- •IV тарау. Жеке тұлғаның базалық мәдениетінің құралуы
- •1.2 Жеке тұлғаның даму факторлары
- •1.3. Жеке тұлғаның дамуындағы қозғалыс күші, қарама – қайшылықтар.
- •2.Тәрбиенің маңызы
- •2.1. Тәрбиедегі әрекеттестік.
- •2.2. Тәрбие және даму
- •2.1. Тәрбиедегі әрекеттестік.
- •2.3 Әрекетшілдік және тілдесудегі жетілу
- •3. Қазіргі тәрбие мақсаттары
- •3.1. Тәрбиелеу мақсаты туралы ұғым
- •3.2.Тәрбиелеу мақсаттарының қоғамдық-тарихи шарттастырылуы
- •3.3. Жеке тұлғаның гармонды және жан-жақты жетілуін қалыптастыру
- •4. Тәрбиенің заңдылығы мен қағидалары
- •4.2 Тәрбиенің метақағидалары
- •4.3. Тәрбиелеудің жеке принциптері
- •5. Тұлғаның өзін өзі тәрбиелеуі
- •5.2.Өзін-өзі тәрбиелеудің негізгі тәсілдері
- •5.3. Өзіне-өзі әсер ету тәсілдері
- •1.Тұлға, индивд, даралық ұғымдарына түсініктеме беріңдер
- •6.Адамгершіл тұлғаны сипаттау
- •6.2. Гуманисті құндылықтар
- •6.3. Адамгершілік қасиеттердің қалыптастыру белгілері
- •7.1. Гуманистік жеке тұлғаны қалыптастыру шарттары
- •7.2. Гуманистік қарым-қатынасты(тілдесуді) қамтамасыз ету
- •7.3. Білім алудың гуманизациясы мен гуманитаризациясы
- •8. Гуманистикалық тәрбие
- •8.3. Гуманды – жеке тұлғалы педагогика
- •9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
- •9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
- •9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
- •9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
- •9.Отбасындағы адамгершілік тәрбиесі
- •9.1. Отбасы тәрбиесі және оның мәселелері
- •9.2. Отбасындағы баланың орны
- •9.3. Отбасындағы адамдық тәрбиенің негізгі ережелесі
- •III бөлім.Азаматтық тәрбие
- •10.Азаматтық тәрбие және азаматшылық.
- •10.1. Азаматтық тәрбие туралы түсінік
- •10.2.Құқықтық тәрбие
- •10.3.Патриоттық және интернационалдық тәрбие
- •11.Өзара әркеттестік мәдениетін көпұлтты ортада қалыптастру
- •11.1.Ұлтаралық тілдесу мәдениетінің ерекшеліктері
- •11.2.Көпмәдениетті компетенттілік
- •11.3.Азаматтық бірлікті қалыптастыру
- •12. Жауапкершілік және міндет сезіміне тәрбиелеу.
- •12.1. Азаматтың жауапкершілігі және міндеті.
- •12.2. Экологиялық жауапкершілігі
- •13. Дүниетаным қалыптастыру
- •13.1 Дүниетаным туралы түсінік
- •13.2 Дүниетаным сенім туралы түсінік
- •13.3 Оқушының дүниетанымын қалыптастыру
- •IV бөлім. Тұлғалық мәдениетті қалыптастыру.
- •14.1.Адамгершілік мәдениеті туралы түсінік
- •14.2.Саналы тәртіпке тәрбиелеу
- •14.3.Мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру
- •16.Еңбек тәрбиесі
- •16.1.Еңбек тәрбиесінің мазмұны
- •16.2.Оқушылардың еңбек әрекетін ұйымдастыру шарттары
- •16.3.Еңбек процессінде тұлғаның адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру
- •17.1 Ұғым туралы эстетикалық мәдениет
- •17.2 Өнер эстетикалық мәдениеттің құралымында
- •17.3. Қоршаған орта және эстетикалық мәдениет
- •18. Дене шынықтыру
- •18.1. Оқушының дене тәрбиесі
- •18.2.Физикалық тәрбиенің құрау құралдары
- •18.3. Дене тәрбиесі және салауатты өмір салты
- •V бөлім. Тұлғаның тәрбиесі мен әлеуметтендіру
- •19.Жеке тұлғаны әлеуметтендіру
- •19.1.Социализация туралы түсінік
- •19.2.Социализацияның негізгі мақсаттары
- •19.3. Әлеуметтену факторлары
- •20. Тұлғаның қоғам меншігіне айналуы
- •20.1. Тұлғаның әлеуметтену компоненттері
- •20.2. Тұлғаның әлеуметтену технологиялары
- •21. Тұлғаның өз–өзін билеуі
- •21.1 Өз-өзін билеу ұғымы
- •21.2. Өзін-өзі кәсіпті билеу
- •21.3 Тұлғаның өмірлік орны және оның социализациясы
- •22.Оқушының кәсіби бейімделуі
- •22.1Кәсіби бейімделу және тұлғаның өз өзін анықтауы.
- •22.2.Кәсіби бейімделудің негізгі ұстанымдары
- •22.3 Профильдық тәлім- тәрбие және кәсіптік бағдарлама.
- •Өзін-өзі тексеру сұрақтар
- •VI бөлім.Тәрбиеленушінің спецификалаық өзгешеліктері
- •23. Дербес және фас өзгешеліктер
- •23.2. Кіші сынып оқушының және бозбаланың өзгешеліктері
- •23.3. Жоғары сынып оқушысының өзгешеліктері.
- •24.Оқушылардың жыныс айырмашылықтары
- •24.1. Жыныстық айырмашылықтар және тәрбие
- •24.2 Жыныстық өзгешеліктің мінездемесі.
- •24.3. Жыныстық тәрбие берудің әдістері мен тәсілдері
- •25.1. Жас мөлшерлік дарындылықтың негіздері
- •25.1. Жас мөлшерлік дарындылықтың негіздері
- •25.2. Интеллект дарындылықтың компоненті ретінде
- •25.3. Дарынды оқушылармен тәрбие жұмысы
- •26. Оқушының педагогикалық тәртіпке бағынбауы
- •25.3. Дарынды оқушылармен тәрбие жұмысы
- •26. Оқушының педагогикалық тәртіпке бағынбауы
- •26.1. Педагогикалық тәрбиеге бағынбау ұғымы
- •26.2. Тәрбие беру қиындығының пайда болуының негізгі себептері
- •26.3. Қиын оқушылармен тәрбие жұмысы
- •Өз-өзін бақылау сұрақтары:
- •Рефераттар тақырыбы
- •Әдебиет
- •26.1. Педагогикалық тәрбиеге бағынбау ұғымы
- •26.2. Тәрбие беру қиындығының пайда болуының негізгі себептері
- •26.3. Қиын оқушылармен тәрбие жұмысы
- •VII. Тарау. Мектептегі тәрбие берудің әдістері мен тәсілдері
- •27.1. Мектептегі тәрбие беру әдістерінің классификациясы
- •27.2. Тұлғаның санасын қалыптастыру әдістері
- •Стимуляция және мотивация әдісі
- •28. Мектептегі тәрбие жұмысының формалары
- •28.1. Тәрбие ісі
- •28.2. Тәрбие беру ісінің тиімді шарттары
- •28.3.Тәрбие жұмысының бағыты
- •Ұжымда тәрбиелеу және ұжым арқылы тәрбиелеу
- •Тәрбиелеуші балалар ұжымы
- •Оқушылық ұжым дамуындағы негізгі шарт
- •30. Сыныптағы тәрбие жұмысы
- •30.1. Сынып жетекшісі және оның негізгі міндеттері
- •30.2. Сыныптағы тәрбие жұмысының формалары
- •30.3. Сынып жетекшісінің ата-аналармен жұмысы
13.3 Оқушының дүниетанымын қалыптастыру
Интеллектуалдық компоненттің негізгі оқушыларға жаңа білімнің, дағдының және ұсталықтарының беруі болып табылады. Оқушының белсенді оқу-танымдық қызметі кезінде ғылыми білімді және жалпы негізігі қызмет амалдарын менгереді. Осы арқылы білімсіздігі және ойлау білуі және әрекет ету қалыптасады.
“ Оқушылардың менгерген білім жүйесі әрдайым дамуда болады, сонымен басқа жүйелерменде байланысты. Сонымен қатар бір жүйеден басқа жүйеге көшу болады, ал пайда болған білім жүйесі күрделенеді, жаңа жүйе жасау және әр түрлі өмірлік ситуация кезінде оны пайдаланады.’’ ( В.А. Сластенин) Сонымен қатар оқушыны белсенді танымдық процесске және оқу танымдық қызметіне қызықтыру. Ол инттелектуалдық компонентін қалыптастыру және нығайтуға көмектеседі.
Эмоциялық-жігерлі компонентті қалыптастыру тұлғааралық қарым-қатынас бекіткен және оқушы қоршаған ортасының атмосферасымен тығыз байланысты. Мектепке психикалық колайлы атмосфера болуы керек. Ол оқушылардың жүріс-тұрысы, қызметін қадағалауға қолайлы.
Практикалық-пәрменді дүниетаным компоненті оқушы қызметінің практиакалық жүйесі байланысты. Оқушы әлеуметтік қатынастың, оқу танымдық және қоғамдық пайдалы еңбек істеріне араласады. Бұл істер оқушы бір-бірімен араласу тәжірибесін қалыптастыру. Ішкі жан дүниесінің қайта жаңғыруына алып келеді.
IV бөлім. Тұлғалық мәдениетті қалыптастыру.
14.1.Адамгершілік мәдениеті туралы түсінік
14.2.Саналы тәртіпке тәрбиелеу
14.3.Мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру
Негізгі түсініктер: адамгершілік, мораль, адамгершілік мәдениеті, гуманизм, жүріс-тұрыс мәдениеті.
14.1.Адамгершілік мәдениеті туралы түсінік
Адамның адамдар арасындағы өзін-өзі ұстауы кейбір көпшілік мойындаған қағидаға сәйкестігімен бағаланады.Қағида-бұл талап ету, орналастыру, адамның сол немесе басқа жағдайда не істеу керек екенін анықтайтын ереже.Қағида адамның басқа адаммен, қоғаммен, ұжыммен қарым-қатынасының тәртібін білдіреді. Сол қағидалар, жалпы болып табылатын соның себебінен тарайтын көптеген іс-әрекеттерді адамгершілік қағидалары деп атайды.Бұл қағидалар адамгершілік қағидаттарынан шығады, олар адамдар арасындағы қарым-қатынасын ереже мен тәуелділікті талап етуді біріктіреді.Мысалы:кәсіби қарым-қатынаста қадірлесу, өзара жәрдем беру, бір-біріне демеу және т.б қағидалар әрекет етеді.Адамгершілік идеалы дегеніміз адамгершілік мінез-құлқының нұсқасы,адам өзін адамгершілік дамуымен, керекті және жақсы деп оны мойындап оған ұмтылуы.
Адамгершілік қағидалары, қағидаттары,идеалы адамның мінез-құлқын реттейді.Көрсетілген категориялардың жиынтығын мораль (лат.адамгершілік) түсінігімен біріктіруге болады. Мораль қоғамдық түсініктің нысаны және жеке адамның адамгершілік нысанына кіреді.Мораль адамның мінез-құлқын нормативті реттеудің негізгі түрінің санына кіреді. Ол адамның мінез-құлқын сана-сезімін барлық қоғамдық өмірде,ортада реттейді. Моральда жеке сендірулер, мотивтер, өзін-өзі бағалау үлкен рөл ойнайды, яғни адамның өзінің сана-сезімі. Ол адамның өзін бақылауға, өзінің іс-әрекетін және қимылын іштей негіздеуге, оларға дәлелдеме және баға беру, қоғамда жүріс-тұрысының жолын өндіру. Басқалай айтқанда сана-сезім адамның өзін-өзі моральдық реттеуі болып табылады.Адамның моральды қабылдауы және оны іс-әрекетінде көрсетуі,оның адагершілігін жоруға болады. Сонымен адамгершілік деп адамның жеке мінез-құлқын айтады,мынандай қасиеттер мен ерекшеліктерді біріктіреді:мейрімділік, инабаттылық, адалдық, шынайылық, әділеттілік, еңбекқорлық, ұжымдылық, гуманизм, тәртіпке салу және т.болар адамның мінез-құлқын реттейді.