1.4. Семинар, соөж сабақтары бойынша және сөж тапсырмаларын орындау жөн³ндег³ әд³стемел³к нұсқаулық

Êредитò³ê технология бойынша интерактивт³ оқыту жүйес³не басты назар аударады. Аудиториялық сағаттарда, дәр³с немесе семинар, СӨОЖ сабақтарында дәстүрл³ әд³ст³ және интерактивт³ сабақ үлг³с³н жүрг³зуге болады. Интерактивт³ оқыту жүйес³ студенттерд³ң қаб³летт³л³г³н дамытады:

• Өз п³к³р³н қалыптастырып айта б³лу;

• Өзген³ң п³к³р³н құрметтеу;

• Оқу материалын мұқият меңгеру;

• Материалды орындауда шығармашылық қаб³летт³ таныту;

• Үлкен аудитория алдында өз көзқарасын дәлелдеу;

• Алынған мәл³меттерге талдау жасау;

• Табысты жұмысы мен өз³нд³к ³зденуш³л³г³н дамыту; жеке даралығын көрсете б³лу;

• Әðòүðë³ ситуациялардан өту арқылы өм³рл³к тәж³рибие жинау.

Әлеуметт³к – психологиялық пәндер³ қолданатын интерактивт³ үлг³дег³ және оқытудың әд³стер³

Дебат – студенттерд³ң дұрыс жауап және мағыналы қорытындыны ³здест³ру мақсатында ауызша п³к³р алмасу.

Дискуссия (òàëқûëàó) – оқытылып отырған тақырып бойынша студенттер арасында ой п³к³рлерд³ талқылау. Студенттерд³ң ой п³к³рлерд³ талқылауға қатысуы – б³л³мд³ естер³нде сақтау мен с³ң³руд³ң к³лт³ болып табылады. Дискуссия – бұл студенттерд³ оқыту үрд³с³не тартудың серп³нд³ әд³с³ болып табылады.

Рөлд³к ойындар – студенттерд³ сабаққа деген белсенд³л³г³н, қызығушылығын тудыратын êөïæàқòû îқûòó әä³ñ³.

«Аквариум» - топты командаға бөлу арқылы оқыту әд³с³. Команданың б³р тобы тапсырманы талқылаумен немесе шешумен айналысса, осы уақытта келес³ топ жүр³п жатқан процесст³ зерттеп жазып алады. Қорытындысы белг³ленген ереже шеш³м³не дей³н талқыланады.

Топтық нұсқау - оқытушы к³лтт³ деректерд³ немесе «тақырыптың нег³зг³ кезеңдер³н» беред³, осының нег³з³нде бұдан әр³ сабаққа қатысты сұрақтармен жауаптар қалыптастыру.

Топтық талқылау - аудитория дәр³стен кей³н, топқа бөл³н³п өз³нд³к ой п³к³рлер³мен, көзқарастарымен, сұрақтарымен және қорытынды п³к³рлер³мен топ көшбасшыларымен б³рге талқылау өтк³зу .

Êåéñ-әä³ñ³ - б³л³м беру әд³с³, студенттерге ти³мд³ ойлауға көмектесед³. Топқа нақты жағайдға нег³зделген, сонымен б³рге кейб³р мәселелерд³ талқылауға ұсынылып, жағдайларға сараптама бер³п және нұсқауларды жасап шығаруға бағытталған нақты ақпарат бер³лед³. Кейсттер әр түрл³ әд³стермен бер³ле алады. Олар ұзақ және бүк³л ақпаратты көрсете алады немесе қысқа болуы мүмк³н, қандай жағдайда болмасын олардың мақсаты б³р – студенттерд³ң бер³лген факт³ге қандай да б³р ой тұжырымға келу.

Кейс-әд³с³ сонымен қатар топтық дискуссия түр³нде өте алады. Әдетте кейс-әд³с³ ек³ кезеңде өтк³з³лед³: б³р³нш³ кезеңде қатысушыларға кейс бер³л³п, оны қажетт³ уақыт аралығында оқып бүк³л материалды түс³ну керек. Дискуссияны мадақтау үш³н студенттерге сұрақтарды таратып беруге болады. Ек³нш³ кезеңде қатысушыларды кейстерд³ талқылауды сұрайды. Барлық қатысушылар өз п³к³рлер³н айтуға мүмк³нд³г³ болуы ти³с, өздер³н³ң ой тұжырымында логикалық нег³здеме беру³ керек. Бұл процест³ң нәтижес³нде дискуссия барысында оқытушы қатысушылардан кейстерд³ң факт³ден белг³л³ б³р қорытынды жасауды сұрайды. Бұл әд³ст³ң артықшылығы – студенттерд³ң басқарушылық, белг³л³ б³р шеш³мдерд³ қабылдау, бақылаушылық дағдыларын жет³лд³руге көмектесед³. Жақсы дайындалған студенттер өздер³ кейст³ жаза алады.

Презентация - б³л³м беру әд³с³, презентация арқылы студент кез келген тақырыпты таңдап алып, қарастырылып отырған мәселе бойынша өз³н³ң түс³н³г³н немесе түс³н³кс³зд³г³н айта алады. Презентация уақыты – 8-10 минут. Презентация келес³ критериялар арқылы бағаланады: тақырыптың ашылуы, бер³лген мәселе басқаларды қызықтырды ма, қарастырылып отырған мәселе бойынша студент өз³н³ң кәс³бил³г³н көрсете алды ма деген талаптар қойылады.

Сыни жағдайды өңдеу әä³ñ³ — сыни жағдайды өңдеу әд³с³ зерттеу әд³стер³н³ң б³р³ болып табылады. Бұл әд³с нақты жағдайды моделдеуге нег³зделген, студенттерге белг³л³ б³р сыни жағдайдың нег³зг³ ақпараты бер³л³п, сосын өзара сұрақтар қойып және ақпаратты талап етуге болады. Әд³с мәселен³ анықтау үш³н ти³мд³ қолданылатын әд³с болып табылады.

Қàòåí³ àíûқòàó әä³ñ³ – студенттер үй жұмысын алып, болатын дәр³ст³ң мазмұнымен танысады. Оқытушы оқу материалына өзгер³стер енг³з³п, қате кеткен мәл³меттерд³ қайтадан құрастырады. Оқытушы дәр³с оқу барысында студенттер қателерд³ анықтау қажет. Бұл әд³с студенттерд³ң бүк³л оқу барысында критикалық тыңдау қаб³летт³л³г³н жет³лд³ред³.

«Миға шабуыл» әд³с³ – интерактивт³к оқытудың ең қарапайым және ти³мд³ әд³стер³н³ң б³р³, шығармашылық ойлау қаб³летт³г³н, топтарды құрастыру және белг³л³ б³р мәселен³ шешу дағдыларын жет³лд³рет³н әд³с. Шығармашылық п³к³рлерд³ жет³лд³руд³ң тәс³л³, ал қатысушылар болса бұл тәс³лдерд³ әр³ қарай қолдануын ұсынады.

Өткенд³ қайталау – бұл әд³с тақырыпты талқылауда, қорытындылау кез³нде қоданылады, бұл тақырыпты студенттер толығымен меңгер³п, арасында қолданылуын қамтамасыз етет³н әд³с. Бұл әд³с б³рнеше мақсатқа жетуд³ көмектесед³: студенттерд³ң топ ³ш³ндег³ әрекет³н ояту, кейб³р тәж³рибеге бағыт беру, аталған материал бойынша студенттерд³ң қабылдауын қандай дәрежеде екен³н анықтау, студенттер мен оқытушылар арасында қатымды байланысын көрсетет³н әд³с және т.б. Өткенд³ қайталаудың әр түрл³ түрлер³ кездесед³.

«Дөңгелек үстел әд³с³» - жылдам, әр³ ти³мд³ әд³с, әр б³р студентт³ң өз п³к³р³н айта алуы мысалы, «áүã³í ìåí үø íәðñåí³ á³ëä³ì», «ìåí ïәí æөí³íäå á³ëä³ì...» æәíå ò.á.

Ақырын ойлану - әдетте жазбаша түс³н³ктеме беру, сұрақтар ьойынша тақтада немесе қағазда көрсету.

Топтық ойлану – шағын топтарды өткен тақырыпты қайталау және басқаларға айту әд³с³.

Б³лд³рет³н әңг³мелесу әд³с³ – студентт³ң сабақта ашық немесе сұрақтармен мен құрылымын баяндап беру³.

Хатты құрастыру әд³с³ – белг³л³ б³р материалды меңгеруге бағытталған әд³с, бұл әд³сте нег³зг³ сөз бер³лген, осыдан хат сызба түр³нде құрастырылады, осы сызба нег³зг³ сөзд³ң мағынасын ашып беред³.

Тәж³рибел³к (семинар сабақтарын) СӨОЖ және СӨЖ сабақтарын өтк³зу келес³ формалары ұсынылады:

• Кез келген танымды анықтау, шағын эссе жазу – 1-1,5 бет.

• Тақырып бойынша жалпы шолу – ұсынылған тақырып бойынша ақпараттық рессурс басылым мен Интернеттен шағын әдеби шолу (эссе) жазу. Глоссарий жазу – терминдерд³ң шағын түс³н³ктемес³ және бер³лген тақырып бойынша түс³н³к беру, сөзжұмбақтарды қолдануға болады.

• Презентация – студентт³ң бер³лген тақырып бойынша өз презентацияны жасау барысында, қарастырылып отырған мәселе бойынша өз³н³ң түс³н³г³н немесе түс³н³кс³зд³г³н айта алауы, презентацияда қарастырған кейб³р аспекттерд³ қарастыру. Презентацияның уақыты - 8-10 минут, презентация келес³ критериялар арқылы бағаланады: тақырыптың ашылуы, бер³лген мәселе басқаларды қызықтырды ма, қарастырылып отырған мәселе бойынша студент өз³н³ң кәс³бил³г³н көрсете алды ма деген талаптар қойылады.

• ²скер ойын – рольд³к немесе топтық, болашақ кәс³би қызмет³ үш³н ³скерл³г³н және дағдылануды өнд³рту.

• Топтық жоба – топта 4-5 адамнан артық болмау керек, әр б³р топ өз³н³ң жобасын құрастырып, оны қорғау керек.