- •1 Билет
- •2 Билет
- •1) Алынуға тиісті шоттар 2) Алынатын вексельдер 3) Басқалары
- •2.2Сатып алушылар мен тапсырыс берушілермен дебиторлық берешектердің есебі.
- •3 Билет
- •3.1 Күмәнді дебиторлық берешекті сызу.
- •4 Билет
- •5 Билет Жал бойынша дебиторлық берешектің есебі, алынатын сыйақы есебі
- •1. Материалдық қорлар, олардың жіктелуі мен бағалануы
- •7 Билет Қорлардың шығуының есебі Қорларды есептен шығару резерві.
- •8 Билет Дайын өнімнің, аяқталмаған өндірістің есебі
- •10 Билет 1. Негізгі құралдарды тану критерийлері. Негізгі құралдардың бастапқы құны
- •2.Негізгі құралдар есебі: негізгі құралдардың тарихи есебі, негізгі құралдарды қайта бағалау.
- •10 Билет Негізгі құралдарды сатып алу есебі.
- •1. Негізгі құралдардың құны бойынша амортизацияны бір қалыпты есептеу әдісі.
- •2. Амортизацияны (тозуды) орындаған жұмыстардың көлеміне пропорционалды түрде есептеу әдісі (өндірістік тәсіл).
- •12 Билет Негізгі құралдардың шығуы есебі: тану және есепте ашу.
- •13 Билет Материалдық емес активтерді тану. Болашақ экономикалық табыстар.
- •14 Билет. Материалдық емес активтерді кезекпе есептеу моделі. Бастапқы құны бойынша есебі моделі. Қайта бағаланған құны бойынша есебі моделі.
- •15.Билет Пайдалы қызмет мерзімі. Шектеусіз мерзімде пайдалы қолданылатын материалдық емес активтер. Материалдық емес активтердің тозуы әдістері.
- •16 Билет Материалдық емес активтерді пайдалануды тоқтату және есептен шығару есебі.
- •Төленетін шоттар – жабдықтаушылармен есеп айырысу шоты. Кәдімгі қызмет барасында пайда болатын қайталанатын сауда міндеттемелері үшін қолданадды.
- •18 Билет. Салықтар бойынша міндеттемелер есебі.
- •19Билет Жабдықтаушылар мен мердігерлермен кредиторлық берешектері есебі.
- •3510 «Қысқа мерзімді алынған аванстар»,
- •4110 «Ұзақ мерзімді алынған аванстар»
- •22 Билет. Табыстар мен шығыстар түсінігі. Өнімді сатудан және қызметтер көрсетуден табыстар есебі.
- •23 Билет. Қаржыландырудан табыстар есебі. Басқалай табыстар есебі
- •4. Сатылған тауарлардың қайтарылуының есебі және сату мен баға шегерімдері
- •24 Билет Кезең шығындары есебі
- •25.Билет. Жарғылық капитал есебі: шығарылған акционерлік капиталдың, салымдар мен пайлардың. Төленбеген капитал есебі. Сатып алынған меншікті үлес құралдары. Эмиссиялық табыс есебі.
- •1. Жарғылық капитал есебі: шығарылған акционерлік капитал; салымдар мен пайлар.
- •27. Билет. Есепті және өткен кезеңнің бөлінбеген пайдасы. Есепте және қаржылық есептілікте жабылмаған зиянды көрсету
- •Бөлінбеген пайда (жабылмаған залал) есебі бойынша шоттар корреспонденциялары
- •28. Билет. Қаржылық есептіліктің мағынасы. Бухгалтерлік балансты ұсыну. Балансқа қойылатын минималды талаптар.
- •29 Билет.Пайда мен зиян туралы есептілікке қойылатын минималды талаптар. Пайда мен зиян туралы есептіліктің екі формасы.
14 Билет. Материалдық емес активтерді кезекпе есептеу моделі. Бастапқы құны бойынша есебі моделі. Қайта бағаланған құны бойынша есебі моделі.
15.Билет Пайдалы қызмет мерзімі. Шектеусіз мерзімде пайдалы қолданылатын материалдық емес активтер. Материалдық емес активтердің тозуы әдістері.
Пайдалы қызмет мерзімі - бұл: (а) ұйым активті пайдалануға жобалайтын уақыт мерзімі; немесе (b) ұйым активті пайдаланудан алуды жобалайтын өндіріс бірліктерінің немесе ұқсас бірліктердің саны.
16 Билет Материалдық емес активтерді пайдалануды тоқтату және есептен шығару есебі.
Материалдық емес активтердің шығуы кезінде олардың баланстық құны Дебет шот 7410 «Активтердің шығуы бойынша шығындар», Кредит шот 2730 «Басқа материалдық емес активтер» жазбасы негізінде есептен шығарылады, ал жинақталған тозу сомасы келесі жазбамен есептен шығарылады: 2740 «Материалдық емес активтердің амортизациясы және құнсыздануы» тобы шотының дебеті, 2730 “Өзге де материалдық емес активтер” шотының кредиті.
Билет. Міндеттемелер түсінігі және жіктелуі. Қаржылық міндеттемелер есебі: банктік және басқалай қарыздардың, қатысушылардың дивиденттері мен табыстарының.
Міндеттеме – қарыз немесе міндеттеме, бір нәрсені белгілі бір жолмен қызмет етуі немесе орындау. Міндеттеме – өткен кезең жағдайларында пайда болған субъектінің қарызы және оларды реттеу экономикалық пайдасы бар ресурстардың ұйымнан кетуіне әкеледі. Міндетті түрде қазіргі және болашақтағы міндеттемелерді ажырата білу керек.
Міндеттеме 3 белгісі бойынша анықталады:
1. Міндеттемені туғызған құбылыстың орын алған жері;
2. Міндеттемелерді реттеу тек активтерді ауыстыру немесе қызметті басқа субъектіге жеткзу жолымен жүргізілуі мүмкін;
3. Міндеттеме пікір таластырылмайтын болуы керек.
Міндеттемелерді реттеу әртүрлі әдістермен жүргізіліу мүмкін:
ақша қаражаттарын төлеу;
басқа активтерді беру;
қызмет көрсету;
бір міндеттемені екішісімен ауыстыру;
міндеттемелерді капиталға ауыстыру.
Активтермен ұқсастығына байланысты міндеттемелер қысқа мерзімді кредиторлық қарыз және ұзақ мерзімді кредиторлық қарыз.
Қысқа мерзімді міндеттемелер ұйымның қызметіне әсер ете алады, ал ұзақ мерзімді әсер ете алмайды.
Қысқа мерзімді міндеттемелерге келесілер кіреді:
қысқа мерзімді несиелер және овердрафт;
ұзақ мерзімді несиенің ағымдағы бөлігі;
кредиторлық қарыздар:
төленуге тиісті шоттар мен вексельдер;
сатып алушылардан және тапсырыс берушілерден алынған аванстар;
салық бойынша қарыздар;
төленуге дивидендтер;
негізгі шаруашылық серіктес тікпен оның еншілес серіктестері арасындағы қарыз;
акционерлік қоғамның қызметкер тұлғаларының қарызы;
басқа да кредиторлық қарыздар.
төленуге тиісті есептелген шығындар;
алдағы кезең табыстары;
көрілмейтін жағдайлар бойынша есептелген төлемдер.
Төленетін шоттар – жабдықтаушылармен есеп айырысу шоты. Кәдімгі қызмет барасында пайда болатын қайталанатын сауда міндеттемелері үшін қолданадды.
Берілген вексельдердің негізгі қайнар көзі – банктік ссуда және тауар мен қызмет үшін төлем. Вексельдер кепілмен қамтамасыз етелген немесе қамтамасыз етілмеген болуы мүмкін. Вексель пайыздық немесе пайыздық емес болуы мүмкін. Пайыздық вексельде пайыздық қойылым вексель сомасынан бөлек көрсетіледі. Пайыздық емес вексельде дисконтты қалыптастыру жолымен пайыз алдын ала төленеді және онда нақты пайыздық немесе пайыздық кіріс деп аталатын нақты пайыз нормасы жанама түрінде көрсетіледі.
Атына байланыссыз барлық қарыз құралдары заемщиктерден тура немесе жанама пайызды төлеуін талап етеді. Бұл уақытқа байланысты ақшаның құнсыздануына жол бермеу үшін жүргізіледі. Ұзақ мерзімдік міндіттеме бойынша кезеңдік пайыз сомасы
бұл – негізгі қарыз сомасы • пайыздық қойылым • уақыт = пайыз сомасы.
Белгіленген пайыздық қойылым – бұл қарыздың құжаттарда көрсетілген пайыз нормасы.
Нақты қарыз бойынша пайыздық қойылым – деп сондай уақыт мерзіміне алынған қаржыны заемға алу кезіндегі нақты пайыздық қойылыммен әйкес келеді.
Қарыздың толық сомасы – бұл қарызды өтеу күнінде төленуі керек сома, осы күнде жүргізілуі тиіс әр қандай пайыздық төлемдерді алып бастағанда.
Несие –бір заңды тұлғаның екінші бір заңды тұлғаға немесе жеке адамның заңды тұлғағаәдетте келісілген мөлшерде пайыз алу үшін белгілі бір уақытқа заттай немесе ақшалай уақытша қаржы беруге байланысты пайда болатын экономикалық қарым-қатынас жүйесі болып табылады.
Нарықтық экономика жағдайында несие коммерциялық және банктік болып екіге бөлінеді.
Коммерциялық несие- бір субъектінің екінші бір субъектіге сатқан тауарының құнынан алынатын төлемнің кейінге қалдырылуына байланысты туындайды.
Банк несиесі- субъектіге ақша қаражаты түрінде өндірісін ұлғайтуға, ағымдағы қызметтерге байланысты қарыздарын төлеу үшін беріледі.
Берілетін уақыт аралығына байланысты банк несиесі қысқа мерзімді (бір жылға дейінгі уақыт) және ұзақ мерзімді (бір жылдан артық уақыт) болып екіге бөлінеді.
Банкке несие алу үшін бірінші рет барған кәсіпорын өзінің жарғысын, ұйымдастыру құжаттарының көшірмесін, ережелерді, жалға алу келісімдерін, тіркеу куәлігін және клиенттін кредит алу құқығының барлығын растайтын құжаттар ұсынады.
Қарыз алушыға несие жасалынған несие шартына сай беріледі. Бұл келісімде кредиттің мақсаты, мөлшері және мерзімі, құжаттар тізімі және олардың банкке ұсынылу мерзімділігі, кредиттің мақсатты пайдаланылуын және қамсыздандырылуын тексеру нысандары, несие бойынша қарыздарды өтеудің есебіне кепілге салынған мүліктерді өткізудің рәсімдері, қамсыздандыруды тексеру үшін банкке ұсынылатын ақпараттардың мазмұны көзделді.
Қысқа мерзімді кредит әдетте 12 айдан аспайтын мерзімге кредиттелетін материалдық құндылықтардың айналымдылығына және шыққан шығынның өзін-өзі ақтауына негізделіп беріледі. Несие бойынша қарыздарды өтеудің әдістері және нақты мерзімдері, тәртібі несие шартында қарастырылады.
Алынған несиелерді есепке алу 3010 «Қысқа мерзімді банк займдары», 3020 «Алынған қысқа мерзімді займдар», 4010 «Ұзақ мерзімді банктік займдар», 4020 «Ұзақ мерзімді алынған займдар» пассивті шоттарында жүргізіледі. Бұл шоттардың кредиті бойынша банк және басқа мекемелер алдындағы несиелер бойынша қарыздардың қалдығы және алынған несиелер сомалары, ал дебеті бойынша несиелердің қайтарылуы, яғни қарыздардың азайтылуы көрсетіледі.
Дивидендтер дегеніміз акционерлер иелігінде болатын акциялардың саны мен түрлеріне сәйкес оларға тиесілі акцияларына табыс түрінде жыл сайын акционерлер арасында бөлінетін акционерлік қоғам табысының бір бөлігі.
Дивидендтер бойынша есеп айырысулар 3030 «Дивидендтер бойынша және қатысушылардың табысы бойынша қысқа мерзімді кредиторлық қарыздар» шотында жүргізіледі. Дивидендтерді есептеген кезде 3030 шоттар кредиттеледі және мына шоттар дебеттеледі:
5510, 5520 – есепті жылдың және бұрынғы жылдардың бөлінбеген табысы есебінен акция ұстаушыларға дивиденттер есептегенде;
5410, 5460 – артықшылығы бар акциялар бойынша есептелген дивидендтер сомасына, бөлінбеген табыстың болмауы немесе жетімсіздігі кезінде.
Акциялар бойынша дивидендтер төлемін көрсеткенде
Дm шот 3030
Km шот 1010, 1030 – дивидендтің заттай төлемінде.
Төлемнің қайнар көзінен ұсталынған табыс салығының сомасына 3030 шот дебеттеледі және 3120 «Жеке табыс салығы» шоты кредиттеледі. Дивидендтер салық салуға 15 пайыз ставкасы бойынша жатады және одан кейін салық салуға жатпайды. Жеке табыс салығын бдюжетке аударуда 3120 шот дебеттеліп, 1010, 1030 шоттар кредиттеледі.
3030 «Дивидендтер бойынша және қатысушылардың табысы бойынша қысқа мерзімді кредиторлық қарыздар» шоты бойынша кредиттік айналымдар №9 журнал- ордерде бейнеленеді.
Кәсіпорынның есепті айда алған, бірақ кейінгі есепті кезеңдерге жататын табыстары болашақ кезеңдерінің табыстары болып есептеледі (жал төлемі немесе пәтерақы төлемі; коммуналдық қызметтер үшін төлемдер; жол билеттерін сатудан алынған табыстар; баспалық жазылымдарға жазылу құны; байланыс қызметтерін пайдаланғаны үшін абоненттік төлемдер). Алдағы кезең табыстарының есебі 3520 және 4420 шоттарда жүргізіледі. Бұл шотта айлық және тоқсандық билеттер бойынша кәсіпорынға алдын-ала төленген ақылары, автомобиль тасымалдары және басқалары үшін күні бұрын төленгені ескеріледі. Осындай төлемдер түскенде
Дебет шот 1010, 1030, 1060
Kредит шот 3520, 4420
Алдағы кезеңнің кірістерін есептегенде 1210, 1220, 1230, 1230 шоттар дебеттеледі және 3520, 4420 шот кредиттеледі. Есепті айға жататын ертеректе алынған табыстар тізімі
Дебет шот 3520, 4430
Kредит шот 6010, 6210, 6280 бойынша көрсетіледі.