Арнайы оқу бөлімі топтарына арналған

Тәжірибелік с абақт ардың тақырыптары (курстагы сагатгардың жалпы келемінің %-ті)

Мазмүны	Курстар
	I	II	III	IV
Жалпы дамыту жаттығулары	20	15	10	10
Арнайы жаттығулар	20	15	15	10
Гимнастика (демалу, релаксациялык, ритмикалык), аэробика	15	15	15	10
Корригациялык гимнастика (көрсетілген ауруға колдану)	10	15	15	15
Заманауи сауыктыру жүйелері	15	15	25	30
Әр түрлі спорт түрлерінің элементтері (спорттық және кимыл-қозғалыс ойындар, жеңіл атлетика, шаңғы спорты, жүзу және т.б.)	15	15	10	10
Кәсіби-колданбалы дене дайындығы		5	5	10
Массаж және өзін-өзі массаждау (массаж және өзін-өзі массаждауды эр түрлі ауруға колдану)	2	2	2	2
Дене шынықтыру сабағының процесін бакылау	3	3	3	3
Барлығы	100	100	100	100

Денсаулық жағдайына байланысты арнайы оқу бөліміне бекітілген студенттермен өткізілетін дене шынықтыру сабақтары біртұтас дене тэрбиесі жүйесінің негізгі бөлімі ретінде карастырылуы кажет.

Арнайы оқу бөліміндегі оқу сабақтарының негізгі міндеттері:

• аурудан калған белгілерді жою;

• дені сау және физикалык дамуы жағдайындағы функциональді ауыткуларды жою;

• организмді сауықтыра және шыныктыра отырып, денсаулықты калыптастыру және шынықтыру;

• студенттердің физикалык еңбекке кабілеттілігін арттыру;

• студенттерде таңдап алынған мамандығына қажетті кәсіби- колданбалы біліктілік пен дағдыны калыптастыру.

ЖАЛПЫ ДАМЫТУ ЖАТТЫҒУЛАР

Жалпы дамыту жаттығулары (ЖДЖ) құралдармен және кұралдарсыз. Жалпы дамыту жаттығулары бір орында және қозғалыста (жалғыз, екеулеп, топпен). Гимнастикальщ сатыда, скамейкада. Созылуға, босаңсуға бастапкы калыпты өзгерте отырып, белсенді және енжар кимылдарды араластыра отырып жасалынатын жыттығулар. ЖДЖ комплексіне акырындап координациясы жағынан анағұрлым киын жаттығулар енгізіледі, олардың қайталану саны және орындалу екпінділігі арта түседі. Ауырльщпен орындалатын жаттығулар (тығыздалған доп 1 кг. массалык эйелдер үшін және 2 кг. массалык ерлер үшін, гантельдер 1 кг. массалык әйелдер үшін және 2 кг. массалык ерлер үшін, амортизаторлар, тренажерлар).

АРНАЙЫ ЖАТТЫҒУЛАР

Арнайы жаттығулар дене мүсінін ары карай коррекциялауға, организм қызметін және компенсациясын калыптастыруға (тепе-теңдікке арналған, статикалык, релаксациялық, идеомоторлы, тыныс алу жаттығулары) бағытталған жаттығулар. Тыныс алу және релаксациялық жаттығулар.

ЗАМАНАУИ САУЫҚТЫРУ ЖҮЙЕЛЕРІ

Тыныс алу гимнастикасы. Астеникалык, вегетокантамырлык дистония жағдайларында, асказан-ішек жолдары ауруларында, физикалык және ойдың шаршауында, стрессті болдырмау үшін колданылады.

Релаксациялық гимнастика. Барлык бүлшык ет топтарының катысуымен және босаңсумен физикалык жаттығулардың астасуымен жасалынады. Релаксацияның екі түрі ұсынылады: жекелеген, шаршаудың алдын алудың кұралы ретінде; ол толык тек бұлшьщ еттің босаңсуына ғана емес, сонымен қатар стрессті жою үшін де колданылады, психикалык босаңсу, орталык және шеткі жүйке жүйесінің тынышталуы мен демалуы. Релаксацияны отырған калыпта және жаткан калыпта жасауға болады.

Ырғақгы гимнастика. Жалпыдамытушы жатгығулар, жүгіру, музыкамен орындалатын секіру және би элементтері, сонымен қатар, дене бітіміне, тепе- тендікке; гимнастикалык таякшалармен; резиналык және тығыз доппен арналған жатгығулар; бастапкы калыпта: отырған күйде; бүйірде; аркамен; ет бетімен; өкшеде отырған калыптан. Ырғақты гимнастиканы сауыктыру дене шынықтырудың барлык формасына тиімділікпен енгізу.

Аэробика. Тыныс алу және жүрек-кан тамыр жүйелерінің функционалдык мүмкіншіліктерін жоғарылатуға бағытгалған, төзімділікпен байланысты (жүру, жүгіру, жүзу және т.с.с.) циклдык спорпъщ түріндегі жаттығулар жүйесі.

Түзету гимнастикасы (осы ауыруына байланысты). Өз бетімен, сондай-ак сабак аясында орындалатын арнайы емдік дене шынықтырудың жаттығулар жиынтығы. Аранйы түзету жаттығулар. Координацияға арналған гимнастикалык жаттығулар. Тепе-тендікке арналған жаттығулар (вестибулярлы аппараттың эр түрлі кеңістікте жылжуларды кабьшдауы, тіреніш аумагының өзгеруі, тіренішке жалпы салмак нүктесінің жылжуы).

Жалпы сауыктыру бағыттағы түзету жаттығуларыжөзге, дене бітіміне, омырткаға, буындарға арналған жаттығулар және т.б.

Сауықтырушы фитнес. Төменгі интенсивті жаттығулар функционалды резервтің кем дегенде 50%-ы болуы үшін орындалуы кажет. Ауру және өте әлсіздерінен баска дайындығы жок студенттерге арналған. Төменгі интенсивті физикалык жаттығулар жалпы дамыту жаттығулар ретінде ұсынылады.

Физикалық фитнес (базалык) физикалык жағдайды дамытуға, ауру туу каупін азайтуға бағьпталған. Мүнда берілетін жүктеме орташа интенсивті болуы керек.

Шейпинг сабақтарының барысында физикалык жаттығулардың интенсивтілігі жеке бастылык ерекшелікке сай мөлшерленеді, тек сонда ғана ол айтарлыктай эффект береді.

Калланетика. Негізінен изометрикалык режимде және терең орналаскан бүлшык ет топтарының белсенділігін арттыратын әйелдерге арналған жаттығулар бағдарламасы. Жаттығуларды орындау барысында окыс кимылдардан, шексіз кернелуден сак болтан жөн. Негізінен иілулер, еңкею, шалкаю, жаткан қалыпта аякты және кеудені көтеру, жартылай шпагаттар, бұлшык етгі соза отырып, шайкатылу секілді жаттығулар пайдаланылады.

Терренкур. Жергілікті жерлерде әр түрлі иілу бүрыштарын және қозғалыс темпін жасай отырып мөлшерлеп жүру. Қозғалыс темпі минуттағы кадам мөлшерімен анықталады.

ӘР ТҮРЛІ СПОРТ ТҮРЛЕРІНІҢ ЭЛЕМЕНТТЕРІ

Спортгық және қозғалмалы ойындар. Спорттық ойындар: баскетбол, волейбол, футбол, бадминтон, үстел теннисі ойындарының элементтерінін техникасын үйрету. Ойыншының жалпы және арнайы жаттығулары. Жұптасып, үшеулеп жаттығу кезінде допты игерудің және баскарудың негізгі тәсілдері. Күштері сэйкес келмейтін құрамдағы ойындар.

Қозғалмалы ойындар кұралдармен және оларсыз, орын ауыстыру қарапайым тәсілдерімен, максимальді күш салуды және күрделі координацияльщ әрекеттерді кажет етпейді.

Женіл атлетика. Жүру және оның түрлері, жүруді тыныс алу жаттығуларымен, босаңсумен, ара кашықтыкка жүру уақытын өзгертумен сәйкестендіру. Жүгіру және оның түрлері. Секіру: бір аяқпен және кос аяктап, тереңге секіру, алға жылжи отырып, орнынан ұзындықка. Скакалкамен, артка айнала отырып.

Арнайы - жүгіру жаттығулары: санды жоғары көтере жүгіру, тірсекті артқа сермеп, кезектестіре отырып, ақырындап жүгіру. Теннис добын лактыру.

Шаңғы спорты. Шаңғыда түрып қатардағы командаларды орындау. Шаңғымен және шаңғыда түрып эр түрлі тәсілдермен оқу алаңында және оқу шаңғыларында козғалу. Еңістер мен сайлардан өту. Бір орында, қозғалыста тежелеу және бұрылу.

Белгіленген аймакта шаңғымен жүріп өту техникасы. Ара кашыктыкты баяу және орташа темппен уакытка жүріп өту. Шаңғыдағы эстафета. Еңіске шығу және сайта түсу, бүрылу мен тежелуді орындау техникасын бағалау, эр түрлі адымдар техникасын оқып білу.

Жүзу. Суды меңгеруге арналған дайындык жаттығулары. Жүзушінің жалпы дамытушылық және арнайы жаттығулары. Жүзудің негізгі әдістерінің (брасс, кроль) техникасын меңгеру. Судағы іс-эрекет дағдыларын калыптастыру. Судағы экстремальді жағдайларда калпында калу, сүңгу, калкып шығу, суға батушыны кұтқарудағы көмек корсету және іс-әрекет эдістерін көрсете алу. Судағы кедергілірден өту эдістері. Жүзудің таңдап алынған түріндегі, сауыктыру режиміндегі элементтерді игеру. Бортиктен, трамплиннен, мұнарадан суға секіру. Қолдың жұмысына аяқтың және тыныс алудың сай келуі. Бұрылу техникасына оқыту. Қолданбалы жүзу. Сүңгу. Суға батушыны кұтқару тәсілдері.

КӘСІБИ ҚОЛДАНБАЛЫ ДЕНЕ ДАЙЫНДЫҚ (КҚДД)

Кэсіби енбек саласындағы арнайы физикалык дайындыкка койылатын талаптар. КҚЦД-тың жалпы және арнайы міндеттері. Таңдап алынған мамандыкка тән жеке бастылық және кәсіби-маңызды сапалар. Дене шынықтыру кұралдарымен (таңдап алынған мамандыкка сай) кәсіптік аурулардың алдын алу. Кәсіби-қолданбалы қозғалыс дағдыларын, физикалык және психологиялык сапаларды калыптастыру. Эмоциональді жағдайды және ерік жігер сапасын өздігімен реттеу және өзін-өзі тэрбиелеу. СтуденттердіңККДД бағалау әдістері (КҚДД нормативтері және тесттер). КҚДД құралдарын меңгерудің әдістері. Жалпы дайындык және арнайы дайындык жаттығулары.