- •IV тарау. Жеке тұлғаның базалық мәдениетінің құралуы
- •1.2 Жеке тұлғаның даму факторлары
- •1.3. Жеке тұлғаның дамуындағы қозғалыс күші, қарама – қайшылықтар.
- •2.Тәрбиенің маңызы
- •2.1. Тәрбиедегі әрекеттестік.
- •2.2. Тәрбие және даму
- •2.1. Тәрбиедегі әрекеттестік.
- •2.3 Әрекетшілдік және тілдесудегі жетілу
- •3. Қазіргі тәрбие мақсаттары
- •3.1. Тәрбиелеу мақсаты туралы ұғым
- •3.2.Тәрбиелеу мақсаттарының қоғамдық-тарихи шарттастырылуы
- •3.3. Жеке тұлғаның гармонды және жан-жақты жетілуін қалыптастыру
- •4. Тәрбиенің заңдылығы мен қағидалары
- •4.2 Тәрбиенің метақағидалары
- •4.3. Тәрбиелеудің жеке принциптері
- •5. Тұлғаның өзін өзі тәрбиелеуі
- •5.2.Өзін-өзі тәрбиелеудің негізгі тәсілдері
- •5.3. Өзіне-өзі әсер ету тәсілдері
- •1.Тұлға, индивд, даралық ұғымдарына түсініктеме беріңдер
- •6.Адамгершіл тұлғаны сипаттау
- •6.2. Гуманисті құндылықтар
- •6.3. Адамгершілік қасиеттердің қалыптастыру белгілері
- •7.1. Гуманистік жеке тұлғаны қалыптастыру шарттары
- •7.2. Гуманистік қарым-қатынасты(тілдесуді) қамтамасыз ету
- •7.3. Білім алудың гуманизациясы мен гуманитаризациясы
- •8. Гуманистикалық тәрбие
- •8.3. Гуманды – жеке тұлғалы педагогика
- •9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
- •9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
- •9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
- •9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
- •9.Отбасындағы адамгершілік тәрбиесі
- •9.1. Отбасы тәрбиесі және оның мәселелері
- •9.2. Отбасындағы баланың орны
- •9.3. Отбасындағы адамдық тәрбиенің негізгі ережелесі
- •III бөлім.Азаматтық тәрбие
- •10.Азаматтық тәрбие және азаматшылық.
- •10.1. Азаматтық тәрбие туралы түсінік
- •10.2.Құқықтық тәрбие
- •10.3.Патриоттық және интернационалдық тәрбие
- •11.Өзара әркеттестік мәдениетін көпұлтты ортада қалыптастру
- •11.1.Ұлтаралық тілдесу мәдениетінің ерекшеліктері
- •11.2.Көпмәдениетті компетенттілік
- •11.3.Азаматтық бірлікті қалыптастыру
- •12. Жауапкершілік және міндет сезіміне тәрбиелеу.
- •12.1. Азаматтың жауапкершілігі және міндеті.
- •12.2. Экологиялық жауапкершілігі
- •13. Дүниетаным қалыптастыру
- •13.1 Дүниетаным туралы түсінік
- •13.2 Дүниетаным сенім туралы түсінік
- •13.3 Оқушының дүниетанымын қалыптастыру
- •IV бөлім. Тұлғалық мәдениетті қалыптастыру.
- •14.1.Адамгершілік мәдениеті туралы түсінік
- •14.2.Саналы тәртіпке тәрбиелеу
- •14.3.Мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру
- •16.Еңбек тәрбиесі
- •16.1.Еңбек тәрбиесінің мазмұны
- •16.2.Оқушылардың еңбек әрекетін ұйымдастыру шарттары
- •16.3.Еңбек процессінде тұлғаның адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру
- •17.1 Ұғым туралы эстетикалық мәдениет
- •17.2 Өнер эстетикалық мәдениеттің құралымында
- •17.3. Қоршаған орта және эстетикалық мәдениет
- •18. Дене шынықтыру
- •18.1. Оқушының дене тәрбиесі
- •18.2.Физикалық тәрбиенің құрау құралдары
- •18.3. Дене тәрбиесі және салауатты өмір салты
- •V бөлім. Тұлғаның тәрбиесі мен әлеуметтендіру
- •19.Жеке тұлғаны әлеуметтендіру
- •19.1.Социализация туралы түсінік
- •19.2.Социализацияның негізгі мақсаттары
- •19.3. Әлеуметтену факторлары
- •20. Тұлғаның қоғам меншігіне айналуы
- •20.1. Тұлғаның әлеуметтену компоненттері
- •20.2. Тұлғаның әлеуметтену технологиялары
- •21. Тұлғаның өз–өзін билеуі
- •21.1 Өз-өзін билеу ұғымы
- •21.2. Өзін-өзі кәсіпті билеу
- •21.3 Тұлғаның өмірлік орны және оның социализациясы
- •22.Оқушының кәсіби бейімделуі
- •22.1Кәсіби бейімделу және тұлғаның өз өзін анықтауы.
- •22.2.Кәсіби бейімделудің негізгі ұстанымдары
- •22.3 Профильдық тәлім- тәрбие және кәсіптік бағдарлама.
- •Өзін-өзі тексеру сұрақтар
- •VI бөлім.Тәрбиеленушінің спецификалаық өзгешеліктері
- •23. Дербес және фас өзгешеліктер
- •23.2. Кіші сынып оқушының және бозбаланың өзгешеліктері
- •23.3. Жоғары сынып оқушысының өзгешеліктері.
- •24.Оқушылардың жыныс айырмашылықтары
- •24.1. Жыныстық айырмашылықтар және тәрбие
- •24.2 Жыныстық өзгешеліктің мінездемесі.
- •24.3. Жыныстық тәрбие берудің әдістері мен тәсілдері
- •25.1. Жас мөлшерлік дарындылықтың негіздері
- •25.1. Жас мөлшерлік дарындылықтың негіздері
- •25.2. Интеллект дарындылықтың компоненті ретінде
- •25.3. Дарынды оқушылармен тәрбие жұмысы
- •26. Оқушының педагогикалық тәртіпке бағынбауы
- •25.3. Дарынды оқушылармен тәрбие жұмысы
- •26. Оқушының педагогикалық тәртіпке бағынбауы
- •26.1. Педагогикалық тәрбиеге бағынбау ұғымы
- •26.2. Тәрбие беру қиындығының пайда болуының негізгі себептері
- •26.3. Қиын оқушылармен тәрбие жұмысы
- •Өз-өзін бақылау сұрақтары:
- •Рефераттар тақырыбы
- •Әдебиет
- •26.1. Педагогикалық тәрбиеге бағынбау ұғымы
- •26.2. Тәрбие беру қиындығының пайда болуының негізгі себептері
- •26.3. Қиын оқушылармен тәрбие жұмысы
- •VII. Тарау. Мектептегі тәрбие берудің әдістері мен тәсілдері
- •27.1. Мектептегі тәрбие беру әдістерінің классификациясы
- •27.2. Тұлғаның санасын қалыптастыру әдістері
- •Стимуляция және мотивация әдісі
- •28. Мектептегі тәрбие жұмысының формалары
- •28.1. Тәрбие ісі
- •28.2. Тәрбие беру ісінің тиімді шарттары
- •28.3.Тәрбие жұмысының бағыты
- •Ұжымда тәрбиелеу және ұжым арқылы тәрбиелеу
- •Тәрбиелеуші балалар ұжымы
- •Оқушылық ұжым дамуындағы негізгі шарт
- •30. Сыныптағы тәрбие жұмысы
- •30.1. Сынып жетекшісі және оның негізгі міндеттері
- •30.2. Сыныптағы тәрбие жұмысының формалары
- •30.3. Сынып жетекшісінің ата-аналармен жұмысы
11.2.Көпмәдениетті компетенттілік
Ұлтаралық тілдесуде тұлғаның көпмәдениетті компетенттілігі маңызды орын алады.Оны жалпы адамзаттық құндылықтар туралы білімдердің, сондай-ақ көпұлтты ортада саналы тіршілік пен өзін-өзі ұстауды іске асыру әдістерін меңгеру сынды туған халқыңның және басқа халықтардың құндылықтары туралы білімдердің жиынтығы ретінде түсінген дұрыс.Осыған орай, көпмәдениетті компетенттілік белгілі бір этникалық топтың өкілі ретіндегі тұлғаның өзін-өзі анықтауын; өз еліндегі әрі бүкіл жаһандағы жалпы мәдени кеңістікке интеграциялануға адамның ұмтылысын; өзге халықтардың мәдениетінің өзіндік бағасын ұғына білуді түсіндіреді.Ол халық мәдениетінің дамуына, әр алуан ұлттар мәдениетінің баюына септігін тигізеді.
Көпмәдениетті компетенттілікті қалыптастыру оқу пәндерінің және тәрбие шараларының бар болу мүмкіндіктерін мақсатты пайдаланатын, мектептегі қызметті ұйымдастыруды талап етеді.Негізделген патриоттық және интернационалдық тәрбие келтірілген компетенттіліктің сәтті қалыптасуына көмегін тигізеді.Бұған қоса, ҚР-ғы мектептерде әдеттегі құбылыс болып көрінетін оқу сыныптарының көпұлтты құрамы, педагог маманға келтірілген жұмысты ұйымдастыруға ыңғайлы жағдайлар жасайды.
Тұлғаның көпмәдениетті компетенттілігін төмендегі компетенциялардың құрамында қарастыруға болады (М.А.Абсатова):
1.Ұлттық-мәдени сәйкестілікті өзара мойындау процессінде болатын ақпараттың білімге айналуындағы компетенция.
2.Жылдам өзгеретін көпмәдениетті ақпарат кеңістігіндегі қызметті атқару компетенциясы.
3.Жаңа ұлттық мәдениетті игерудегі білімдерді, біліктерді, тәжірибені, тұлғалық қасиеттерді жүзеге асыру.
4.Әр түрлі ұлттық мәдениеттер ерекшеліктерін ұғыну мен қабылдаудағы компетенция.
5.Ана тілді, мемлекеттік тілді және шет тілдерді меңгеру компетенциясы.
6.Көпмәдениетті ортада мәдени іскерліктің барлық кешендерінің әмбебап әдістерін меңгеру компетенциясы.
7.Басқа халықтардың мәдениетін құрметтеу негізінде құрылған өзара түсіністік пен өзара әрекеттестік жағдайларында өмір сүру ерекшеліктерін және салтын игеру компетенциясы.
8.Жалпы адамзаттық құндылықтардың туған халықтың және елдегі өзге этностардың құндылықтарымен тең дәрежеде үйлесуін қамтамасыз ету компетенциясы.
11.3.Азаматтық бірлікті қалыптастыру
Ұлтаралық тілдесу мәдениетін қалыптастыру, көпмәдениетті компетенттілік, жауапкершілік және парыз сезімі қазіргі заманғы көпұлтты мемлекеттің ең маңызды проблемасының бірі – ол елдегі ұлтық бірлікті қалыптастыру. Азаматтық тәрбие осы мәселені шешуде шынымен тиімді құрал ретінде көрінеді.Бұл жұмысты төмендегідей, Қазақстанның ұлттық бірлігі Доктринасында келтірілген базалық қағидаларға сүйене отырып ұйымдастырған жөн.
1.Бір ел – бір тағдыр.Бұл қағиданы орындау бағытталған:
-бүкіл ел азаматтарының өзінің бірлігін және Отанмен терең байланысын түсінуіне;
-ел халқының ауызбірлігін бұзатын кез-келген ықпалға белсенді қарсы тұруға;
-елдің экономикалық және саяси қауіпсіздігін, оның рухани азаттығын нығайтуға;
-халықаралық ынтымақтастық саласында елдің ұлттық мүдделерінің басымдылығына және т.б.
2.Тегі басқа – теңдігі бір.Бұл қағида қамтамасыз етуді қарастырады:
-нәсіліне, ұлтына, тіліне, дініне және т.б. қарамастан, адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының теңдігін;
-қоғамдағы этникаралық және конфессияаралық араздықты болдырмауды;
-азаматтық теңдікті жүзеге асыруды;
-заң алдында барлық азаматтардың теңдей жауапкершілігін және құқықтарының сақталуын қадағалауды және т.б.
3.Ұлттық рухты дамыту.Бұл қағида қамтамасыз етуге бағытталған:
-ұлттық рухты, оның әр азаматтың өмірлік бағыттарына ықпалын дамыту және нығайту;
-ұлттық бірлікті нығайтудың маңызды факторы ретінде мемлекеттік тілді дамытудың басымдылығын;
-ел этностарының мәдениетін,салт-дәстүрін,әдет-ғұрпын,тілін дамытуға жағдайлар жасауды;
-бүкіл халықты, елді, мемлекетті, отбасыны біріктіруге бағытталған дәстүрлерді, рухани және адамгершілік құндылықтарды, дүниетанымдық ойларды сақтауды және нығайтуды;
-ұлттық құндылықтар мен игіліктерге қамқорлықты;
-өзара сыйластық рухын, патриотизмді, Отанға және халыққа адал қызмет етуді қалыптастыруды;
-әр адамның өз білімін, білігін, кәсібилігін, бәсекеге қабілеттілігін үнемі шыңдауын;