Ablatīvus mensūrae (творительный меры)

Употребляется при сравнительной степени прилагательных и наречий и при словах, заключающих в себе идею сравнения. Обозначает, насколько один предмет выше или ниже другого. Обычно встречается в выражениях multo многим, намного, гораздо; paulo немногим, немного; nihilo нисколько; aliquanto значительно; quo... eo чем... тем; quanto... tanto насколько... настолько; tribus diebus ante тремя днями раньше; tribus diebus post тремя днями позже.

Tanto brevius tempus, quanto felicius est.

Тем короче время, чем оно счастливее.

Accusatīvus tempŏris (винительный времени)

Обозначает, как долго продолжалось действие. Отвечает на вопрос “сколько?”. Употребляется без предлога или с предлогом per «в течение».

Septem annos vixit.

Прожил семь лет.

Предложения для чтения и перевода

Прочитайте и переведите предложения, выпишите словарные формы и сделайте грамматический разбор каждого слова, выделите обороты.

1. Celerĭter ibant. 2. Turpe est Latīne nescīre. 3. Omnes milĭtes fortĭter pugnavērunt. 4. Bene vivĕre bis vivĕre est. 5. Dux laudāvit milĭtes fortĭter pugnantes. 6. Facilĭus est dicĕre, quam facĕre. 7. Invīte data non sunt grata. 8. Nusquam sunt, qui ubīque sunt. 9. Pares cum parĭbus facillĭme conveniunt. 10. Romāni fortissĭme et acerrĭme pugnavērunt. 11. Secrēto amīcos admŏnē, laudā aperte. 12. Graeci decem annos cum Trojānis pugnavērunt. 13. Senātus a sescentis viris nobilissĭmis constābat. 14. Canis timĭdus vehementius latrat, quam mordet. 15. Homĭnes amplius ocŭlis, quam aurĭbus credunt. 16. Mercatōres Romāni rarissĭme ad Britanniam commeant. 17. Omne bellum sumĭtur facĭle, aegerrĭme desĭnit. 18. Aures nostras audīta velocius, quam lecta praetereunt. 19. Turpe est rem bene coeptam male finīre. 20. Bellum nolŭmus, sed omnes impĕtūs hostium fortĭter propulsabĭmus. 21. Facilius est vitia aliōrum reprehendĕre, quam sua corrigĕre. 22. Hannĭbal tribus annis totam Hispaniam in potestātem suam redēgit. 23. Lacedaemonii misērunt ad Thermopylas delectos CCC cum Leonĭda rege. 24. Omnes arbŏres, quō magis senescunt, eō maturiōres ferunt fructus. 25. Omnes stulti sunt sine dubio miserrĭmi, maxĭme quod stulti. 26. Vetĕra proverbia brevĭter et simplicĭbus verbis prudentiam popŭli exprĭmunt. 27. Caesar, ut ait Cicĕro, omnium fere oratōrum oratiōnes dicēbat elegantissĭme. 28. E numĕro Graecōrum Lacedaemonii fortitudĭne omnes alios popŭlos longe superābant. 29. In re publĭcā nostra jus plus valet, quam voluntas princĭpum. 30. Nullum ex omnĭbus clementia magis, quam regem aut princĭpem decet. 31. Non qui parvum habet, sed qui plus cupit, pauper est. 32. Classis Xerxis mille et ducentārum navium longārum, duo milia onerariārum fuit. 33. Hydra habēbat novem capĭta; ex eis octo mortalia erant, unum immortāle. 34. E Tacĭti libro de Germānis scripto intellegĭmus eos maxĭme Mercurium colĕre. 35. Gens Belgārum a provinciā longe abest, ubi cultus et humanĭtas floret. 36. Caesar, a viginti tribus senatorĭbus circumventus, caput togā operuit, tum necātus est. 37. Regnātum est Romae ab condĭta urbe ad liberātam annos ducentos quadraginta quattuor. 38. Germāni magnā cum multitudĭne homĭnum flumen Rhenum transiērunt non longe a mari. 39. Amīci aliquando eum interrogavērunt: «Quot discipŭlos habes?» Tum ille: «Deōrum -- inquit -- auxilio duodĕcim». 40. Facilius ad ea, quae visa, quam ad illa, quae audīta sunt, mentis ocŭli feruntur. 41. Semper in proelio eis maxĭmum est pericŭlum, qui maxĭme timent; audacia pro muro habētur. 42. Plato, qui Academiam anno ante aeram nostram trecentesĭmo octogesĭmo septĭmo condidĕrat, per quadraginta annos ei praefuit. 43. Stratonīcus citharista in schola sua novem Musarum simulacra et Apollĭnis statuam habēbat, sed duos tantum discipŭlos. 44. Crudelissĭme puniebantur a magistratĭbus Lacedaemoniōrum ii milĭtes, qui in pugnā terga vertĕrant atque fugā vitam servavĕrant. 45. Omnium gentium, quae Galliam incolēbant, fortissĭmi erant Belgae, qui a cultu atque humanitāte Provinciae longissĭme abĕrant. 46. Recte et vĕre dicēbat Caesar delectum verbōrum esse origĭnem eloquentiae, idemque multo ante eum Aristotĕles docuĕret. 47. Anno ante aeram nostram vicesĭmo Parthi Romānis dedērunt signa, quae ex anno quinquagesĭmo tertio praeda eōrum fuĕrant. 48. Imperātor Augustus quadraginta et quattuor annos rem publĭcam gubernāvit Aetāte Trajāni, qui undeviginti annos imperāvit, quadraginta quinque provinciae erant. 49. Socrătes: “Scio, -- inquit, -- me multa nescīre, ităque multo sapientior sum, quam homĭnes, qui putant se omnia scire”. 50. Galli exercĭtum Romānum apud Alliam flumen cecidērunt die quinto decĭmo ante Kalendas Augustas, qui dies inter nefastos «Alliensis» nominātus est. 51. Septem colles Romae antīquae noti sunt; duo eōrum, Capitolīnus et Palatīnus, maxĭme e cetĕris emĭnent: in illo templum summi dei erat, in hoc Romŭlus Romam aedificāvit.