Дунд багин бичкдүдин дидактичекс наадд (4-5 наста бичкдүд) «Тоть әдл дуулҗ үзхм»

Наадна күсл: Бичкдүд хальмг келнә әс: [һ], [җ], [ң] чикәр келдг дасхх.

Наадна зокал: Багшиг дахад дуулна, дарунь бичкдүд неҗәдәр дуулна. Чикәр эс дуулҗ чадсн күн хәрү ирҗ дуулна.

Наадна үүлдвр: Багш келнә: Эн тоть шовун хальмг ду дуулхар бәәнә нөкд болый! (Используя нотную грамоту) Попугай экләд дуулна: Үлгүрнь: һа-һа-һа-һа...җа-җа-жа-җа...әң-әң-әң-әң...аң-аң-аң-аң...

Багшин, сурһачин үүлдвр: Эн наад наадхин өмн бичкдүдлә нотн грамот дуулдг дасхх. До, ре, ми, фа, соль, ля, си, до.

«Цааран келтн»

Наадна күсл: Чикәр соңсч дарҗңгуд келдг дасхх. Чикәр хальмг келнә әс келдг дасхх.

Наадна зокал: Багшин келсн дару цааранднь келҗ үзх. Кен һурв дәкч эндү һарһна, тер нааднас һарна.

Наадна үүлдвр: Багш экләд келнә, дарунь кен келх тер күүнд бодма хайна. Үлгүрнь: Әңгр, әңгр, (бодма хайҗ өгәд келнә): -Цааран кел!, (бәрҗ авсн күн цааранднь келнә). «Әәргән бүл».

Наадна зер-зев: Хрестомать «Нарн» 54-55 халх.

Багшин, сурһачин үүлдвр: Урдаснь эн өгсн дарҗгуд бичкдүдлә дасч авх.

II Үгмүд орулҗ наадлһн (Словесные игры)

«Би келнәв – чи үзүл»

Наадна күсл:

- Бичкдүд оньгта болдг сурһмҗ өгх.

- Соңсан чикәр тодлҗ авх.

- Медсән чикәр тодлҗ авх.

- Нег-негндән сурвр тәвдг дасхх.

Наадна зокал: Келсн үгиг сәәнәр соңсх,

-Келсн үгиг тодлҗ авх.

- Кен һурвнас үлү эндү һарһна, тер нааднас һарна.

Наадна үүлдвр: Багш сурвр тәвнә, бичкдүд хәрү өгнә. Дәкәд дасад авсн хөөн нег-негндән сурвр тәвнә. Үлгүрнь, багш сурна: - Эрвәкә ниснә аль йовна?

Бичкдүд: - Эрвәкә ниснә (олар болн неҗәдәр келх).

Багш: Аю ниснә аль йовна?

Бичкдүд: - Аю йовна.

- Яһҗ йовна?

- Иигәд йовна (үзүлнә).

Наадна зер-зев: Зургуд.

Багшин, сурһмҗлачин үүлдвр: Багш наад давулхин өмн түрүләд зургуд үзүләд, ямаран юмн яһҗ йовдг, юн яһҗ дууһан өгдг давтулад келүлх. Эн наадыг кесг төрәр давулҗ болх.

1.Юн яһҗ йовна?

2.Юн яһҗ дууһан өгнә?

3. Юн яһҗ иднә?

4. Кен ю кенә?

«Юн герт бәәнә?»

Наадна күсл: Герин малын болн герин шовудын нерд батлх. Чикәр әс келдг дасхх.

Наадна зокал: Кен герт бәәнә? гидг сурврт чикәр хәрү өгх.

Наадна үүлдвр: Олн-зүсн герин малын болн шовудын бәәдл үзүлҗ чадх. Сурһмҗлач баг-багар хувана. Бичкдүд кенд ямаран мал, шовун күртнә тедн үзүлнә.

Наадна зер-зев: Герин мал, герин шовуд үзүлҗәх зургуд.

Багшин, сурһачин үүлдвр: Сурһмҗлач эс гиҗ багш келнә: - Күн болһн эврә герт бәәх, кенд ямаран зург күртнә терүг үзүлнә. Наадк бичкдүд үзүләд келх зөвтә юн герт бәәхинь.

«Юн һарудт тәрнә?»

Наадна күсл: Олн юмиг баг-багар йилһҗ чаддг дасхх. Шулун кевәр ухалдг, чикәр соңсч чаддг дасвр батлх.

Наадна зокал: Наадна йовулачин келсн хөөн «тәрнә» «эс тәрнә» гиҗ келх.

Наадна үүлдвр: Кен эндү һарһна, фант өгнә, дәкәд наач үзнә.

Багшин, сурһачин үүлдвр: Тәрә - темсдин болн нань чигн зургуд.

Багш келнә: - Шар луувң тәрнә?

- шар луувң тәрнә

Багш келнә: - Кедмн тәрнә?

- Эс тәрнә

Наадна зер-зев: тәрә-темсд болн зер-земш үзүлҗәх зургуд.

«Ямаран җилин цаг?»

Наадна күсл: Келсиг медҗ, чикәр ухалдг дасхх.

Наадна зокал: Бичкдүд тәәлвр олзлсн цагт, зург үзүлх.

Наадна үүлдвр: Келсн хөөн зург олҗ авх. Үлгүрнь багш келнә:

- Эн цагла хамтасд шарлна, улана.

- Эн цагт хамтхасд унна.

- Киитн хур орна, бальчг болна.

Бичкдүд келсиг медсн болхла, зург авч үзүлх.

Наадна зер-зев: Дөрвн җилин цаг үзүлҗәх зургуд.

Багшин, сурһачин үүлдвр: Урдаснь дөрвн җилин цаг үзүлҗәх зургуд олҗ белдх. Эн наадыг ах багд болн школд белдллһнә багд давулҗ болх. Дарунь тәәлвртә тууль олзлҗ болх. Хрестомать «Нарн» 95 х.

III Нег юм олзлҗ наадг наадн (Игры с предметами)