43.Стыліст раччлаен бел лекс.Лекс моўн-функц стыл.Міжст лекс

Стыль – гэта такая разнавіднасць мовы, што служыць сродкам зносін паміж людзьмі ў той ці інш. дзейнасці, характарызуецца пэўным адборам і арганізацыяй моўных сродкаў, а таксама ўжываннем іх у адпаведнасці са зместам, задачамі і сітуацыяй маўлення. Навуко – разнавід. літ. мовы, якая выкарыстоўваецца з мэтай даходлівага, доказнага апісання навуковых адкрыццяў, тэхнічных дасягненняў, асвятлення культурна-гістарычных праблем. Шырокае ўжыванне нав. і тэхн. тэрмінаў, нявобразных слоў. Афіцыйна-справавы – гэта разнавіднасць літ.мовы, якая забяспечвае афіцыйныя зносіны людзей і рэалізуецца ў галіне права і заканадаўства, у службовай перапісцы ўстаноў, грамадзян з установамі. Лаканічнасць выкладу, сцісласць, строгасць у адборы слоў і выразаў. Публіцыстычны – разнавіднасць літ.мовы, якая выкарыстоўваецца ў грамадска-палітычнай літаратуры, перыядычным друку, публічных выступленнях, прамовах на сходах, мітынгах, па радыё і тэлебачанні з мэтай перадачы інфармацыі і ўздзеяння на людзей. Мастацкі - разнавіднасць літ. мовы, якая выкарыстоўваецца ў прозе, паэзіі, драматургіі з мэтай эстэтычнага ўздзеяння на людзей, з мэтай задавальнення духоўных патрэб грамадства. Гутарковы – гэта стыль штодзённых зносін людзей, які рэалізуецца без папярэдняй падрыхтоўкі ў вуснай дыялагічнай форме і неафіцыйных, нязмушаных умовах. Нейтральная (межстылёвая) лексіка – словы, якія выконваюць толькі намінатыўную функцыю, не маюць стылістычнай афарбоўкі і ў аднолькавай ступені выкарыстоўваюцца ва ўсіх стылях літ. мовы. Бел.літ.мова выкарыстоўваецца як сродак пісьмовых, так і вусных зносін людзей. У яе лексічнай сіст. размяж.:Кніжная лексіка – словы, што ўжываюцца пераважна ў навуковай і вучэбнай літаратуры, афіцыйна-дзелавых дак., публіцыстыцы. Гутарковая лексіка – гл. Гутарковы стыль.

44.Лексіка з пукту погл характ функцыянав. Акт і пас лекс. У мове суіснуюць 2 пласты слоў- актыўныя ва ўжытку, здольн абслуг усе сферы дзейнасці людзеў,і словы меншай ступені сучаснасці, і малаўжывальныя, якія аднос да пасіўай лексікі.У залежнасці ад прычын, Актыўная лексіка – усё сучасныя прывычныя і ўжывальныя словы, якія не маюць ні адцення ўстарэласці, ні адзення навізны:

Стылістычна нейтральныя агульнанародныя словы, што ўжываюцца ў розных стылях мовы і вядомыя ўсім яе носьбітам: вада, дарога, сястра, дом, бераг, лес і г.д. (Нейтральная лексіка)

Тэрміналагічныя словы розных галін навук, якія выкарыстоўваюцца ўсімі носьбітамі мовы: алфавіт, алмаз, квадрат, радыус, гіпертанія, эпідэмія.

Пасіўная лексіка – рэдкаўжывальныя, зразумелыя, але непрывычныя з-за сваёй устарэласці ці навізны словы. Напр., воласць, павет, цівун, саха, лабіраваць, спонсар, прэзентацыя.

Гістарызмы – гэта назвы тых прадметаў, з’яў і паняццяў, якія зніклі з сучаснай рэчаіснасці, “сталі гісторыяй”. Да іх адносяцца назвы грам.-паліт. паняццяў, характ. для мінулых эпох (баярын, аброк, войт, валока, земства)

Архаізмы – гэта словы, якія ‘яўляюцца ўстарэлымі назвамі тых прадметаў і паняццяў, што існуюць у сучаснай рэччаіснасці, але абазначаюцца новымі словамі. Напр., раць – войска, рамёны – плечы, тлумач – перакладчык і г.д.

Неалагізмы – гэта новыя словы ці новыя значэнні вядомых слоў, якія называюць новыя прадметы, з’явы сучаснай рэчаіснасці і не страцілі адцення навізны: галаграфія (метад атрымання аб’ёмнага малюнка), комікс (апавяданне ў карцінках з суправаджальным тэкстам). Як толькі такія словы стан. агульнавядомымі і страчваюць адценне навізны, яны перастаюць быць неалагізмамі. Напр., касманаўт, акванаўт, харчразвёрстка, чырвонаармеец.

Аказіяналізмы – індывідуальна-аўтарскія неалагізмы, якія ствараюцца майстрамі слова з пэўнымі стылістычнымі мэтамі.

Ранішні раззязюлены лес; Я ў сад хачу! У той праснорны сад, дзе вішанна, і яблычна, і грушна…

46.Бел лексікаграфія Лексікаграфія (грэч. lexikos – які адносіцца да слова і grapho - пішу) - раздзел мовазнаўства, у якім распрацоўваюцца тэарэтычныя асновы і практычныя прыёмы складання слоўнікаў. Бел лексікаграф мае шматвяков гістор, у як выдзял 3 пер: даслоўнікав, ранні слоўнікавы і перыяд развітой лексікаграфіі.

Першы пер звязаны з дейнасцю перапісчыкаў і перакладчык. Яны тлум словы, прыем- глоса.Вял знач мае Фскарына”біблія”1517 і “Мал падар кніга”1522.У сваіх кнігах ён тлумач звыш 200 слоў. Таксама В Цяпінсі.Выд пераклад “Евангеля” на старабел мову.

Др перпач з кан. 16 ст, калі зяўл рукапісн зборн глосаў. Перш друкав перакл слоўн”Лексісь”Лаўрэнц Зізанія 1596

3 пер 20я гад 20ст. выдадз каля 100 слоўнік розн тыпу. Гарэцкі, Некрашэвіч.