«Кен зург үзүлҗ чадх?»

Наадна күсл: Үзсән чикәр тодлҗ, дарунь үзүлҗ чаддг дасхх.

Наадна зокал: Кен чикәр, сән кевәр үзүлнә, тер шүүнә.

Наадна үүлдвр:Багш зург үзүлнә үлгүрнь, мис унтҗ кевтнә.

– Бичкдүдәс негнь босад, ю үзсән үзүлнә. Наадкснь ю үзүлснь келнә:

- Мис сууна.

Наадна зер-зев: Олн-зүсн зургуд.

Багшин, сурһмҗлачин урдк көлдмш: Олн-зүсн үүлдвр үзүлҗәх зургуд. Урдаснь үүлдвр медүлҗәх зургуд хәәҗ үзх белдх.

«Харһлт»

Наадна күсл: Бичкдүд үзүлсиг сәәнәр хәләҗ тодлҗ авдг дасхх. Нег-негнләһән яһҗ мендлдг авъяс тодлҗ авх. Хальмг улс яһҗ « Цаһан сарла» мендлдг тускар медүлх.

Наадна зокал: Багш түрүләд үзүлх, дарунь багшиг дураһад бичкдүд үзүлх. Чикәр үзүлсн күн шүүнә.

Наадна үүлдвр: Багш келнә: хойр байрта залу харһад мендлнә хойр һарасн авад мендлнә. Хойр байрта өөрхн үр күүкн харһад мендлнә.(Тәврәд мендлнә). Хойр өвгн харһад Цаһан сарин менд сурна: -Үвләс менд һарвта?! (Хойр нег-негнәннь тоха барун һарарн авна).

Багшин, сурһмҗлачин урдк көлдмш:

Урдаснь хальмг болн орс улс яһҗ мендлдг туск медрл өгх.

IX. Режиссерк наад.

«Мини зург» (Мой портрет)

Наадна күсл: Олсн зургуд хәләһәд, тәәлҗ үзх ямаран бәәдлтә күн. Үзсән чикәр тодлҗ, келдг дасхх.

Наадна зокал: Багш зург үзуләд, сурвр тәвсн дару, бичкдуд хәрү өгх.

Наадна үүлдвр: Багш зург үзүлнә, сурвр тәвнә, бичкдүд хәрү огнә. Зургуд хәләҗ чик хәрү өгх. Багш әдл хувцта көвүдин дүр үзүлҗәх зургуд үзүлнә, болв негнь: байрта, инәдтә, уульсн, һурнисн, һундсн, уурлсн чирәтә. Багш үзүләд сурна: -Эн көвүн ямаран бәәдлтә?

Бичкдүд: - Эн көвүн байрта чирәтә.

Наадна зер-зев: Байрта, инәдтә, һурнисн, һундсн, уурлсн, чирә үзүлҗәх, көвүнә дүрин зургуд.

Багшин, сурһмҗлачин урдк көлдмш: Урдаснь үүлдвр медүлҗәх зургуд хәәҗ үзх белдх. Зургуд. Тәәлвртә туульс Урдаснь зургуд белднә. Урдаснь герин даалһвр өгх. Күн болһн эврә зург авч ирх

«Кен чини зүркнд бәәнә?»

Наадна күсл: Өрк-бүлин туск медрл өгч батлх. Элгн - садан күндлдг сурһмҗ өк.

Наадна зокал: Өрк-бүлин улсин зургуд хәләһәд, ик зүркин кев деер тәвҗ чикәр келдг дасхх.

Наадна үүлдвр Багш бичкдүд болһнд ик хату цаасар кесн зүрк өгнә. Эн зүркн деер эврә дурта күүнә зург тәвәд келтн. Кен мини зүркнд бәәнә.

Үлгүрнь: Экин зург авч тәвәд келнә:

- Эн мини эк.

-Эк мини зүркнд бәәнә.

Наадна зер-зев: Зургуд, хату цаасар кесн зүркнә кегдл.

Багшин, сурһмҗлачин урдк көлдмш:

Багш эс гиҗ сурһмҗлач бичкдүдт урдаснь үрвр кенә: - Маңһдур өрк-бүлин зургуд авч иртн. (Салу-салу зургуд) Урдаснь эн зургуд зурҗ белдх.

Ашлвр

Келлһ өргҗүллһнә дидактическ наадд хойр һол күслтә:

- медрл авлһна

- наадлһна.

Багшин (сурһмҗлачин) һол күсл бичкдүдиг нааднла соньмсулх, нааддар дамҗулад бичкдүдин келинь өргҗүлх. Дидактическ наадд бичкдүдин үгин көрңг байҗулхин төлә өргнәр олзлнавидн.

Цуг келсн тоотыг диглҗ келхлә, дидактическ наадд аш сүүлднь багш ямаран бийдән тәвсн күсл болн наадна үүлдврәс медгднә. Багш урдаснь медх зөвтә аш сүүлднь ямаран медрл, ю бичкдүд тодлҗ авх зөвтә.

Чикәр келлһнә әңгд ик оньг багш тусхах зөвтә. Чикәр соңгсч, дарунь чикәр келҗ чадлһна чадврт ик оньг өгх кергтә. Ах багин болн школд белдллһнә багин бичкдүд хальмг келнә үзгүд таньҗ йилһҗ келдг дасхх кергтә. Юңгад гихлә, бичкдүд келҗәх үгмүдин чинр-утх тодлҗ авсн цагт терүг умшч таньҗ

чаддг болх.

Дидактическ наадд бичкдүдин келлһ өргҗуллһнд ик дөңг болна.

Дидактическ наадд давулсн цагт дала цаг болн багшин медрл далаһар керг уга. Эн наадд кен чигн давулҗ болх. Тигәд дидактическ наадд манна эк-эцкнр.аав-ээҗнр бичкдүдлә хамдан давулҗ чадх.

Олзлсн дегтрмүд:

1. А.М. Бородич. «Методика развития речи детей». М.,Просвещение 1981г.

2. А.К. Бондаренко. «Дидактические игры в детском саду».

М., Просвещние 1985г.

3. О.М.Дьяченко,Е.Л.Агеева. «Чего на свете не бывает».

Занимательные игры для детей от 3-х до 6 лет. М., Просвещение 1982г.

4. Е.И. Удальцова. «Дидактические игры в воспитании и обучении

дошкольников». Минск. « Народная Асвета»,1976г

5. Хрестоматия для детей дошкольного возраста «Нарн».Элиста,2004г.

6. А.И.Сорокина. «Дидактические игры в детском саду».

М.,Просвещение 1982г.

7. О.С.Ушакова. «Развитие детской речи: традиции и перспективы».

М., РАО-2002г.

8. Р.М.Чумичёва. «Ребёнок в мире культуры».Ставрополь,1988г.

9. И.Э. Куликовская, Р.М.Чумичёва « Технология формирования

у дошкольников целостной картины мира».2004г.

4