56.Дасягнени у развици навуки адукацыи…

1) У сув. з нарастаннем магутн. СССР, у краіне, у т.л. і Бел., пачала ажыццяул. прыкл. з кан. 50 – пач. 60—х гг. вялікая праграма жыллевага будауніцтва. У нек. разоу павялічыл. зарплата і інш. прыбытак нас., пры стабільнасці розн. цэнна прамысл. і харч. тавары, а такс. на паслугі. Большасць таварау і паслуг былі даступн. нас., што нярэдка выклікала іх дэфіцыт. 2) Навука. У 1954 г. упершыню пастр. атамная электрастанцыя у Сав.С.., у 1957 г. – першы штучны спадарожнік Зямлі, у 1961 г. Сав.С. запусціу першы у свеце касмічны карабель з Ю.Гагарыным. Такс. П.Клімук і Каваленак на касм. карабл. здзейснілі палеты у космас.

Пасля смерці Стал. і асудж. яго культу ў культ. жыцці Бел., як і ўсёй краіны, наступ. т. зв. перыяд лібералізму, або "адлігі". Развіццё адук. ў 50—60-я гг. характарыз. спробамі шматл. рэф. і рэарганізац.. Да канца 50-х ліквідавана непісьмен. і малапісьм. дарослых. Так, у 1958 г. было ўведз. 8-гад. абавязк. навуч., а ў сяр. школе—11-гад. тэрмін з абавяз. вытворчым навуч.. У 1964 г. школы зноў былі пераведз. на 10-гад. тэрмін навуч.. У 1950—1980-я гг. пачалі працав. новыя, выш. навуч. ўстан.: Бел. інстыт. механізацыі с\гасп., Мінскі радыётэхн. інстыт., Гомел. і Гродз. дзярж. ўніверс. і інш. У 1956 г. адменена плата за навуч. у стар. класах агульнаадукац. школы і у выш. і сяр.спец. навуч. установах. Характэрная рыса нав. II пал. 50-х—перш. пал. 80-х гг.—развіццё фундамент. даследванняў. Пачатак гэтаму паклаў бел. біёлаг В.Ф. Купрэвіч. БССР мела вяліз. нав. патэнц., на жаль, укараненне распрацовак у жыццё адбывал. надзв. марудна. Разв. літ-ры з II пал. 50-х гг. вызнач. сцвярдж. новай плыні. У ваен. прозе гал. тэмай становіцца чал. на вайне. Вял. ўклад у разв. літ-ры ўнеслі В. Быкаў, А. Адамовіч, I. Мележ, У. Каратк. і інш. У жанры паэзіі вызначал. цікавымі творамі П. Броўка, П. Панчанка, П. Глебка, Н. Гілевіч, Р. Барадулін. Бел. драмат. папоўніл. выдатн. п'есамі К. Крапівы, А. Макаёнка, А. Дударава. Шыр. папулярн. карыст. фільмы бел. рэжыс.. Напр., "Бацька", "Альпійская балада", "Масква-Генуя" і інш. Шыр. вядомасць набыў Бел. дзярж. тэатр оперы і балета. Высока ацэнены былі оперы "Алеся" Я.Цікоцкага, "Зорка Венера" Ю.Семянякі, балет А.Пятрова "Стварэнне свету" пастаноўкі В.Елізар'ева і інш. У папулярыз. бел. муз. вял. ролю сыграў ансамбль "Песняры", потым "Сябры", "Верасы". 3 пач. 1960-х гг. пачынаецца абнаўл. бел. мастацтва. БССР перажывала сваеасабл. культ. ўздым. Дамініруюч. тэндэнц. у маст. стаў манументалізм. У Бел. з'яўл. выдатн. мемарыяльн. комплексы—"Хатынь" (С.Селіханаў), "Прарыў" (А.Анікейчык), "Брэсцкая крэпасць-герой" (А.Кабальнікаў), Курган Славы (А.Бембель, А.Арцімовіч). У II пал. 50-х—80-я гг. узнікаюць нов. гарады: Наваполацк, Светлагорск, Салігорск. Імкліва развів. радыё, кіно, тэлебач.. Аднак пош. нов. часта сутыкаліся з рэальнасцю паліт. жыцця, якое вызнач. межы дазволенага ў маст.. Усе-такі гал. тэндэнц. разв. культ. у гэт. час была станоўчай.

57.Рэформа Гарбачова.

У сяр. 80-х гг. Сав. Саюз апынуўся перад шэрагам праблем. Запавольв. сац.-экан. разв. стварыла неабх. рэфармав. палiт. сiст., абнаўлення ўсiх сфер жыцця сав. грам.. У сувязi з гэтым XXVII з`езд КПСС (1986), XIX Усесаюзн. канферэнц. КПСС вызначылi палiт. перабуд., якая ўключ. ў сябе правядз. экан. рэф., рэф. палiт. сiст-ы, сац. i культ. сфер жыцця сав. грам., стварэння прававой дзярж..

Адначас. з пач. правядз. рэф. на Бел. ствараецца пал. апазiцыя. Гэты працэс пачын. з арганiз. ў 1986—87 гг. шматл. аматарскiх нефарм. аб`ядн. па iнтар.. К кан. 1987 г. у iх дзейн. пачынае праяўл. цэнтралiзац. i палiтыз.. Пачынаючы з крытыкi тагач. канцэпц. гiст. Бел., найб. актыўная частка апазiцыi стварае «Камiтэт-58», пашырае сваю дзейн. мiнская «Талака», якiя пераўтвар. па сутн. ў палiт. арганiз.. У кастр. 1988 г. намаганнямi гэтых аб`ядн. ствараецца арганiзац. камiтэт Бел. нар. фронту, устаноўчы з`езд якога адбыўся ў Вiльнюсе ў чэрв. 1989 г. К 1991 г. БНФ арганiзацыйна аформiўся ў апазiц. палiт. арганiз., меўшую антысав. i анутыкамунiст. накiрав.. Лозунг перабуд. «Больш дэмакратыi, больш сацыялiзму» у першыя гады гэтага працэсу па сутн. рэалiзоўваўся ў першай яго частцы. Гэта абумоўл. памылк. i пралiкамi кiраўн. КПСС – КДБ, якiя былi дапушч. ў распрац. i правядз. палiт. перабуд.. Адсутнiчала канкр., навук.-абгрунтав. прагр., не былi вызначаны мэты i канчатк. вынiкi. Па сутнасцi выкарыстоўв. iнш. лозунг: «Больш капiталiзму, больш разбуральнай дэмакратыi». Катастраф. знiзiўся ўзр. жыцця людзей, пагоршылася iх сац. станов.. Гэта прывяло да таго, што значн. частка людзей стала абвiнавачв. у гэтым КПСС, сацыялiст. iдэалы абясцэньвалiся, узнiкла цiкавасць да дзеяння палiт. апазiцыi. Увядз. ў жнiўнi 1991 г. надзвыч. станов., дзейн. ГКЧП, нерашуч. М.Гарбачова прывялi да разбур. камунiст. партыi Сав. Саюза, дзейнасць якой была забарон. ў лiст. 1991 г., маемасць яе канфiскавалася. Тое ж самае было зроблена i на Бел.. (Гэты антыканстытуц. акт быў адменены ў Расii i Бел. ў 1993 г.). Па сутн., адбыўся дзярж. пераварот – пачатак працэсу рзвала СССР. Першым крокам на гэтым шляху з`явiлася дыск. аб «незакон.» далучэннi Прыбалт. рэсп. да СССР у 1940 г., якая закончыл. падпiс. М.Гарбачовым указа аб выхадзе Лiтвы, Латвii i Эстонii з СССР. У хуткiм часе былi прыняты дэклар. аб дзярж. суверэнiт. Расii, Украiны i iнш. рэспублiк. 27 лiпеня 1990 г. Вярх. Савет БСССР прыняў Дэкларацыю аб дзярж. суверэнiтэце рэсп.. Дзярж. перавар. лета-восенi 1991 г. дадаў новы штуршок да развiцця гэтага працэсу. У жнiўнi 1991 г. Вярх. савет БССР надаў статус канстытуц. закона Дэкларацыi аб суверэнiтэце, у вераснi быў прыняты Зак. аб назве Бел. СССР, якая пачала назыв. Рэсп. Бел..

8 снежня 1991 г. у Белавежс. пушчы кiраўнiкi Расii, Бел. i Украiны (Б.Ельцын, С.Шушкевiч, Л.Краўчук), iгнаруючы вынiкi рэферэндума 1991 г., дэнансавалi дагав. 1922 г. аб утвар. СССР i тым самым канчатк. разбурылi вял. i магутн. дзярж.. На руiнах СССР была створана аморфная нежыццязд. Садружн. Незал. Дзярж.. 15 сакавiка 1994 г. Вярх. Савет Рэсп. Бел. прыняу новую Канстытуцыю – асн. закон Рэсп. Бел.. Беларусь, па канстытуцыi, з`яўл. ўнiтарнай дэмакрат. сац. прававой дзярж., якая валодае вяршэнствам i паўнатой улады на сваей тэрыт.. Канстытуцыяй уведзена прэзiдэнц. форма кiрав.. 10 лiп. 1994 г. першым Прэзiд. Рэсп. Бел. абраны А.Р. Лукашэнка.