26/“Беларуская граматыка для школ” б. Тарашкевіча. Рэформа правапісу 1933 года. “Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі” 1959 года і 2008 года.

Тарашкевіч:

• Сiстэматызаваў i ўпарадкаваў арфаграфічныя нормы,

• Замацаваў аканне, яканне;дзеканне, цеканне-для ўласнабел.слоў;зацвярдзелыя, шыпячыя i р; фанет падаўжэнне;

• напiсанне iншамоўных слоў (адной лiтары замест падвоен-каса, маса)

• мяккi л – Лендан;

• адсутн. дзеканне/цеканне – студэнт, аптэка

• правапіс прыставак на з у адпаведнасці з фанетычным прынцыпам

• ў\й\і

• правапіс прыстаўных зычных

На падставе граматыкі ствараліся іншыя падручнікі і вучэбныя дапаможнікі:Я.Лесік “Практычная граматыка”(1922)і “Беларуская мова. Правапіс”(1923).Але!Існавалі пытанні ў датыкненні да запазычаных слоў і цвердасць з,с ц’:Лёндан,пазыцыя,газэта

1924-1929-працэс беларусізацыі ў 1926 склікана Акадэмічная канферэнцыя для рэформы беларускага правапісу. Праект быў распрацаваны і апублікаваны ў 1930г.,але ў канцы 20-х пачатку 30-х гг пачалася кампанія па “зліцці”нацый і нацыянальных моў праект быў забаронены, а яго аўтары(Лесік,Купала і інш.)былі рэпрэсірваны.

1933-з улікам новых тэндэнцый у грамадска-палітычным і кудьтурным жыцці Савет народных камісараў БССР выдаў праект “Аб зменах і спрашчэнні беларускага правапісу”. А ў 1934 на аснове пастановы быў выдадзены звод арфаграфічных правіл “Правапіс беларускай мовы”,які ўвайшоў у гісторыю беларускай літаратурнай мовы як рэформа беларускага правапісу.

Закон Рэспублікі Беларусь “Аб правілах беларускай арфаграфіі і пунктуацыі” ад 23.07.2008.

Змены ў правапісе.

А.І.Падлужны,А.Е.Міхневіч,М.С.Яўневіч,Шуба,А.Г.Крывіцкі-на 1997-1998-рыхтавалі праект новых правілаў.

2006-В.І.Іўчанкаў,Лукашанец-новая група,якая рыхтуе праект

Змены:

1. о пішацца пад націскам:Токіа,Ватэрлоа,арол

2. ё пішацца ў складаных словах з першай часткай радыё:радыёграма

3. калі першая частка ўтвараецца ад назвы хімічнага элемента,пішам е:радыебіялогія.У першым складзе перад націскам пішам я:радыяметрыя.

4. На канцы запазычаных слоў,уласных імен,геаграфічных назваў,пасля зычных,акрамя л,к пішам э:купэ,Мерымэ

Выкл.:сальта-мартале,філе,кам’юніке,піке

5. Пасля губных зычных у запазычаных словах,пасля з,с,н літару э пішам згодна з літаратурным вымаўленнем:капэла,экзэмпляр

Запомніць!медаль,менеджмент,нервы,парламент,перспектыва,газета,сервіз

6. Ненаціскныя фіналіі –эль,-эр у запазычаных словах перадаюцца праз –аль,-ар:шніцаль

7. Ненаціскныя фіналіі перадаюцца нязменна ў іменах іншамоўнага паходжання:Юпітэр

8. Дзявяты,дзясяты,сямнаццаць,васямнаццаць

9. Калі першай часткай складанага слова з’яўляюцца часткі велік\вялік,напісанне е\я залежыць ад таго,які склад у другой частцы націскны:1-е,2-я:Вялікабрытанія

10. Спалучэнне іо пішацца пад націскам у пачатку слова:іон

11. Спалучэнне іа пішацца не пад націскам у пачатку слова:Іакагама

12. Кантрасны,кампосны,фарпосны,баласны

13. Ў пішацца пасля галосных пры чаргаванні у з ў:хацела ўзяць-хацеў узяць

14. Ў пішацца ў сярэдзіне слова пасля галосных перад зычнымі:аўдыенцыя.Але!траур

15. У пішацца пад націскам:да урны

16. У пішацца ў запазычаных словах,якія заканчваюцца на –ум,-ус:прэзідыум

17. У застаецца ў канцы запазычаных слоў:фрау

18. У застаецца ў пачатку імен і назваў:на Урале

19. На пачатку слова:Нью-Ёрк,Ёфе