- •Бичкдүдин дидактическ наадд
- •II-гч балчр баг
- •«Ээҗин хаша дотр»
- •«Кен дуудв, медҗ үз?»
- •«Цаһан күүклдә серв, хувцан өмсхәр бәәнә»
- •Наадна нерн: Юн сольгдв?
- •«Илвтә белг».
- •«Бичә эндүр!»
- •«Панр шата» эс гиҗ « Сәәхн тасм олҗ үз»
- •«Эн күүкиг хувцлтн»
- •«Юмна кев-янз таньҗ үз»
- •VI. Наадн күүндвр игры-беседы. «Би сурнав – чи кел»
- •«Күүкнлә таньлдый»
- •«Юн яһҗ йовна?
- •«Юн яһҗ хәәкрнә?»
- •VIII. Режиссерк наадд. «Мини зург»
- •Дунд багин бичкдүдин дидактичекс наадд (4-5 наста бичкдүд) «Тоть әдл дуулҗ үзхм»
- •«Цааран келтн»
- •«Би келнәв – чи үзүл»
- •«Юн герт бәәнә?»
- •«Юн һарудт тәрнә?»
- •«Ямаран җилин цаг?»
- •«Ю бийнь тускар наадһа келҗәнә?»
- •«Кен ю соңсна?»
- •«Кен түргн цуглулҗ авх?»
- •«Юн хүврв медҗ үз»
- •«Халун - киитн»
- •IV. Ширәлң наадд. Настольно-печатные игры. «Бичә эндүр»
- •«Әдл зургуд»
- •«Олҗ үзтн»
- •«Хөөч болн малч»
- •«Иим төгрг олҗ үзтн»
- •«Чини гер ямаран?»
- •«Кенлә долда харһв?»
- •Ах болн школд белдлһнә бичкдүдин дидактическ наадд. Дидактические игры. Старшая и подготовительная группа.
- •«Бодма бәрҗ үз»
- •«Тоть әдл келҗ үзхм»
- •«Цааранднь келтн»
- •«Кергтә ә олҗ үз!»
- •«Кен меднә, цааран тоолх»
- •«Хама йовсан келхн угавидн, ю кесән үзүлнәвидн »
- •«Олн юм бәәдг орн-нутгур зуульчлһн»
- •«Зурачла күүндхм»
- •IV. Ширәлң надд «Элст балһсна гиичнр»
- •«Кен ю кеҗәнә»
- •«Кен шулун-шудрмг?»
- •«Оллҗ үзтн»
- •«Хөөч болн малч»
- •«Иим төгрг олҗ үзтн»
- •«Чи кенд дуртавч?»
- •«Чини үр ямаран?»
- •«Нүрлздг»
- •«Чи кенлә үүрлнәч?»
- •«Тәәлҗ үзтн!»
- •«Кен зург үзүлҗ чадх?»
- •«Харһлт»
- •IX. Режиссерк наад.
- •«Кен чини зүркнд бәәнә?»
«Цаһан күүклдә серв, хувцан өмсхәр бәәнә»
Наадна күсл: Бичкдүдин медрл батлх: хувц-хунрин туск медрл; яһҗ хувц өмсдг; күүклдә яһҗ бәрдг авъяс батлх. Йөрәл келдг дасхх. «Өмссн хувцн өлзәтә болтха!» Яһҗ хувц өмскдг дасхх. Дара-даранднь яһҗ хувц өмсдгнь батлх. Бичкдүд товчлдг, бүч боодг дасхх.
Наадна зокал: Неҗәдәр һарад хувц күүклдәд өмсүлх.
Наадна үүлдвр: Багшин келсиг үзүләд, келх.
Наадна зер-зев: Күүклдә, энүнд кергтә зөвтә хувцн.
Багшин, сурһачин үүлдвр: Урдаснь күүклдәд хувц-хунр уйҗ белдх. Гиигн болн дулан хувц белдх.
Наадна нерн: Юн сольгдв?
Наадна күсл:
- Нег юмиг сәәнәр хәләҗ нерәдг дасхх.
- Нег юмна үүлдвр келҗ чаддг дасхх.
- Бичкдүд нег юм шинҗләд хәләдг дасхх.
- Олнас нег онц темдг шинҗлҗ чаддг дасхх.
Наадна зокал: Оньгаг өгч хәләх, һаран өргәд келх.
Наадна үүлдвр: Багшин (эс гиҗ сурһмҗлачин) келсиг оньган өгч соңсх, онц темдг йилһҗ келҗ өгх. Юн әдл, әдл биш йилһҗ келх.
Наадна зер-зев: Зургуд, хувц-хунр.
Багшин, сурһачин үүлдвр: Багш эс гиҗ сурһмҗлач бичкдүдин оньгинь тусхаҗ, хувц-хунрин онц темдг йилһдг, келдг дасхх (өңгәр – по цвету, кемҗәһәр – по размеру).
«Илвтә белг».
Наадна күсл: Бичкдудиг нег юмна онц темдг йилһҗ чаддг дасхх.
Наадна зокал: Нег юмиг бәрҗ үзәд келх. Тулмин бүч тәәлшго, кемр келсн юмиг таньҗ чадсн уга, эс гиҗ чик эс келхлә.
Наадна үүлдвр:
- Тулм дотр бәәх юмна туск келсн цагт һарһҗ авх.
- Нег юмиг һарарн бәрҗ үзх.
- Нег юмна туск тәәлвр олх.
Наадна зер-зев: Тулм, наадһас
Багшин, сурһачин үүлдвр: Урднь кергтә наадһас болн сәәхн тулм белдх. Багш эс гиҗ сурһмҗлач һарһҗ авсн наадһа чикәр нерәдҗ кедлг дасхх.
«Бичә эндүр!»
Наадна күсл: Эргндк бәәдл-җирһллә таньлдулх. Земш болн темсд нерәдҗ, келдг дасхх.
Наадна зокал: Бичкдүд болһн зург олзлад, нег зург кеҗ негдүлдг дасхх.
Наадна үүлдвр: Зургуд негдүлҗ чаддг дасхх. Кесг әңгәс тогтсн зург негдүләд юн болсинь келх. Үлгүрнь: - Эн боднцг.
Наадна зер-зев: Зургуд, кесг әңгд керчсн зургуд. Земш, темсн, хот-хол, герт бәәх хамг юмн.
Багшин, сурһачин үүлдвр: Сурһмҗлач урдаснь зургуд белднә.
Зургуд негдүлҗ чаддг дасхх, цааранднь бийснь зургуд негдүләд, келдг дасхх.
V. Наадн-даалһвр (Игры - поручения)
«Панр шата» эс гиҗ « Сәәхн тасм олҗ үз»
Наадна күсл: Юмна өңг болн кев-янз нерәдҗ чаддг дасхх.
Багшин, сурһачин үүлдвр: Кергтә өңгтә панр эс гиҗ тасм олх.
Наадна зокал: Багш эс гиҗ сурһмҗлач олн-зүсн панр бичкдүдлә хәләҗ шинҗлнә. Наадна зокал цәәлһҗ өгнә. Панр болһниг багин хорад тал-талдан ормд тәвнә.
Наадна үүлдвр: Күүкд панр авад өңгнь, кев-янз келнә.
Үлгүрнь: Эн панр улан, бичкн. Панр хәләһәд, кергтә өңг олҗ чадлһн. Нег панр авад өңгнь келх.
Багш: - Кенд улан панр бәәнә?
Бичкдүд олҗ авад келнә: Нанд улан панр бәәнә.
Багш: - Кенд ик шар панр бәәнә?
Бичкдүд олҗ авад келнә: Нанд шар панр бәәнә.
Багш: - Кенд бичкн шар панр бәәнә?
Бичкдүд олҗ авад келнә: Нанд бичкн шар панр бәәнә.
Иим кевәр талдан панрин (тасмин) өңг келнә.
Наадна зер-зев: Олн-зүсн өңгтә панр белдх, эс гиҗ олн өңгтә тасм (ут болн бөдүн ахр тасм өгч болх).
«Эн күүкиг хувцлтн»
Наадна күсл: Юмна өңг-зүс йилһҗ чаддг дасхх. Хувц нерәдҗ келх. Күүклдәд бүшмүд олҗ чадх.
Наадна зокал: Багшин келсиг күцәҗ чадлһн.
Наадна үүлдвр: Күүклдә хувцлһн. Багш бичкдүдиг дуудад келнә. Ода эн күүкдә хувцлтн.
Наадна зер-зев: Күүклдәс (ик, бичкн, өндр, маштг). Хувцн олн-зүсн өңгтә болн кев-янзта.
Багшин, сурһачин үүлдвр: Багш эс гиҗ сурһмҗлач бичкдүдиг күүклдә болһна хувц йилһҗ авч чаддг дасхх. Сурврмуд тәвх, теднәс хәрү хальмг келәр келүлх.