Әдістемелік нұсқаулар:

Ортағасырлық христиандық философия: Інжілдің діни-философиялық идеялары. Антика философиясы - ортағасырлық христиан философиясының негізі. Оның дамуының негізгі кезеңдері: бастапқы патристика және классикалық патристика, схоластика.

Августин Аврелий ілімі: Құдай туралы, екінші реалдылық ретіндегі дүние туралы және тағдыр туралы.

Фома Аквинский: Құдай болмысының бес дәлелі. Философияны діни ілім ретінде түсіну. Томизм католицизмнің теориялық құралы. Реализм мен номинализм: универсалий табиғаты туралы пікірталас. У.Оккам: кез-келген танымның объектісі болып тек жеке табылады.

Ортағасырлық мұсылман философиясы. Философия тарихын зерттеудегі европоцентристікті жеңу. Мұсылман елдеріндегі мәдениет пен дін.

Әл Кинди және арабтілді философияның бастауы. Ибн Синаның таным теориясы. Ибн Рушд: дін, теология және философия; ақылдың діннен басымдылығы. Латын аввероизмі.

Әл Ғазали: мұсылмандық теология. Ақиқатты іздеу, Аристотелизмді сынау, теология мен суфизмді татуластыру. Арабтілді философиясының маңызы, оның Европа философиясының дамуына әсері. Ортағасырлық мұсылман философиясы. Философия тарихын зерттеудегі европоцентристікті жеңу.

Мұсылман елдеріндегі мәдениет пен дін. Әл Кинди және арабтілді философияның бастауы. Ибн Синаның таным теориясы. Ибн Рушд: дін, теология және философия; ақылдың діннен басымдылығы. Латын аввероизмі.

Әл Ғазали: мұсылмандық теология. Ақиқатты іздеу, Аристотелизмді сынау, теология мен суфизмді татуластыру. Арабтілді философиясының маңызы, оның Европа философиясының дамуына әсері. Ж. Баласағұнның «Құтадғу білік» еңбегіндегі адамгершіліктік категориялар. Қ. А. Йассауидің «Диуани Хикмет» еңбегіндегі түркі суфизмінің ерекшеліктері

Қайта Өркендеу философиясының ерекшеліктері мен айырмашылықтарын Ренессанс философиясын Орта ғасыр философиясымен салыстыра отырып талдау. Ренессанс және адамның асқақтатылуы. Адам - өзін-өзі жасаушы және әлемді игеруші. Адам мәселесі поэзияда және бейнелеу өнерінде: Данте Алигьери, Франческо Петрарка, Леонардо да Винчи, Рафаль Санти.

Э. Роттердамскийдің “Ақымақтықты мадақтау”, М. Монтеньннің “Тәжірибелер” еңбектеріндегі адам еркіндігі идеясы.

Қайта Өркендеу дәуіріндегі ғылым және оның жаңа ойлауды қалыптастырудағы ролі.

Әдебиеттер: 1, 2, 3, 4, 5.

4 Тақырып. Жаңа уақыт пен ХІХ ғ. мәдениетіндегі батысеуропалық философия

Өткізу үлгісі Семинар, пікір сайыс.

Сабақ мақсаты; Жаңа еуропалық мәдениетіндегі философияның өз тағдырын өзі шешу мәселесі. Неміс классикалық философиясының көрнекті өкілдерінің дүниежүзілік маңызы бар ілімдерін талқылау. 19 ғасырдағы Батыс философиясының сипаттық мазмұнын, негізгі мәселелерін сараптау.

Тақырыпқа қатысты негізгі сұрақтар:

1.Жаңа европалық мәдениетіндегі философия мәселесі.

2.Әлеуметтік-тарихи және дүниетану философиялық білім берудің негізі ретінде.

3.Ағарту философиясы

4. Неміс классикалық философиясы

Әдістемелік нұсқаулар:

Философияда дүние туралы ғылыми түсініктің дамуы. Ф. Бэкон – танымның қазіргі заманғы индуктивтік методының және ғылыми қызметті логикалық жүйелеудің негізін салушы. Ф. Бэкон эксперименттің таным барысындағы басымдылығы туралы. «Білім - күш», «Идолдар» сыны. Р. Декарт рационализмі: «Ойлаймын, демек тіршілік етемін». «Универсалды математика» біртұтас ғылыми әдіс ретінде. Субстанциялар дуализмі.

Д. Локк: туа біткен білімдерді терістеу, эмпиризмнің дамуы, бірінші және екінші сапалар теориясы, табиғи құқық принциптері. Д. Беркли: субъект қабылдауларының салыстырмалылығы. Д. Юмнің агностицизмі: себептіліктің объективтік сипатын танып білудің мүмкін еместігі.

Б. Спиноза: субстанция туралы ілім. Құдай - субстанция, табиғаттың алғашқы негізі. Субстанцияның сипаттық белгілері. Спинозаның пантеизмі. Г. Лейбниц: әртүрлі субстанциялардың шексіз көптігі-монадалар туралы ілім. Монадалардың негізгі топтарының иерархиясы.

Ағартушылық дәуірі: ақыл мен сенімнің қарсы тұруы. Француз философтарының «Ғылымдар, өнер және кәсіптер энциклопедиясын» құрастыруы - ақыл, ғылым және білімді шексіз асқақтату. Француз ойшылдарының атеизмі, материализмі және антропологизмі. П. Гольбах: әлемнің алғаш негізі - материалдық бөлшектердің әртүрлі формалары. Ж. Ламетри: өмір, адам және сана – табиғаттың эволюциялық дамуының нәтижесі. Вольтер шығармашылығындағы еркіндік идеялары. Ж.Ж. Руссо философиясы.

И. Кант – неміс классикалық философиясының негізін салушы. Кант гносеологиясы: априори (тәжірибеге дейін) білім түсінігі - тәжірибені ақыл мен трансценденталды категориялар көмегімен түсіну. Танып-білінілмейтін дүние - «өзіндік зат». Канттың антиномиялар туралы ілімі. Канттің категориялық императиві - ақылды практикалық қолдану. Кант адамның парызы мен абыройы туралы. Кант этикасы және қазіргі заман.

Гегельдің 19-20 ғ.ғ. философиясына ықпалы. Абсолюттік идея, Логос - тұтас, барлық бардың негізі. Рух - абсолюттік идеяның жүзеге асуы. Триада формасында даму. Гегельдің диалектикалық әдісі. «Бақытсыз сана» туралы түсінік.

Л.Фейербахтың антропологиялық материлизмі: адам - табиғи тіршілік етуші. Л.Фейербахтың сенсуализмін таным теориясындағы антропологизм ретінде түсіну. Адам – махаббат объектісі. Фейербахтың гуманизмі: адамды жаттанудың әр түрлі формаларынан азат ету.

К. Маркс: жаттанған еңбектің мәнін ашу. Жаттану және жеке меншік. Әлеуметтік проблематика - марксизмнің ядросы. Материалдық базис - қоғамдық өмірдің бүкіл жүйесінің басты звеносы. Маркс ілімі және әлемдік философиясының әрі қарай дамуы. Ф. Энгельс табиғи ғылымдардың философиялық негіздемесі туралы.

5 Тақырып. ХІХ – ХХ басындағы ресейлік мәдениет контекстіндегі философия

Өткізу үлгісі Семинар, пікір сайыс.

Сабақ мақсаты; 19-ғасырдың соңы-20-ғасырдың басындағы орыс философиясының мазмұнымен танысу, негізгі өкілдерінің көзқарастарын игеру.

Тақырыпқа қатысты негізгі сұрақтар:

1. Орыс философиясының мәдени-әлеуметтік контексті мен идеялық алғы шарттары

2. Славянофилдер мен батысшылдар

3. Орыс діни философиясының орыс адамының рухани бағдарларына әсері

Әдістемелік нұсқаулар:

Орыс философиясының әлемдік философиялық жүйедегі орны.

19-ғасырдың соңы-20-ғасырдың басындағы орыс философиясының қалыптасу шарттары.

Л. Толстой шығармаларында экзистенциалдық мәселелердің бейнеленуі. “Тәубе” және “Иван Ильичтің өлімі” еңбектерінің философиялық мазмұны.

В.С. Соловьев философиясы: Ресей және адамзат. Адамгершілік- адам болмысын анықтаушы фактор.

Н.А. Бердяев философиясының ерекшеліктері. Жеке адам мен оның еркіндігі- Бердяев философиясының негізгі мәселесі.

Әдебиеттер: 1,2, 6, 7.

6 Тақырып. Қазақ мәдениетіндегі философия феномені және ХХ ғ. кеңестік мәдениет контекстіндегі маркстік, посткеңестік философия

Өткізу үлгісі: Семинар, пікірсайыс

Сабақ мақсаты; Қазақ философиясының қалыптасу ерекшеліктерін, даму кезеңдерін анықтау, негізгі ойшылдарының көзқарастарын талдау.

Тақырыпқа қатысты негізгі сұрақтар:

1. Қазақ халқының ұлттық сезімінің қалыптасуындағы философиялық идеялар.

2. Ақын-жыраулар философиясының ерекшеліктері

3. XIXғ. Қазақ ағартушыларының философиялық көзқарастары

4. XIX ғ. аяғы мен ХХ ғ. бірінші жартысындағы философиялық көзқарастары