1.1. Физикалық қасиеттері

1.1.1. Шын тығыздықты анықтау

Шын тығыздық ρ - көлем дене тығыздығы анықталатын нүктеге жиналғандағы массаның көлемге қатынас шегі ( яғни олардағы саңылаулар мен қуыстарды есепке алмағанда).

1.1-кесте

ҚҰРЫЛЫС МАТЕРИАЛДАРЫНЫҢ НЕГІЗГІ КӨРСЕТКІШТЕРІ

Материал аты	Шын тығыз-дығы, г/см^3	Орташа тығыз-дығы, г/см^3	Кеуектігі, %	Жылу өткіз-гіштік коэфи-центі, Ватт/м град	Сығуға беріктік шегі, МПа
1	2	3	4	5	6
Болат	7,85	7,85	0	58	380-450
Бетон (ауыр)	2,60	2,20-2,50	8-12	1,28-1,55	10-60
Бетон (жеңіл)	2,60	0,50-1,80	50-80	0,20-0,45	15-30
Гранит	2,70	2,67	1,40	2,80	150-130
Жанар тау туфы	2,70	1,40	52,00	0,50	30,40
Кәдімгі кірпіш	2,65	1,80	32,00	0,75	7,5-30
Қуыс кірпіш	2,65	1,30	51,0	0,50	7,5-25
Әйнек	2,60	26,00	0	0,80	700
Көбік әйнек	2,60	0,30	88,00	0,11	-
Қарағай (талшық бойы)	1,53	0,50	67,00	0,17	30-40
Әйнек пластикасы	2,00	2,00	0	0,50	300-500
Көбік қабат	1,07	0,20	90,0	0,03	0,4

Аспаптар: пикнометр (Ле-Шателье Кандло колбасы) (1.1-сурет.), аналитикалық таразы, №008 елек (918тесік/см²), 10х10 см шыны.

Материалдар: кептірілген және шар диірменде не келіде ұсатылған кез келген құрылыс материалы.

1.1 - сурет. Ле Шателье Кандло колбасы

Пикнометр өзімен орта бөлігі кеңейтілген тар ұзын мойны бар әйнек сауытты көрсетеді. Кеңейтілген бөлігінен жоғары және төмен белгілер түсірілген, олардың аралығында көлем белгіленген. Пикнометрді зерттелетін материалға қатынасы оқшау төменгі белгіге дейін сұйқтықпен толтырады. Әйнек тілігінде 100 г ұсақталған, кептірілген материал өлшенеді және оны азғантай үлестермен байқап сұйықтық денгейі жоғарғы белгіге жеткенше аспапқа салады. Зертелетін материалдың қалғаны өлшенеді.

Шын тығыздықты 0.01 г/см³ дейін дәлдікпен орташа арифметикалық мағынасы ретінде мына формула бойынша анықтайды

ρ = m – m₁ / V_a ,

мұндағы ρ - материалдың шын тығыздығы, г/см³; кг/м³;

m - сынаққа дейінгі материал массасы, г; кг;

m₁ - сынақтан кейінгі материал массасы, г; кг;

V_a. - қысып шығарылған сұйықтың көлеміне тең материалдың абсолюттік көлемі, см³; м³.

Шын тығыздықты екі анықтауының нәтижелері арасындағы айырмашылық 0,02 г/см³ аспауы керек. Үлкен айырмашылықтар болған жағдайларда үшінші анықтау жүргізіледі және екі ең жақын мағыналарының орташа арифметикалық мағынасы есептелінеді Сынау нәтижелері 1.2 - кестеге енгізіледі.

1.2 - кесте

Тығыздықты анықтау нәтижелері

Материал аты	Ұнтақ өлшемдігі, г	Сынақтан кейін қалған өлшемдік, г	Көлем өлшегіштегі ұнтақ массасы, г	Материал-дың шын тығыздығы, г/см
1	2	3	4	5