18. Этнічныя працэсы на беларускіх землях 14-16ст.

Уключэнне зах.рус. зямель у склад ВКЛ супадае з працягам фарміравання народнасці. Народнасць – гіст. сфарміраваўшаяся супольнасць людзей, для якой характэрна адзіная мова, тэрыторыя, пануючы эканамічны лад (натур. гасп.), псіхічны склад, культ. і этнічн. самасвяд.. Народнасці, якія толькі пачынаюць фарміравацца, назыв. протанароднасцямі. Бел. народн. фармірав. і існавала у 12-19 ст.. Народн., як этнічная супольнасць папярэжвалі такія супольнасці, як род і племя. Народн. характ. для рабаўлад. і феад. грамадства. Як толькі у нетрах феад. з’яул. парасткі капіталізма (на Бел. Апошняя трэць 18 ст.), пачынаецца працэс ператварэння феад. народн. у буржуазную нацыю. Нацыя – непазбежны прадукт і форма развіцця буржуазнага грамадства. Нацыі захоўваюцца і ва ўмовах сацыяліст. фарвацыі. Пачатак фармірав. бел., рус.,укр. трэба шукаць у тыя часы, калі пачалося масавае рассяленне славян, іх узаемдз. з мясц. этнасамі, асіміліраванне славянамі мясц. насельн. Славяне, якія рассяліліся на тэрыт. суч. Бел., перамяшаліся з балтамі. Там, дзе сфарміруецца рус. народн., слав. змешваліся з вугра-фінскім насельн., а там, дзе укр. народн. – з угорскім насельн.. Але гэта яшчэ былі слав. этн. супольн. крывіч., дрыгавіч., радзім., палян, драўлян, вяцічаў і інш.. Гэтыя этн. суп. у межах Кіеу.Русі аб’ядналіся і утвар. Старажытнарус. народн.. Пасля расп. КР у ХІ-ХІІ ст. распал. стар.рус. народн. Прыкл. з ХІІ ст. пачын. працэс фармірав. бел., рус., і укр. народн.. Гэты працэс заняу перыяд феад. раздробл. (ХІІ-ХІІІ ст.), перыяд знаходж. бел. зямель у складзе ВКЛ (2-я пал ХІІІ – 1-я пал 16 ст.) і перыяд знаходж. бел. ямель у складзе РП. (2-я пал. 16 – кан. 18 ст.) і нават перыяд знаходжання Бел. у складзе Расейскай Імперыі (кан. 18 – пач. 19 ст.). У 13-16 ст. адзін. дзярж. кіраўн. і вярх. улада садзейніч. больш цесным паліт., эканам. і этн. сувязям паміж княствамі, паветамі і воласцямі ВКЛ. Паступ. фармір. этнічная бел. тэрыт. – агульн. рысы гаспадарскай дзейнасці, аднольк. бытав. культ., агульныя рысы ў абрадах і звычаях, у маст. творч.Фарміруецца адзіная стар.бел. мова. Для яе характ. дзеканне, цеканне, цв. “р”, аканне і яканне і г.д.. Гэта мова станов. афіц. мовай дзярж. дакументаў. Яшчэ адна прыкм. народн. – этнічная самасвяд. – фармір. больш склад. і доўга. Яна з’яул. тады, калі народ пачынае аддзяляць сябе ад інш. народаў. У перыяд ВКЛ бел. адрознівалі сябе ад літ. і палякаў, бо яны размаўл. на чужой мове і насаджвалі на бел. землях катал. веру. Значна пазней бел. народ адрознівае сябе ад рус. нар. Агульны паліт. і экан. склад зах.рус. княстваў у складзе ВКЛ, адзіная рэлігія, мова продкаў, агульная культура – усе гэта прыв. да таго, што насельн. бел. тэрыт. ВКЛ доўга назыв. сябе рускім. Паняцце “праваслаўны” атаесамлівалася з паняццем “рускі”. Вось чаму этн. самасвяд. у бел. сфарміравалася значна пазней за інш. прыкметы народнасці.Таксама фарміруецца адзіная культура.