In assiduo labōre thesaurus esse dicĭtur.

Agricŏla senex, mortem appropinquāre sentiens, filios ad lectum convocāvit et dixit: “Vidētis me a vobis discessūrum esse; in agro meo thesaurus defossus esse dicĭtur; ibi magnae divitiae esse dicuntur; eas repertūri esse videmĭni. Omnes eas divitias in vinea nostra quaerĭte et divĭtes erĭtis”. Paulo post pater anĭmam efflāvit. Filii autem, credentes in vinea thesaurum abdĭtum esse, totum vineae solum ligonĭbus eruērunt, at thesaurum nullum invenērunt. Sed autumno vidērunt agrum ubĕres uvas peperisse. Tum filii intellexērunt in assiduo labōre thesaurum defossum esse.

Текст 29. Сослагательное наклонение.

Proverbia et carmina.

1. Cedant arma togae! 2. Sit mens sana in corpŏre sano! 3. Cántet, amát quod quísque: levánt et cármĭna cúras. 4. Quídquid agís, prudénter agás et réspĭce fínem. 5. Sít tibi térra levís mollíque tegáris aréna! 6.Ignoscas aliis multa, nihil tibi.

7.Quare, dum lĭcet, inter nos laetemur amantes:

Non sătis est ullo tempore longus amor (Propertius).

8. Ronamus nimios gemĭtūs; flagrantior aequo

Non debet dŏlor esse vĭri, nec vulnere major (Juvenalis).

9. Vívamús, mea Lésbia, átque amémus,

Rumoresque senum severiōrum

Omnes unĭus aestimēmus assis! (Catull).

De stultitiā.

Accessit ad Aristippum philosŏphum pater familias quidam rogavitque, ut filium suum suscipĕret erudiendum. Quum ille pro mercede petisset quingentas drachmas, pater, deterritus pretio, quod avaro rudique homĭni nimium videbātur, “Tanti, - inquit, - emĕre asĭnum possum”. Tum philosophus: “Eme, - inquit, - jam habēbis duo”. (Diogenes Laertius)

Текст 30. Сложное предложение. Придаточные предложения разных типов.

Duo amīci et ursus.

Duo amīci, qui in itinĕre erant, subĭto ursum vidērunt. Tum alter eōrum perterrĭtus arbŏrem ascendit; alter, credens se sine auxilio amīci suis virĭbus ursum superāre non posse, in terram se jecit: sciēbat enim ursos corpŏra mortuōrum repudiāre. Ităque, terrā jacens, anĭmum continēbat, simŭlans se mortuum esse. Ursus, toto corpŏre jacentis pertemptāto, denĭque discessit, nam homĭnem esse mortuum putābat. Paulo post amīcus, qui de arbŏre descendĕrat, altĕrum per jocum interrogāvit: “Quid ursus ad aurem tibi dixit?” “Pulchrum, - inquit ille, - proverbium: amīcus verus – rara avis.”

Текст 31. Стилистика латинского языка.

Gaius Valerius Catullus

XLIII

Sálve, néc minimó puélla náso.

Néc belló pede, néc nigrís océllis,

Néc longís digitís, nec óre sícco,

Néc sané nimis élegánte língua,

Décoctóris amíca Fórmiáni.

Tén(e) província nárrat ésse béllam,

Técum Lésbia nóstra cómparátur?

Ó saecl(um) ínsapiéns et ínfacétum!

Publius Vergilius Maro

Aeneis (I, 1-11)

Árma virúmque canó, Trojáe qui prímus ab óris

Ítaliám fató profugús Lavíniaque vénit

Lítora; múlt(um) ill(e) ét terrís jactátus et álto

Vi superúm, saeváe memorém Junónis ob íram,

Múlta quoqu(e) ét belló passús, dum cónderet úrbem

Ínferrétque deós Latió, genus únde Latínum

Álbaníque patrés atqu(e) áltae móenia Rómae.

Músa, mihí causás memorá, quo númine láeso

Quídve doléns regína deúm tot vólvere cásus

Ínsigném pietáte virúm, tot adíre labóres

Ímpulerít. Tantáen(e) animís caeléstitibus írae?

Quintus Horatius Flaccus

Ad Melpomenen (III, 30)

Éxegí monumént(um) áere perénniús

Régalíque sitú pýramid(um) áltiús,

Quód non ímber edáx, non Aquil(o) ímpoténs

Póssit díruer(e) áut ínnumerábilís

Ánnorúm seriés ét fuga témporúm

Nón omnís moriár, múltaque párs meí

Vítabít Libitín(am), úsque ego pósterá

Créscam láude recéns, dúm Capitóliúm

Scándet cúm tacitá vírgine póntiféx.

Dícar, quá violéns óbstrepit Áufidús

Ét qua páuper aquáe Dáunus agréstiúm

Régnavít populór(um) éx humilí poténs

Prínceps Aeoliúm cármen ad Ítalós

Déduxísse modós, Súme supérbiám

Quáesitám meritís ét mihi Délphicá

Láuro cínge voléns, Mélpomené, comám.

Publius Ovidius Naso

Ars amandi (III, 59-66)

Vénturáe memorés jam núnc estóte senéctae:

Síc nullúm vobís témpus abíbit inérs.

Dúm licet, ét vernós etiámnunc vívitis ánnos,

Lúdit(e): eúnt anní móre fluéntis aquáe.

Néc quae práeteriít, iterúm revocábitur únda

Néc quae práeteriít, hóra redíre potést.

Útendúm (e)st aetáte: citó pede lábitur áetas,

Néc bona tám sequitúr, quám bona príma fuít…

Phaedrus