Літаратура

Сучасная беларуская мова: вучэб. дапам / Пад агульн. рэд. Л.М. Грыгор’евай. – Мінск : Выш. школа, 2010. – С. 130-135.

Сучасная беларуская літаратурная мова. Лексікалогія. Фразеалогія. Лексікаграфія. Фразеаграфія. Фаналогія. Арфаэпія. Графіка і арфаграфія / Пад рэд. Ф.М. Янкоўскага. – Мінск: Вышэйшая школа, 1976. – С. 19-26.

Грабчыкаў, С. М. Слоўнік паронімаў беларускай мовы / С. М. Грабчыкаў. – Мінск : Нар. асвета, 1994. – 478 с.

Красней, В. П. Грані слова / В. П. Красней. – 3-е выд., дапрац. – Мінск : Нар. асвета, 1996. – С. 54-71.

Старычонак, В. Дз. Слоўнік амонімаў беларускай мовы / В. Дз. Старычонак. – Мінск : Выш. школа, 1991. – 255 с.

Сучасная беларуская мова: Уводзіны. Фанетыка. Фаналогія. Арфаэпія. Графіка. Арфаграфія. Лексікалогія. Лексікаграфія. Фразеалогія. Фразеаграфія: вучэб. дапам. / Я.М. Камароўскі, В.П. Красней, У.М. Лазоўскі і інш. – 2-е выд, дапрац. і дап. – Мн.: Выш. школа, 1995. –С. 178-185.

Сямешка, Л.І. Курс беларускай мовы: падручнік / Л.І. Сямешка, І.Р. Шкраба, З.І. Бадзевіч. – Мн.: Універсітэцкае, 1996. – С. 191-198.

Практычныя заняткі № 5

Сінонімы. Антонімы

1. Дайце азначэнне слоў-сінонімаў. Ахарактарызуйце шляхі ўтварэння сінонімаў.

2. Вызначце асаблівасці абсалютных, семантычных (ідэаграфічных), стылістычных, семантыка-стылістычных сінонімаў. Пакажыце розніцу паміж агульнамоўнымі і кантэкстуальнымі сінонімамі. Адказ праілюструйце прыкладамі.

3. Адзначце, што такое сінанімічны рад. Пакажыце, чым дамінанта адрозніваецца ад іншых членаў сінанімічнага рада. Ахарактарызуйце структуру слоўнікавага артыкула ў “Слоўніку сінонімаў і блізказначных слоў” М.К. Клышкі (Мн., 2005). Праілюструйце адказ трыма радамі слоў, выпісаных з гэтага даведніка.

4. Пералічыце функцыі сінонімаў у мове.

5. Акрэсліце асаблівасці лексічнай антаніміі. Дайце характарыстыку агульнамоўных і кантэкстуальных антонімаў. Адказ праілюструйце прыкладамі. Выпішыце пяць антанімічных груп са “Слоўніка антонімаў” У.М. Лазоўскага (Мн., 1994). Ахарактарызуйце будову слоўнікавага артыкула ў гэтым даведніку.

6Заданне для аднаго студэнта групы. Падрыхтуйце лінгвістычнае паведамленне на тэму “Сінонімы ветлівасці”, прысвечанае эўфемізмам і гісторыі іх узнікнення. Рыхтуючыся да выступлення, звярніцеся да артыкула Г.М. Малажай у энцыклапедыі “Беларуская мова” (Мн., 1994, С. 636).

Практыкаванне 1. У прыведзеных словазлучэннях замяніце прыметнікі антанімічнымі.

Цягавіты чалавек, чулы сябра, спагадлівая дзяўчына, благія намеры, слушная парада, кемлівы навучэнец, карысная справа, ганебны ўчынак.

Літаратура

Сучасная беларуская мова: вучэб. дапам / Пад агульн. рэд. Л.М. Грыгор’евай. – Мінск : Выш. школа, 2010. – С. 136-143.

Сучасная беларуская літаратурная мова. Лексікалогія. Фразеалогія. Лексікаграфія. Фразеаграфія. Фаналогія. Арфаэпія. Графіка і арфаграфія / Пад рэд. Ф.М. Янкоўскага. – Мінск: Вышэйшая школа, 1976. – С. 26-34.

Клышка, М. К. Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў / М. К. Клышка. – Мінск : Беларуская навука, 2005. – 592 с.

Красней, В.П. Грані слова / В.П. Красней. – 3-е выд., дапрац. – Мн.: Нар. асвета, 1996. – С. 71-98.

Лазоўскі, У. М. Слоўнік антонімаў беларускай мовы: Канкрэтныя выпадкі ўжывання / У. М. Лазоўскі. – Мінск : Універсітэцкае, 1994. – 293 с.

Малажай, Г. М. Сучасная беларуская мова: Слова. Перыфраза. Фразеалагізм : вучэб. дапам. / Г. М. Малажай. – Мінск : Выш. школа, 1992. – С. 34-46.

Сучасная беларуская мова: Уводзіны. Фанетыка. Фаналогія. Арфаэпія. Графіка. Арфаграфія. Лексікалогія. Лексікаграфія. Фразеалогія. Фразеаграфія: вучэб. дапам. / Я.М. Камароўскі, В.П. Красней, У.М. Лазоўскі і інш. – 2-е выд, дапрац. і дап. – Мн.: Выш. школа, 1995. – С. 185-195.

Сямешка, Л.І. Курс беларускай мовы: падручнік / Л.І. Сямешка, І.Р. Шкраба, З.І. Бадзевіч. – Мн.: Універсітэцкае, 1996. – С. 201-208.

Практычныя заняткі № 6