50))) Вызначыце мясцовыя органы дзяржаўнага кіравання і самакіравання пасля рэформы 1861 г.

У дапауненне да старага дзяржаунага аппарату утварылися новыя органы улады пасля сялянскай рэформы 1861гг:

-у губерниях: губернския прысутнасци па сялянских справах;

-у паветах: миравыя пасрэдники и их павятовыя з’езды;

З 1874 па 1889гг. дзейничали павятовыя прысутнасци па сялянским справах.

-у валасцях: валасныя сходы, валасны старшыня, валасное кираванне, валасны сялянски суд;

-у сёлах: сельски сход, сельски стараста.

Губернская па сялянским справах прысутнасць:

Склад:

-губернатар(старшыня прысутнасци);

-губернски прадвадзицель дваранства;

-кирауник палаты дзяржауных маемасцей;

-губернски пракурор;

-2-ое мясц. дваран, яких прызначала министэрства унутранных спрау и 2-ое мясц. дваран, яких выбирали павятовыя прадвадзицели дваранства.

Кампетэнцыя:

-разглядали скарги на дзейнасць миравых пасрэдникау и их павятовых з’ездау;

-кантралявали пагадненни памиж памешчыками и сялянами аб змяшчэнни сялянскага зямельнага падзелу.

Миравыя пасрэдники: займалися непасрэдна правядзеннем рэформы.

У кожным павеце прызначалися 3-5 участковых миравых пасрэдникау. Прызначалися губернатарам и зацвярджалися Сенатам.

Кампетэнцыи:

-разглядали спрэчки памиж сялянами и памешчыками, а таксама скарги сялян па аласной службе сялян и валасныя сходы;

-зацвярджали устаноуныя граматы;

-разлядали некаторыя судова-палицэйския справы;

-галоунае прызначэнне: складанне устауных грамат памиж памешчыками и сялянами

Аднак, праводзячы буржуазную рэформу па прыгоннаму захопу, миравыя пасрэдники у некаторых мясцовасцях выступали абаронцами интарэсау сялян, што и выкликала незадавальненне царских улад и яны были заменены иншами мирскими пасрэдниками.

Па свайму прававому становишчу миравыя пасрэдники не личылися дзяржауными чыноуниками, не уваходзили яны у склад устаноу мясцовага самакиравання. Скарги на их рашэнни разглядалися павятовыми з’ездами миравых пасрэдникау.

У склад павятовага з’езду мирских пасрэдникау уваходзили:

-усе миравыя пасрэдники дадзеннага павета;

-павятовы прадвадзицель дваранства(старшыня з’езда);

-прызначаны губернатарам чыноуник.

Мир.паср.дзейничали да 27 чэрвеня 1874г. Кали их функцыи были перададзены новаутваральным павятовым прысутнасцям па сялянским справах.

У склад павятовай прысутнасци павинны были уваходзиць:

-павятовы прадвадзицель дваранства;

-спрауник;

-абавязковы член прысутнасци;

-старшыня земскай павятовай управы(дзе были утвораны земския установы)4

-адзин з миравых суддзяу, дзе мелися миравыя суды.

Аднак у Беларуси у той час не было ни земствау, ни миравых судоу, таму галоунай асобай улады над сялянами быу павятовы спрауник и падначаленныя яму палицэйския.

У 1889г. Павяты па сялянских справах были скасаваны. Их паунамоцтвы были перададзены земским участковым начальникам.

Земски начальник прызначауся на 3-4 воласци, паглядай за сялянами, усими сельскими усановами. Меу права:

-судзиць сялян;

-адмяняць пастановы валаснога суда.

На пастановы земскага начальника можна было падаць скаргу павятовага з’езду земских начальникау, гэта значыць таким жа земским начальникам.

Так як земски начальник прызначауся тольки з дваран и уваходзиу у склад розных дзяржауных устаноу, то и пасля рэформы 1861 года сяляне па-ранейшаму заставалися пад уладай памешчыкау.

Валасны сход

Складауся з:

-сельских и валасных прадстауникоу улады;

-па аднаму прадстаунику ад кожных 10 сялянских двароу.

У губерниях Виленскай, Гарадзенскай, Минскай батраки мели права пасылаць на валасны сход па 1 выбранаму ад кожных 20 дарослых работникау.

Кампетэнцыя вал.схода:

-выбары валасных службовых асоб;

-выбары суддзяу валаснога суда;

-вызначэнне и раскладка мирских зборау и павинасцяу;

-праверка рэкруцких списау;

-раскладка рэкруцких павинасцей;

-стварэнне и утрыманне валасных школ.

Валасное кираванне складалася з:

-валаснога старшыни;

-усих сельских старастау;

-зборшчыкау падаткау.

Асобнае становишча у систэме валасных органау займал валасны писар, якога не выбирали сяляне, а прызначау миравы пасрэдник, а потым – земски начальник.

Валасны писар вырашау фактычна большасць валасных спрау.

Валасны суд выбирауся валасным сходам кожны год у складзе ад 4 да 12 суддзяу. Справы у суддзе павинна была разглядаць калегия у складзе не менш за трох суддзяу. Валасному суду были падсудны справы па малаважных крыминальных або администрацыйных праступках.

Валасны суд меу права прыгаворваць сялян да наступных пакаранняу:

-арышт да сями дзен;

-пакаранне дубцами, да 20 ударау;

-грашовы штраф да 5 рублеу;

-грамадския працы да 6 дзен.

Рашэнни валаснога суда па усим справам личылися канчатковыми. У 1863г. быу прыняты закон, згодна з яким сяляне атрымали права падаваць скарги на прыгаворы валасных судоу з’езду мирских пасрэдникау, кали валасны суд парушау сваю кампетэнцыю.

52. Ахарактарызуйце судовую рэформу другой паловы 1860 х гг. і асаблівасці яе правядзення на Беларусі.

Нарматыўныя акты па суд рэформе 1864:

1. Засн. Судовых устаноў

2. Статут крымінальнага судаводства

3. Статут грамадзянскага судаводства

4. Статут аб пакаранні, якія накладваюць міравыя суддзі

У аснову судовай рэформы была пакладзена тэоря падзелу ўлады

Мэта: пераўтварыць феадаль на салоўную суд сістэму ў блольш прагрэсіўную, якая адпавядала б умовам развіцця капіталістычнага грамадства.

Пытанне аб рэформе суда было пастаўлена у пач.1840 гг

У 1860 судовае следства замест паліцыі было перададзена спец інстытуту следчых

1862 – Аляксандр 2 зацвердзіў пачаткі новых судовых статутаў:

Аддзяленне суда ад адміністрацыі

Роўнасць усіх перад законам

Публічнасць і спаборнасць суд працэссу

Нязменнасць суддзяў і суд следчых

Увядзенне суда прысяжных і інстытута прысяжных павераных (адвакатаў)

Згодна з суд рэформай уводзіліся мясцовыя і агульныя суды

Сістэма мясцовых судой складалася з міравых судоў і павятовых з’ездаў міравых суддзяў

Сістэма агульн судоў склад з акруговых судоў, пераважна па 1 на губернію, з судовых палат – 1 палата на некалькі губерняў, і сената.

Мясц суды разглядалі дробныя злачынствы і мелі спрошчанае судаводства

Фармальна суды былі бессаслоўнымі – для ўсіх адзіны акруговы суд.

Справы аб цяжкіх злачынствах разглядалі акруговыя суды з удзелам прысяжных засядацелей. Паліт справы разглядала асобная ўстанова судовай палаты з удзелам саслоўных прадстаўнікоў.

Захоўваліся сялянскія, валасныя, духоўныя, камерцыйныя і ваенныя суды. Суддзі агульных судоў прызначаліся урадам, міравых – выбіраліся на павятовых земскіх сходах.

У Беларусі міравыя суды ўведзены ў 1872.

Так як на Беларусі не было земскіх устаноў, міравыя суддзі не выбіраліся, а прызначаліся міністрам юстыцыі па рэкамендацыі мясцовай адміністрацыі.

Акруговыя суды: судовыя палаты і інстытут прысяжных павераных уведз у 1882. Спісы прысяжных засядацелей складаліся паліцыяй, а не земствам, як у Расіі.