3. Сақтандыру нарығының қатысушылары

Қазақстан Республикасы сақтандыру нарығының қатысушылары:       1) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы;       2) сақтандыру брокерi;       3) сақтандыру агентi;       4) сақтанушы, сақтандырылушы, пайда алушы;       5) актуарий;       6) уәкiлеттi аудиторлық ұйым (уәкiлеттi аудитор);       7) өзара сақтандыру қоғамы;       8) сақтандырумен байланысты кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыратын өзге де заңды және жеке тұлғалар болып табылады.

2008 жылдың 1 мамырына қатысты АФН берген лицензия негінде 41 сақтандыру ұйымы жұмыс істейді. Оның ішінде өмірді сақтандыру қызметі лицензиясы 7 ұйымда, көлік құралдарының міндетті сақтандыруды – 28 ұйым, 12 сақтандыру брокерлері, 49 актуарий жұмыс істейді.

Пайдалануға ұсынылатын әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының «Сақтандыру қызметі» туралы заңы

2. Экономическая теория: учебное пособие / В.М. Соколинский, В.Е. Корольков; под ред. А.Г.Грязновой и М. Соколинского. - 2-ое издание. - М.: КНОРУС, 2006. - 464 с.

14. Бағалы қағаздар нарығы

1. Бағалы қағаздар түсінігі

2. Бағалы қағаздардың түрлері

3. Бағалы қағаздар нарығына қатысушылар

Бағалы қағаздар айналымы жүретін қаржы нарығының бөлігін қор биржасы дейміз. Қазақстан нарығындағы бағалы қағаздар қатарына ҚР Үкіметі мен шаруашылық субъектілер акциялары мен облигациялары жатады.

Акция- шаруашылық субъектінің бағалы қағаздары. Ол негізінен аталған субъектінің дивидент түрінде пайда табуына, акционерлердің жалпы отырысында дауыс беруге және ликвидация кезінде субъекті мүлігінің бір бөлігіне құқық береді.

Облигация - борыштық бағалы қағаз түрі. Ол қоғамды басқаруға қатысу құқығын бермегенімен, купон не дисконт түрінде сыйақы алуға кепілдік береді.

Эмитентке байланысты бағалы қағаздар мемлекеттік, муниципалдық және ұжымдық болып бөлінеді. Мемлекеттік бағалы қағаздар Қаржы Министрлігі мен ҚР Ұлттық Банкі бастаған ҚР Үкіметімен эмиссия жасайды. Муниципалдық бағалы қағаздар жергілікті атқарушы органдар арқылы шығарылады. Ал, ұжымдық бағалы қағаздар түрі болса, шаруашылық субъектілерімен.

Жалпы, бағалы қағаздар ресурстарды тарту құралы боп саналады. Акциялар акционерлік капиталды ұлғайтады. Ал, облигациялар айналым капиталын арттырады не белігілі бір мақсатты бағдарламаларды өткізу үшін эмиссия жасайды. Мемлекеттік облигациялар - мемлекеттік қарыз формасы. Бұл жағдайда мемлекет бюджет дефицитін жабу, түрлі мақсаттық бағдарламаларды өткізу және зейнетақы қарыздарын өтеу үшін қайтарымды және ақылы негізді ресурстар тартады. Ұжымдық облигациялар дегеніміз эмитенттердің тұрғысынан қарағанда, облигацияларды шығару мен орналастыру барысында банктік несие бойынша орта нарықтық ставкадан төмен белгілі бір ставкамен, белгілі бір уақыт аралығына ресурстар тартылатын банктік несиенің баламасы. Ал, инвестициялау үшін қажетті ресурстары бар тұлғалар, яғни, инвесторлардың пікірінше облигациялар дегеніміз, бағалы қағаздарды сатып алу жолымен артық ресурстарды уақытша салынып, бағалы қағаздар өтелім мерзімі аяқталғанша немесе инвесторлар үшін кез-келген тиімді уақыт ішінде сатуға қолайлы банктік депозит баламасы.