Методыка правядзення заняткаў:

• Адказ на пытанне № 2 можа быць аформлены ў выглядзе электроннай прэзентацыі з выкарыстаннем ілюстрацыйнага матэрыялу.

• Усе выкананыя працы здаюцца выкладчыку.

Семінар 2. Эвалюцыя пісьма і пісьменства Пытанні:

1. Перадумовы ўзнікнення пісьма і яго роля ў развіцці чалавецтва. Азначэнне паняццяў “пісьмо”, “пісьменнасць”.

2. Першабытныя тыпы пісьма: прадметнае, піктаграфічнае, ідэаграфічнае пісьмо.

3. Значэнне ўзнікнення і распаўсюджання фанетычнага пісьма.

4. Старажытнаславянскае і царкоўнаславянскае пісьмо і пісьменнасць.

   1. Пісьмо славян у дахрысціянскі час.

   2. Паходжанне кірылічнай азбукі (Канстанцін Філосаф і Мяфодзій. Глаголіца і кірыліца: іх распаўсюджанне).

   3. Узнікненне пісьма на тэрыторыі Беларусі.

Літаратура

асноўная:

1. Байбурова, Р. Как появилась письменность у древних славян / Р. Байбурова // Наука и жизнь. – 2002. – № 5. – С. 48–55.

2. Баренбаум, И. Е. Всеобщая история книги : учебник : [в 4 ч.] / И. Е. Баренбаум, И. А. Шомракова. – Ч. І. – СПб., 1998. – С. 3–46.

3. Владимиров, Л. И. Всеобщая история книги / Л. И. Владимиров. – М. : Книга, 1998. – С. 8–90.

4. Вылчев, Н. Кирилл и Мефодий – основоположники славянской письменности / Н. Вылчев // Кірыла-Мяфодзіеўскія навуковыя чытанні, прысвечаныя міжнароднаму дню Славянскага пісьменства і культуры : матэрыялы [першых] чытанняў. – Мн. : БУК, 1998. – С. 3–9.

5. Груша, А. І. Беларуская кірылічная палеаграфія : вучэб. дапаможнік / А. І. Груша. – Мн. : БДУ, 2006. – С. 22–37.

6. Зайкоўскі, Э. Калі на Беларусі з’явілася пісьмо? / Эдвард Зайкоўскі // Спадчына. – 1992. – № 2. – С. 13–17.

7. Иванова, Т.А. Старославянский язык / Т.А. Иванова // Старославянский язык. – М. : Высш. шк., 1997. – С.6–10, 10–32.

8. История книги / под ред. А.А.Говорова, Т.Г.Куприяновой. – М.: Светотон, 2001. – С. 37–46.

9. Истрин, В. А. Возникновение и развитие письма / В. А. Истрин. – М. : Наука, 1965. – 600 с. : ил. – Библиогр.: с. 563–568.

10. Книга : энциклопедия. – М. : БРЭ, 1999. – 800 с. – Са зместу: Письменность – С. 487 ; Письмо – С. 487–492.

11. Шомракова, И. А. Всеобщая история книги : учеб. пособие / И. А. Шомракова, И. Е. Баренбаум. – СПб., 2005. – С. 7–37.

дадатковая:

1. Агеева, Л. Ці былі ў беларусаў рунічныя календары ? / Л. Агеева // Роднае слова. – 2005. – № 12. – С. 84–86.

2. Баренбаум, И. Е. История книги : учебник для библ. ф-тов вузов / И. Е. Баребаум. – М. : Книга, 1984. – С. 9–21.

3. Книговедение : энцикл. словарь. – М. : Сов. энциклоп., 1982. – С. 46.

4. Куль-Сяльверстава, С. Я. Беларуская палеаграфія / С. Я. Куль-Сяльверстава. – Гродна : ГрДУ, 1996. – С. 17–55.

5. Липин, Л. Глиняные книги / Л. Липин, А. Белов. – М. : 1952. – 300 с.

6. Павленко, Н. А. История письма / Н. А. Павленко. – 2-е изд., перераб. и доп. – М. : Высш. школа, 1987. – С. 239.

7. Паль, Р. Человек придумал книгу / Р. Паль. – М., 1983. – С. 5–67.

8. Фолсом, Ф. Книга о языке / Ф. Фолсом. – М. : Прогресс, 1977. – С. 160.

Методыка правядзення заняткаў:

• Адказы на пытанні могуць быць аформлены ў выглядзе электроннай прэзентацыі з выкарыстаннем ілюстрацыйнага матэрыялу.

• Кожны студэнт павінен пазнаёміцца з кірылічным алфавітам, напісаць сваё імя, прозвішча і дату нараджэння кірылічнай графікай; расказаць як называецца тая ці іншая літара. Пры жаданні выкарыстаць у афармленні пэўны мастацкі стыль беларускіх рукапісаў.

• Усе выкананыя працы здаюцца выкладчыку.

Семінар 3. Гісторыя рукапіснай кнігі: разнастайнасць формы і зместу

1. Паняцці “рукапіс”, “рукапісная кніга”, “рукапісныя зборы”, іх азначэнні.

2. Першыя рукапісныя кнігі. Асаблівасці зместу і афармлення. Асноўныя тыпы.

1. Кніга народаў Старажытнага Усходу.

2. Рукапісная кніга Сярэднявечча. Візантыйскія, лацінскія, арабскія, яўрэйскія і славянскія кніжныя помнікі.

2. Кніжная спадчына Беларусі Х – ХІІІ стст.

   1. Старажытныя рукапісныя кніжныя помнікі.

   2. Кірыла Тураўскі, Ефрасіння Полацкая і кніга.

3. Кніжная спадчына Беларусі ХIV – XVIII стст.

   1. Асноўныя тыпы рукапісных кніг, іх моўная разнастайнасць.

   2. Мастацтва афармлення рукапіснай кнігі.