41. Деятельность белорусских организаций в России.

Па афіцыйных дадзеных, найбольшая колькасць беларусаў зараз пражывае ў Расійскай Федэрацыі — 810 тыс. чалавек. А згодна з падлікамі старшыні Маскоўскага клуба беларусаў А. Кандыбы, у Расіі пражывае больш двух мільёнаў чалавек, якіх можна аднесці да беларускай дыяспары. У апошні час назіраецца змяншэнне колькасці беларусаў, старэйшае пакаленне фізічна вымірае, а іх дзеці і ўнукі асімілююцца. Сярод іншых нацыянальных меншасцей беларуская дыяспара ў Расіі ў колькасных адносінах займае пятае месца. Расіі сярод краін СНД найбольш актыўна функцыянуюць грамадскія аб'яднанні. У прыватнасці, асабліва значную ролю адыгрывае Федэральная нацыянальна-культурная аўтаномія «Беларусы Расіі» (ФНКА «Беларусы Расіі»). ФНКА з 1999 г. стварыла 14 рэгіянальных аўтаномій, якія аб'ядноўваюць больш пяцідзесяці грамадскіх арганізацый у найбольш развітых рэгіёнах Расіі. У 2005 г. завершана стварэнне культурна-нацыянальных аўтаномій беларусаў Маскоўскай вобласці, Архангельска, Самары, Томска, беларускіх грамадскіх аб'яднанняў у Кастраме, Цверы. Ва Уладзівастоку, Петрапаўлаўску-Камчацкім, Благавешчанску і на Сахаліне плануецца стварыць арганізацыі дзелавога супрацоўніцтва з Беларуссю. Прадстаўнікі аўтаноміі аказваюць усялякае садзейнічанне прасоўванню беларускай прадукцыі на расійскі рынак, усталяванню ўзаемавыгадных дзелавых кантактаў, арганізацыі сумесных культурных акцый. Федэральная нацыянальна-культурная аўтаномія «Беларусы Расіі» з'яўляецца формай нацыянальна-культурнага самавызначэння і ўяўляе сабой грамадскае аб'яднанне грамадзян Расійскай Федэрацыі — беларусаў, якія адносяць сябе да дадзенай лучнасці, на падставе іх добраахвотнай самаарганізацыі. Аўтаномія самастойна вырашае справы захавання тоеснасці, развіцця беларускай мовы, адукацыі, нацыянальнай культуры. У апошнія гады актывізаваў сваю дзейнасць Маскоўскі клуб беларусаў (МБК). З 1998 па 2005 гады ў розных федэральных цэнтрах РФ створана 47 аналагічных клубаў, якія аб'ядналі нашых суайчыннікаў. Клубная форма кантактаў падтрымана і ў 8 іншых краінах свету. Галоўная дзейнасць Маскоўскага клуба засяроджана на прапагандзе гісторыі, мовы, культуры, пісьменнасці, традыцый, духоўным адраджэнні Беларусі, сацыяльнай і прававой падтрымцы. Арганізуюцца і праводзяцца сустрэчы з кіраўніцтвам гарадоў, абласцей Рэспублікі Беларусь, умацоўваюцца дзелавыя і творчыя сувязі паміж членамі клуба, суайчыннікамі, сябрамі і гасцямі. Па ініцыятыве Маскоўскага клуба створана міжнародная арганізацыя Сусветны беларускі нацыянальны кангрэс «Сябры» (СБНК «Сябры»). Пры МБК заснаваны гандлёвы дом, газета «Сябры», юрыдычны цэнтр. Пасля Масквы пэўную актыўнасць беларускіх суполак можна назіраць у Санкт-Пецярбургу, Калінінградзе, Іркуцку, шэрагу іншых гарадоў і рэгіёнаў Расійскай Федэрацыі. У 1990 г. тут было створана Беларускае грамадска-культурнае таварыства, якое ўзначаліў гісторык Валянцін Грыцкевіч. Таварыства вядзе актыўную работу па адраджэнню «беларушчыны», выдае газету «Родзічы». Па яго ініцыятыве ў Санкт-Пецярбургу ўвекавечана памяць беларусаў — ахвяр рэпрэсій, устаноўлены помнік на Левашоўскіх могілках.

Побач з Федэральнай нацыянальна-культурнай аўтаноміяй у Расіі існуе шэраг беларускіх суполак, якія па палітычных прычынах не ўваходзяць у склад аўтаноміі. У 1999 г. яны ўтварылі Міжрэгіянальнае аб'яднанне беларусаў Расіі. Асноўныя накірункі дзейнасці — вывучэнне беларускай мовы, гісторыі Беларусі, сумеснае святкаванне нацыянальных і рэлігійных святаў.

Адна з галоўных праблем дыяспары — недахоп інфармацыі як з Беларусі, так і з рэгіянальных арганізацый і суполак дыяспары. Каб задаволіць запатрабаванні ў актуальнай інфармацыі беларуская амбасада ў Маскве пачала выдаваць свой бюлетэнь «Белорусы России», а Федэральная нацыянальна-культурная аўтаномія наладзіла выпуск штотыднёвай газеты з аналагічнай назвай. Аб'ектыўнай цяжкасцю культурна-асветніцкай і адукацыйнай дзейнасці беларускай супольнасці ў Расійскай Федэрацыі з'яўляюцца вялікія адлегласці паміж месцамі больш-менш кампактнага пражывання. Гэта вымушае ладзіць грамадскае жыццё ў асобных, часамі — невялікіх па колькасці грамадах.