50 Стадии эволюции озёр

ЮНОСТЬ: зарождение прибрежной зоны, т.е. катловина ещё невыработана. Водная растительность почти отсутствует. ЗРЕЛОСТЬ: сохранение неровностей катловины (из-за образии), транспорт материала вдоль берега, аккумуляция. СТАРОСТЬ: катловина оконтуривается прибрежной отмелью, преобладает только аккумуляция, начинается заиление, заростание, формирование растительных ассоциаций. ОТМИРАНИЕ: глубина одинакова по всему ложе, растительность везде, полное заростание, образование болот.

51. Водохранилища.

Это антропог звено общего процесса стока построен на прир, водном объекте, с объемом воды 1 млн м³ . Тыпы: 1) па марфалогии ложа (далинныя: рэчышчавыя, пойменна-далинныя и катлавинныя: падпружаныя и вадасховишча,адгарожаныя дамбами.); 2) па спосабе запаўнення (падпрудныя и наліўныя)3)па спосабу утварэння: речные, озёрные, озёрно-речные, лиманные, искусственные 4) па ГП: в. раўнін(значныя плошчы,прамое затапленне зямель), в. прадгор’яў( высокія і стромкія берагі,гл= 35-40 м,макс глыб=100 м.), в горныя (невял плошча, вял глыб= 100-150 м) 5) па канфігурацыі (вузкія выцянутыя,няправ эліпсоідныя,прав многаўг). 6)па веліч(аб’ем,плошча): буйнейшыя,вельмі буйныя, буйныя, сяр, невялікія,малыя.

Галоуная мэта будаунщтва вадасх - рэгуляванне паверхневага сцёку вады, якое выконваецца у итарэсах энергетьки, иригации, воднага транспарту, водазабеспячэння, рэкрэацьй з мэтай барацьбы з навадненнями. Для гэтага у вадасховшчах вада накопливаецца. Перыяд накопливання вады паверхневага сцёку называецца напауненнем вадасхо, а перыяд аддачы вады на гаспадарчыя патрэбы - спрацоукай. Перыяд напаунення вадасховшча адбываецца на малых рэках за 1-3 гады, на вяликих - за 10-15 гадоу.

На вадасховишчы выдзяляюць нармальны падпорны узровень (НПУ) i узровень мёртвага аб'ёму (УМА).

НПУ - праектны узровень вадасховшча (верхняга б'ефа плацины), яки плауна можа падтрымливаць пры нармальных умовах выкарыстання вадасховшча. На тэты узроувень различваюцца колькасныя характарыстьки. Аб'ём вады пры НПУ называецца нармальным (поуным) аб'ёмам. Найменшы узровень вадасховшча, да якога магчыма яго спрацоука пры эксплуа-тацьй, называецца узроунем мёртвага аб'ёму (УМА).

Аб'ём вады, яки заключаны памиж НПУ i УМА, называецца карысным аб'ёмам. Яго можна выкарыстоуваць у розных гаспадарчых мэтах. Аб'ём вады нижэй УМА называецца мёртвым аб'ёмам. У сувязи з абмежаванай прапускной здольнасцю гидравузла можа узникнуць даволи высокi узровень вадасховшча, яки перавышае НПУ (узровень рэдкай паутаральнасци), але яки можа вытрымаць гидравузел i плацина, i па яго праекце различана трываласць плацины. Таки пад'ём узроуню вады вышэй НПУ у час паунаводдзя i высокix расходау вады у рацэ рэдкай паутаральнасщ называецца фарсираваннем узроуня вадасховиича, а сам узровень - фарсираваным падпорным узроунем (ФПУ). Аб'ём, яга знаходзщца вышэй НПУ да ФПУ, называецца аб'ёмам фариравання.

52. Віды регулір поверх. Стока водохр

Віды: штодзеннае (сут), штотыдневае, тыднева- сутачнае, гадавое, шматгадовае. 1) штодзеннае (сут) закл ў перамеркаванні на працяг суіак расходаў валы ў ніж б’ефе. Частей гэты від сустр на ГЭС.калі ў начы час вадасх напаўн вадой,а дне яна ідзе на выпрац энергіі. 2) штотыдневае, менш вады прапускаецца раз турбіны ў вых і свят дні. 3) тыднева- сутачнае, сустр на малых вадасх. 4) гадавое вада накоплів ў мнагаводную пару(вяс) і расходуецца на гаспадар мэты ў малаводную (л) 5) шматгадовае закл ў пераразмерк сцёку між гадамі з рознай воднасцю.Ажыцяўл на буйных вадасх. Гадавое, шматгадовае рэгуляв можа быць поўным і няпоўным.Пры поўным вадасх затрымл разліковы аб’ём сцеку мнагаводных гадоў,паўнаводзяў,павадак і дасяг НПУ(нармальны падпорны ўзровень). Пры няпоўным рэгул затрм толькі частка сцёку,а др прапус ў ніжні б’еф.