- •Прадмет навукі гісторыі дзяржавы і права Беларусі, яе задачы і асаблівасці
- •2. Характарыстыка гісторыяграфіі гісторыі дзяржавы і права Беларусі
- •I. Першыя паведамленні пра Беларусь сустракаюцца ў:
- •3. Паходжанне назвы “Беларусь”
- •5. Ахарактарызуйце дзяржавы-княствы на тэрыторыі старажытнай Беларусі, іх грамадскі і палітычны лад.
- •9. Дайце аналіз дагаворам беларускіх княстваў з Рыгай 1229, 1263 гг.
- •1264 Г., 22 декабря.
- •10. Раскройце прычыны і канцэпцыі ўтварэння вкл. Ахарактарызуйце адміністрацыйна-тэрытарыяльнае ўладкаванне вкл.
- •11. Ахарактарызуйце грамдадскі лад Вялікага княства Літоўскага.
- •Ахарактарызуйце прававое становішча вялікага князя ў вкл.
- •Выкладзіце пра склад, кампетэнцыю і парадак дзейнасці сойма вкл.
- •21. Выкладзіце пра склад, кампетэнцыю і парадак дзейнасці земскага павятовага суда
- •22. Выкладзіце пра склад, кампетэнцыю і парадак дзейнасці падкаморскага суда
- •23. Выкладзіце пра склад, кампетэнцыю і парадак дзейнасці войтаўска-лаўнічага суда
- •24. Склад, кампетэнцыя і парадак дзейнасці копнага суда.
- •25. Аналіз Крэўскай уніі (прычыны заключэння, сутнасць, значэнне, наступствы)
- •26. Гарадзельская ўнія (прычыны заключэння, сутнасць, значэнне, наступствы).
- •30 Абласныя граматы
- •31 Валасныя прывілеі
- •32. Городские грамоты
- •Выкладзіце пра паходжанне, крыніцы і структуру Судзебніка Казіміра IV 1468 г., прааналізуйце яго змест.
- •34. Выкладзіце пра паходжанне, крыніцы, структуру і змест Статута Вялікага княства Літоўскага 1529 г.
- •35. Распавядзіце пра паходжанне, крыніцы, структуру і змест Статута Вялікага княства Літоўскага 1566 года. Параўнайце Статут 1566 г. Са Статутам 1529 г.
- •36 Статут 1588 года
- •37 Государственное (конституционное) право по Статуту 1529 года:
- •Прааналізуйце цывільнае (грамадзянскае) права па Статугах Вялікага княства Літоўскага 1529, 1566, 1588 гг.
- •Выкладзіце пра крымінальнае права па Статутах Вялікага княства Літоўскага 1529, 1566, 1588 гг.
- •Дзяржаўныя злачынства “ ображение маестату гаспадарского»
- •Прааналізуйце працэсуальнае права па Статутах Вялікага княства Лігоўскага 1529, 1566, 1588 гг.
- •Выкладзіце пра паўстанне пад кіраўніцтвам т.Касцюшкі 1794 г.
- •46. Выкладзіце пра сістэматызацыю права ў Расіі ў першай палове XIX ст. Распавядзіце пра праект зводу мясцовых законаў заходніх губерняў
- •Дайце аналіз права Беларусі ў хvіі-хvііі стст.
- •48))) Ахарактарызуйце дзяржаўны і грамадскі лад на Беларусі ў перыяд распаду прыгонніцтва і развіцця капітылістычных адносін (першая палова XIX ст.)
- •49))) Сялянская рэформа 1861г. У Беларусі
- •50))) Вызначыце мясцовыя органы дзяржаўнага кіравання і самакіравання пасля рэформы 1861 г.
- •Ахарактарызуйце земскую рэформу 1864 г. І асаблівасці яе правядзення на Беларусі.
- •2.З’езд гарадскіх выбаршчыкаў
- •3.З’езд абарных ад сельскай грамады
- •Прааналізуйце асноўныя палажэнні Кантытуцыі бсср 1919 г.
- •3 Раздела
- •32 Статьи
- •ОСъезд Советов Белоруссиии, ст. 17 рганы власти и управления ссрб по Конституции 1919 г.
- •2. Прааналізуйце асноўныя напрамкі развіцця права бсср у 1920-х ‑ 1930-х гг.
- •Законодательные акты рсфср, введенные в действие на территории бсср.
- •IЗаконодательные акты, принятые в бсср I.
- •Законодательные акты рсфср, действующие автоматически на территории других советских республик.
- •I Законодательные акты ссср, действующие на территории бсср. V.
- •II Всесоюзный съезд Советов
- •Выкладзіце пра Усебеларускі з’езд Саветаў і дзяржаўна-прававое значэнне яго рашэнняў.
- •Абвяшчэнне сср Літвы і Беларусі.
- •Прааналізуйце асноўныя напрамкі развіцця права бсср у 1920-х ‑ 1930-х гг.
- •65. Ахарактырызуйце развіццё грамадзянскага і грамадзянска-працэсуальнага права бсср у 1920-х ‑ 1930-х гг.
- •66. Распавядзіце пра крымінальнае і крымінальна-працэсуальнае права бсср у 1920-х ‑ 1930-х гг.
- •67. Ахарактырызуйце судовую сістэму бсср у 1920-х ‑ 1930-х гг.
- •68. Палітыка беларусізацыі
- •69. Канстытуцыя бсср 1927 года.
- •Прааналізуйце асноўныя палажэнні Канстытуцыі бсср 1937 г.
- •74 Вызваленне Беларусі ад нямецка-фашысцкай акупацыі і адбудова дзяржаўнага апарата бсср.
- •Адміністрацыйны падзел
- •Акупацыйныя органы ўлады I самакiравання
- •75 Беларуская дзяржава і права ў пасляваенны перыяд. Змены ў дзяржаўным апараце. Пашырэнне правоў рэспублікі ў канцы 50–х – пачатку 60-х г.Г. Хх ст.
- •Дайце адзнаку дзейнасці вышэйшых органаў дзяржаўнай улады і кіравання бсср у 50-80-я гады.
- •Прааналізуйце дзейнасць бсср на міжнароднай арэне ў 50-80-я гады.
- •Прааналізуйце развіццё права бсср у 50-80-я гады.
- •Дайце адзнаку грамадзянскаму і грамадзянска-працэсуальнаму праву бсср у 50-80-я гады.
- •Дайце адзнаку крымінальнаму і крымінальна-працэсуальнаму праву бсср у 50-80-я гады.
- •Дайце адзнаку зямельнаму праву бсср у 50-80-я гады.
- •Прааналізуйце асноўныя палажэнні Канстытуцыі бсср 1978 г.
- •84) Дайце ацэнку распаду ссср і ўтварэнню снд. Прааналізуйце Дэкларацыю аб дзяржаўным суверэнітэце бсср 27 ліпеня 1990 г.
- •86) Прааналізуйце развіццё права Рэспублікі Беларусь у 1990-х гг.
32. Городские грамоты
Время возникновения городов на территории Беларуси точно не определено. На стадии развития городов, они представляли собой небольшие укрепленные поселения, которые служили и административным центром для данной местности. Наиболее древние нормы, которые касаются прав граждан, были изложены в волосных привилеях и торговых договорах Полоцка с Ригой. Первыми актами, специально изданными для горожан, были привилея жителям Вильни (1387) и Бреста (1390). В них определялось, что горожане могут судиться и решать свои городские дела по Магдебурскому или Тевтонскому праву.
К специальным актам, которые выдавались для горожан, нужно отнести привилеи на Магдебургское право (от названия немецкого г. Магдебург, который в 13 в. получил право на самоуправление). Грамоты на Магдебургское право — законодательные акты, которые освобождали население города из под власти территориальной местной администрации, устанавливали особую городскую власть на права самоуправления и определяли особые права, льготы, повинности и обязанности горожан. В течение 15 и 16 в.в., грамоты на магдебургское право были выданы почти всем крупным городам Беларуси
Магдебургское право было своеобразной частью законодательства ВКЛ. Поскольку не все белорусские города имели магдебургское право, то наличие его можно назвать еще и отличительной чертой белорусского городского права. По магдебургскому праву вместо многочисленных натуральных повинностей горожане платили один денежный налог, размер к-ого был четко определен. Они освобождались от суда и власти великокняжеских чиновников, что в значительной мере укрепляло неприкосновенность имущества и свободы экономической деятельности горожан. Горожане могли заниматься ремеслом, торговлей и земледелием, выбирать городской орган власти – магистрат, ратуши, создавать ремесленные объединения – цехи. Предусматривались и определенные в области торговли льготы. Так, мещане Полоцка, Вильни и др. городов с магдебургским правом освобождались от торговых пошлин на территории всего ВКЛ. Города с магдебургским правом в отличие от обычных городов имели право до 4 раз в год ярмарки, на которых приезжие купцы должны были продавать товар только оптом, от чего город имел определенную выгоду. Великий князь был заинтересован в переходе городов на самоуправление и укреплении их экономического положения: чем богаче был город, тем стабильнее налоги поступали в гос-ую казну. Кроме того, жители городов с магдебургским правом за представленные им гражданские права возлагали на себя дополнительные обязанности, в частности, ремонтировать и обновлять за свой счет оборонительные сооружения, что также было выгодно гос-ву. Согласно привилею на магдебургское право в городе создавались органы самоуправления, независимые от воевод и старост. Городское управление – магистрат, ратушу – возглавлял войт из шляхты или богатых мещан, возглавляемый великим князем. Это был выборный орган самоуправления. Он собирал налоги, выполнял судебные функции, управлял общественными работами, осуществлял контроль за торговлей, принимал в городскую общину новых мещан и т.д. Магистрат (ратуша) состоял из 2-х структурных частей: городской рады, куда входили 12-20 мещан-радцев, избираемых из законорожденных, проживающих в городе богатых мещан. Не выбирались нехристиане, бедняки, калеки и чужаки. Радцы из своей среды избирали 2, 4, 6 бурмистров, которые и руководили повседневной текущей работой рады; лавы, куда помимо войта, входили избираемые лавники. Лава действовала чаще всего как судебный орган, рассматривая уголовные дела, а рада и управляла городом, и рассматривала гражданские дела мещан. При органах самоуправления находились и другие должностные лица.