4 Саланың дамуының жобасы

4. 1 Дақылдар өсіру технологиясының элементтерін өзгерту

Менің жобам бойынша осы шаруашылық толық No-till технологияға өтеді (7-кесте).

кесте 7

Топырақ өңдеу технологиялары

Дәстүрлі топырақ өңдеудің технологиялық шаралары	Минималды топырақ өңдеудің технологиялық шаралары		Нөлдік топық өңдеудің технологиялық шаралары
1. Аңыздарды сыдыра жырту (ЛДГ-10; ЛДГ-20)	1. Минералды тыңайтқыштарды еңгізу (КПГ-2,2; ГУН -4)		1. Минералды тыңайтқышты бір уақытта себумен бірге еңгізу (Амазон, Джон-Дир кешенді сепкіштері)
2. Минералды тыңайтқыштарды еңгізу (КПГ-2,2; ГУН -4)	2. Культивациялау (КПШ-11; ОП-8; КТС-10-2)		2. Гербицидтермен өңдеу (ОП-2000; ОП-2000-2; Джон-Дир, АН-2 бүріккіштері)
3. Топырақты жырту (ПЛН-4-35; ПТК-9-35)	3. Себу (СЗС-2,1; СЗП-3,6; СТС-2,1)		3. Фунгицидтермен өңдеу (ОП-2000; ОП-2000-2; Джон-Дир бүріккіштері)
4. Тырмалау (БМШ-15; БЗТС-1,0)	4. Гербицидтермен өңдеу (ОП-2000)		4. Инсектицидтермен өңдеу (ОП-2000; ОП-2000-2; Джон-Дир бүріккіштері)
5. Культивациялау (КПШ-11; ОП-8; КТС-10-2)	5. Фунгицидтермен өңдеу (ОП-2000; ПОМ-630-1)		5 Жинау (Джон-Дир, Класс; Вектор; Енисей -1200-1; СК-5; )
6. Себу (СЗС-2,1; СЗП-3,6; СТС-2,1)	6. Инсектицидтермен өңдеу (ОПУ-400;)
7. Гербицидтермен өңдеу (ОП-2000-2; ОП-2000)	7 Жинау (Енисей -1200; Дон-1500; Western)
8. Фунгицидтермен өңдеу (ОП-2000-2; ОП-2000; ПОМ-630-1)
7-кестенің жалғасы
1		2	3
9. Инсектицидтермен өңдеу (ОПУ-400; ОП-2000-2)
10 Жинау (Енисей -1200; Дон-1500; Western)

Топырақ өңдеу технологияларың салыстыра отырып, нөлдік технология жайлы мынаны айта кету керек.

Нөлдік технологияға өту тек механикалық өңдеулерден бас тарту ғана емес. Оған адаптация үшін қажетті өткінші кезең қажет болады. Оның ұзақтығы нақтылы топырақ-климаттық жағдайға байланысты болады. Мысалы, мексикада нөлдік технологияға өткеннен кейін тұрақты өнімдер тек 7-8 жылдан соң ғана бола бастаған.

Адаптация кезеңінде топырақтың құрылымы нақты анық бір органикалық қабат жинау керек. Топырақтың бетінде жартылай шіріген өсімдік қалдықтары құрылуы керек, ол ылғалдың жақсы сіңіруін қамтамасыз етеді.

Механикалық өндеулер тоқтатылған соң топырақтың өнделетін қабатының аэрациясы күрт азаяды, ол біріншіден нитрификацияландыратын бактериялардың белсенділігіне әсер етеді, соның әсерінен топырақтың жыртылатың қабатында нитратты азоттың мөлшері азаяды.

Органикалық заттардың жиналуында сүрі танапта өсетін дақылдар манызды болады.

Бірінші гербицидті өндеуден соң судан шөбін себу шөппен қамтамасыз етеді және көптеген аңыз сабақтар қалады, топыраққа терең енген тамырлары топырақты органикалық заттармен қамтамасыз етеді.

Сүрі танапта сонымен қатар сиыржоңышқа, сұлы қоспасы және бұршақ шөпке өсірген дұрыс болады. Оның үстіне олар арамшөптерді басып тастайды.

Топырақтың құрылымдану үдерісі өте баяу үдеріс. Нөлдік технологияларда құрылым құру үдерісі орта көлемді топырақ фракциясының артуы және майда мен шаң фракциясының азаюы арқылы өтеді. Сондықтан эрозияға қарсы топырақтың қасиеттері арта түседі

Топырақтың эрозияға қарсы қабілетін арттыратын фактор ол топырақтың бетін аныз сабақтарымен және өсімдік қалдықтарымен жабуыға болады.

Нөлдік өңдеуді ұзақ уақыт қолдану топырақтағы микробиологиялық үдерістерге де әсер етеді. Топырақта өмсімдік қалдықтарын өңдейтін (целлюлозаны ыдырататын) микробтар арта түсті.

«Ақмола-Феникс» АҚ жағдайында жаздық жұмсақ бидайды No-till технологиямен өсіру (8-кесте).

кесте 8

«Ақмола-Феникс» АҚ жағдайында жаздық жұмсақ бидай мен арпаны No-till технологиямен өсіру

Қа- тар са- ны	Дақыл, танап нөмірі	Жаздық жұмсақ бидай №16-412га	Арпа № 21-400 га
		Агротехникалық шаралар.
1	Сұрып	Шортандинская 95 жақсартылған	Арна
2	Алғы дақыл, негізгі өңдеу тәсілі	Жаздық жұмсақ бидай, өңделмейді	Жаздық жұмсақ бидай, өңделмейді
3	Тыңайтқыш енгізу	Себумен бірге аммоний селитрасы-10кг/га, қос суперфосфат -20кг/га	Себумен бірге аммоний селитрасы-10кг/га, қос суперфосфат -10кг/га
4	Тұқымды дәрілеу	Пс-10АМ дәрілегіш машинасымен «Раксил Ультра»-0,175л/т, өнімділікті жоғарлату үшін «Агростимулин» -0,001л/т.	Пс-10АМ дәрілегіш машинасымен «Ламадор»-0,175л/т
5	Себу мөлшері, мерзімі, тұқым сіңіру тереңдігі.	120 кг/га 15.05-25.05, JoNN Deere, Buhler Versatite 2375, 5-8 см	120 кг/га 1.06-10.06, JoNN Deere, Buhler Versatite 2375, 6-8 см
7	Арамшөптерге, зиянкестерге, ауруларға қарсы күрес шаралары, тәсілдері, мерзімдері, мөлшері	Арамшөптерге қарсы Диален супер 480, с.е. (0,5-0,7л/га),	Зенкор комби, 73,6 % с.п. (0,4л/га)
		Ауруларға қарсы, Септариозға Альто супер 330, к.э. (0,4-0,5 л/га)	Тозаңды қаракүйе және т.б. қарсы Ориус 6 (0,5л/га)
		Зиянкестерге қарсы, Конфидор 20% с.к.(0,06-0,1 л/га). Каратэ 050, к.э.(0,2л/га)	Конфидор Экстра 20% с.к.(0,03кг/га)
8	Егінді жинау.	Егер дәннің ылғалдығы 20-22% болса, тікелей жинайды «Вектор 410» және «Енисей-1200».
9	Қар тоқтату	Қар қалыңдығы 10-15см және топырақ бетінде мұз қабыршағы болғанда қар тоқтату жұмысы жүргізіледі. К-701+СВУ, Джон Дир 9330+СВШ-10	Қар қалыңдығы 10-15см және топырақ бетінде мұз қабыршағы болғанда қар тоқтату жұмысы жүргізіледі. К-701+СВУ, Джон Дир 9330+СВШ-10