- •Предисловие
- •Занятие 1. Алфавит. Правила чтения. Ударение Латинский алфавит
- •Гласные буквы и j
- •Дифтонги и диграфы
- •Согласные буквы
- •Сочетания согласных с гласными
- •Сочетания согласных
- •Ударение. Слогораздел. Количество слога
- •Упражнение для чтения
- •Спряжение глагола sum в настоящем времени (praesens indicatīvi)
- •Предлоги
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 3. Грамматически категории глагола. Infinitīvus praesentis actīvi. Praesens indicatīvi actīvi глаголов 1, 2, 3б, 4-го спряжений Грамматически категории глагола
- •Неличные формы глагола
- •Основные формы глагола. Глагольные основы. Спряжения глагола
- •Система времен и неличных форм латинского глагола
- •Infinitīvus praesentis actīvi (неопределенная форма настоящего времени действительного залога)
- •Praesens indicatīvi actīvi (настоящее время изъявительного наклонения действительного залога) глаголов 1, 2, 3б, 4-го спряжений
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 4. Praesens indicatīvi actīvi глаголов 3а спряжения Praesens indicatīvi actīvi (настоящее время изъявительного наклонения действительного залога) глаголов 3а спряжения
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 5. Imperatīvus praesentis actīvi. Genetīvus possessīvus. Употребление частицы -que
- •Imperatīvus praesentis actīvi (повелительное наклонение настоящего времени действительного залога)
- •Genetīvus possessīvus (родительный притяжательный, принадлежности)
- •Употребление частицы -que
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 6. 2-е склонение существительных. Datīvus commŏdi et incommŏdi. Datīvus finālis. Datīvus duplex. Datīvus непрямого объекта
- •Datīvus commŏdi et incommŏdi (дательный удобства и неудобства)
- •Datīvus finālis (дательный цели)
- •Datīvus duplex (двойной дательный)
- •Datīvus непрямого объекта
- •Предложения для чтения и перевода
- •Прилагательные 1--2-го склонения
- •Синтаксис простого предложения
- •Genetīvus subjectīvus et objectīvus (родительный субъекта и объекта)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Возвратное местоимение (pronōmen reflexīvum)
- •Притяжательные местоимения (pronomĭna possessīva)
- •Ablatīvus separatiōnis (творительный отделительный)
- •Datīvus possessīvus (дательный принадлежности, притяжательный)
- •Genetīvus partitīvus (родительный разделительный, выделительный)
- •Употребление частицы –ne
- •Предложения для чтения и перевода
- •Ille, illa, illud тот (указывает на отдаленный предмет)
- •Iste, ista, istud этот, тот (указывает на предмет, который относится ко 2 лицу)
- •Относительные местоимения (pronomĭna relatīva)
- •Вопросительные местоимения (pronomĭna interrogatīva)
- •Отрицательные местоимения (pronomīna negatīva)
- •Неопределенные местоимения (pronomĭna indefinīta)
- •Genetīvus characteristĭcus (родительный характеризующий)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 10. Местоименные прилагательные. Genetīvus qualitātis. Ablatīvus qualitātis. Datīvus ethĭcus. Accusatīvus exclamatiōnis Местоименные прилагательные (adjectīva pronominalia)
- •Genetīvus qualitātis (родительный качества)
- •Ablatīvus qualitātis (творительный качества)
- •Datīvus ethĭcus (дательный нравственного участия)
- •Accusatīvus exclamatiōnis (винительный при восклицаниях)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 11. Глаголы, производные от sum. Ablatīvus limitatiōnis Глаголы, производные от sum, esse
- •Inter-sum, interfui, --, interesse участвовать
- •Спряжение глагола possum
- •Ablatīvus limitatiōnis (творительный ограничения)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 12. Infinitīvus praesentis passīvi. Praesens indicatīvi passīvi. Imperatīvus praesentis passīvi. Безличные глаголы. Ablatīvus auctōris. Ablatīvus instrumenti
- •Infinitīvus praesentis passīvi (неопределенная форма настоящего времени страдательного залога)
- •Praesens indicatīvi passīvi (настоящее время изъявительного наклонения страдательного залога)
- •Imperatīvus praesentis passīvi (повелительное наклонение настоящего времени страдательного залога)
- •Безличные глаголы (verba impersonalia)
- •Ablatīvus auctōris (творительный действующего лица)
- •Ablatīvus instrumenti (творительный орудия)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 13. Неправильные глаголы. Ablatīvus sociatīvus. Ablatīvus pretii. Genetīvus pretii Неправильные глаголы (verba anomalia)
- •Edo, edi, esum, edĕre есть, кушать
- •Fĕro, tŭli, lātum, ferre нести
- •Volo, volui, --, velle желать; nolo, nolui, --, nolle не желать; malo, malui, --, malle предпочитать
- •Eo, II, itum, ĭre идти
- •Inter-eo, interii, interĭtum, interīre погибать
- •Ablatīvus sociatīvus (творительный сопровождения)
- •Ablatīvus pretii (творительный цены)
- •Genetīvus pretii (родительный цены)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 14. Imperfectum indicatīvi actīvi et passīvi.
- •Imperfectum indicatīvi actīvi (прошедшее время несовершенного вида изъявительного наклонения действительного залога)
- •Imperfectum indicatīvi passīvi (прошедшее время несовершенного вида изъявительного наклонения страдательного залога)
- •Imperfectum indicatīvi неправильных глаголов
- •Genetīvus genĕris (quantitātis) (родительный рода (количества))
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 15. Futūrum I indicatīvi actīvi et passīvi. Imperatīvus futūri actīvi et passīvi Futūrum I (primum) indicatīvi actīvi (будущее время изъявительного наклонения действительного залога)
- •Futūrum I (primum) indicatīvi passīvi (будущее время изъявительного наклонения страдательного залога)
- •Futūrum I indicatīvi неправильных глаголов
- •Imperatīvus futūri actīvi (повелительное наклонение будущего времени действительного залога)
- •Imperatīvus futūri passīvi (повелительное наклонение будущего времени страдательного залога)
- •Imperatīvus futūri неправильных глаголов
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 16. 3-е склонение существительных. Общая характеристика. Согласный тип (сигматический номинатив)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 17. 3-е склонение существительных. Согласный тип (асигматический номинатив). Accusatīvus duplex. Nominatīvus duplex. Ablatīvus tempŏris
- •Accusatīvus duplex (двойной винительный)
- •Nominatīvus duplex (двойной именительный)
- •Ablatīvus tempŏris (творительный времени)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 18. 3-е склонение существительных. Гласный и смешанный типы. Особенности 3-го склонения. Genetivus criminis. Accusatīvus respectīvus
- •Genetivus criminis (родительный вины)
- •Accusatīvus respectīvus (винительный отношения)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 19. Прилагательные 3-го склонения
- •Vetus, ĕris старый
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 20. Стандартные и нестандартные глаголы. Perfectum indicatīvi actīvi. Глаголы coepi, memĭni, odi Стандартные и нестандартные глаголы
- •Perfectum indicatīvi actīvi (прошедшее время совершенного вида изъявительного наклонения действительного залога)
- •Perfectum indicatīvi неправильных глаголов
- •Глаголы coepi, memĭni, odi
- •Предложения для чтения и перевода
- •Plusquamperfectum indicatīvi неправильных глаголов
- •Futurum II indicatīvi actīvi (предбудущее время изъявительного наклонения действительного залога)
- •Futurum II indicatīvi неправильных глаголов
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 22. Причастия. Супин. Ablatīvus origĭnis Participium praesentis actīvi (причастие настоящего времени действительного залога)
- •Participium perfecti passīvi (причастие прошедшего времени страдательного залога)
- •Participium futūri actīvi (причастие будущего времени действительного залога)
- •Причастия неправильных глаголов
- •Supīnum I (супин 1-й)
- •Supīnum II (супин 2-й)
- •Ablatīvus origĭnis (творительный происхождения)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Plusquamperfectum indicatīvi passīvi (предпрошедшее (давнопрошедшее) время совершенного вида изъявительного наклонения страдательного залога)
- •Futūrum II indicatīvi passīvi (предбудущее время изъявительного наклонения страдательного залога)
- •Datīvus auctōris (дательный действующего лица)
- •Ablatīvus copiae (творительный изобилия)
- •Ablatīvus inopiae (творительный недостатка)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 24. Инфинитивы. Оборот accusatīvus cum infinitīvo
- •Infinitīvus perfecti actīvi (неопределенная форма прошедшего времени совершенного вида действительного залога)
- •Infinitivus perfecti passivi (неопределенная форма прошедшего времени совершенного вида страдательного залога)
- •Infinitivus futuri activi (неопределенная форма будущего времени действительного залога)
- •Infinitivus futuri passivi (неопределенная форма будущего времени страдательного залога)
- •Оборот accusatīvus cum infinitīvo (винительный падеж с инфинитивом)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 25. Оборот nominatīvus cum infinitīvo Оборот nominatīvus cum infinitīvo (именительный падеж с инфинитивом).
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 26. 4-е склонение существительных. 5-е склонение существительных. Склонение греческих существительных. Употребление locatīvus. Accusatīvus loci. Ablatīvus loci. Accusatīvus extensiōnis
- •Склонение греческих существительных
- •Употребление locatīvus
- •Accusatīvus loci (винительный места)
- •Ablatīvus loci (творительный места).
- •Accusatīvus extensiōnis (винительный протяженности в пространстве)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 27. Степени сравнения прилагательных. Ablatīvus comparatiōnis. Genetīvus partitīvus Сравнительная степень (gradus comparatīvus)
- •Превосходная степень (gradus superlatīvus)
- •Особенности образования и употребления степеней сравнения
- •Ablatīvus comparatiōnis (творительный сравнения)
- •Genetīvus partitīvus (родительный разделительный, выделительный)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 28. Наречие. Числительное. Ablatīvus mensūrae Непроизводные и производные наречия. Образование наречий от прилагательных, существительных, глаголов
- •Степени сравнения наречий
- •Числительное
- •Ablatīvus mensūrae (творительный меры)
- •Accusatīvus tempŏris (винительный времени)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 29. Оборот ablatīvus absolūtus Оборот ablatīvus absolūtus (творительный независимый)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 30. Отложительные глаголы. Полуотложительные глаголы. Ablatīvus causae. Ablatīvus modi Отложительные глаголы (verba deponentia)
- •Полуотложительные глаголы (verba semideponentia)
- •Глагол fio, factus sum, fiĕri
- •Ablatīvus causae (творительный причины)
- •Ablatīvus modi (творительный образа действия)
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 31. Образование форм conjunctīvus. Conjunctīvus в главном предложении Praesens conjunctīvi actīvi (настоящее время сослагательного наклонения действительного залога)
- •Praesens conjunctīvi passīvi (настоящее время сослагательного наклонения страдательного залога)
- •Imperfectum conjunctīvi actīvi (прошедшее время несовершенного вида сослагательного наклонения действительного залога)
- •Imperfectum conjunctīvi passīvi (прошедшее время несовершенного вида сослагательного наклонения действительного залога)
- •Perfectum conjunctīvi actīvi (прошедшее время совершенного вида сослагательного наклонения действительного залога)
- •Perfectum conjunctivi passivi (прошедшее время совершенного вида сослагательного наклонения страдательного залога)
- •Plusquamperfectum conjunctivi activi (предпрошедшее (давнопрошедшее) время совершенного вида сослагательного наклонения действительного залога)
- •Plusquamperfectum conjunctīvi passīvi (предпрошедшее (давнопрошедшее) время совершенного вида сослагательного наклонения страдательного залога)
- •Образование форм conjunctīvus неправильных глаголов
- •Значение форм conjunctīvus
- •Conjunctīvus в главном предложении
- •Предложения для чтения и перевода
- •Времена и наклонение в придаточных предложениях. Conjunctīvus в придаточных предложениях. Правило последовательности времен (consecutio tempŏrum)
- •Придаточные предложения цели
- •Придаточные предложения дополнительные
- •Придаточные предложения следствия
- •Придаточные предложения пояснительные
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 33. Условный период. Условно-желательные придаточные предложения. Глаголы inquam, ajo Условный период
- •Условно-желательные придаточные предложения
- •Глаголы inquam, ajo
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 34. Придаточные предложения времени, причины, уступительные Придаточные предложения времени
- •Придаточные предложения причины
- •Придаточные предложения уступительные
- •Предложения для чтения и перевода
- •Косвенная речь (oratio oblīqua)
- •Соотносительные местоименные существительные, прилагательные и наречия (pronomĭna correlatīva)
- •Относительные придаточные предложения
- •Уподобление наклонений (attractio modi).
- •Предложения для чтения и перевода
- •Занятие 36. Gerundium. Gerundīvum. Conjugatio periphrastĭca passīva. Сравнительные придаточные предложения Gerundium (герундий)
- •Gerundīvum (герундив)
- •Замена герундия герундивом
- •Conjugatio periphrastĭca passīva (описательное спряжение страдательного залога)
- •Сравнительные придаточные предложения
- •Предложения для чтения и перевода
- •Латинско-русский словарь
- •Латинские пословицы и крылатые выражения
- •Оглавление
Сравнительные придаточные предложения
1. Сравнительные предложения вводятся относительными наречиями ut, uti, sicut, sicuti, quemadmodum, quomodo как. В главном предложении им соответствуют соотносительные наречия ita, sic, item так. Употребляется изъявительное наклонение.
Ut sementem feceris, ita metes.
Как сделаешь посев, так и будешь жать.
2. Условно-сравнительные предложения вводятся союзами quasi, quasi vero, tanquam si, ut si, velut si, ac si как будто бы, как если бы. В главном предложении им соответствуют соотносительные наречия ita, sic, perinde, proinde, similiter, aeque, non secus так, подобно (тому). Употребляется conjunctīvus по правилу consecutio tempŏrum.
Tanquam si claudus sim, cum fusti ambulandum est.
Как будто я хромой, мне нужно ходить с палкой.
Предложения для чтения и перевода
Прочитайте и переведите предложения, выпишите словарные формы и сделайте грамматический разбор каждого слова, выделите обороты, определите тип придаточных предложений.
1. Discendo memoria exercētur. 2. Mores ridendo emendantur. 3. Ars equitandi difficĭlis est. 4. Cernuntur in agendo virtūtes. 5. Legendo mens formanda est. 6. Perspiciuntur in agendo virtūtes. 7. Sensus videndi acerrĭmus est. 8. Brutus in patriā liberandā occĭdit. 9. Caesar censuit expectandam classem esse. 10. Commūne pericŭlum concordiā propulsandum est. 11. Consilia prudentium virōrum audienda sunt. 12. Decenvĭri legĭbus scribendis creāti sunt. 13. E providendo appellāta est prudentia. 14. Gravis est culpa -- tacenda loqui. 15. Nihil sine ratiōne faciendum est. 16. Non est tempus plura narrandi. 17. Suo cuīque judicio utendum est. 18. Caesar idoneam ad navigandum tempestātem expectāvit. 19. Deliberandum est saepe, statuendum est semel. 20. E duōbus malis minus est eligendum. 21. Ego censeo memoriam cotidie exercendam esse. 22. Homĭnis mens discendo alĭtur et cogitando. 23. Homo saepe ignoscendo injuriae locum dat. 24. In amīcis eligendis cautio est adhibenda. 25. Lacedaemonii libĕros educābant ad labōres tolerandos. 26. Modus in omnĭbus rebus tenendus est. 27. Natando et equitando juvĕnum corpŏra firmant. 28. Natūra homĭni ingenuit cupiditātem veri videndi. 29. Nihil agendo homĭnes male facĕre discunt. 30. Non omnis error stultitia est dicenda. 31. Nulla aetas ad perdiscendum sera est. 32. Popŭlus Romānus Crasso bellum gerendum dedit. 33. Romae quotannis comitia creandis magistratĭbus habebantur. 34. Scribendo dicĭmus diligentius, dicendo scribĭmus facilius. 35. Sunt tempŏra flendi, sunt tempŏra laetandi. 36. Vestis frigŏris depellendi causā reperta est. 37. Athēnas erudiendi gratiā frater meus missus est. 38. Caesar aciem instruxit, hostĭbus pugnandi potestātem fecit. 39. Comitia creandis consulĭbus in campo Martio habebantur. 40. Cyprus abundat materiā utĭli ad naves aedificandas. 41. Et libĕris et viris libri legendi sunt. 42. Loquendi elegantia augētur legendis oratōrĭbus et poētis. 43. Miles fortis exemplum aliis ad imitandum dedit. 44. Nihil homĭni magis vitandum est, quam pigritiam. 45. Non sunt facienda mala, ut eveniant bona. 46. Ocŭlis magis habenda fides, quam aurĭbus est. 47. Si verum respondēre velles, haec dicenda esset. 48. Socrătes dicebātur adjuvāre Euripĭdem in tragoediis scribendis. 49. Audiendo, videndo, sentiendo et homĭnes et bestiae discunt. 50. Caesar hunc ad egrediendum idoneum locum arbitrātus est. 51. Caesar oppĭdum expugnāvit et ad diripiendum militĭbus concessit. 52. Cato delendam esse Carthagĭnem pronuntiābat, Scipio Nasīca -- servandam. 53. Cavendum est, ne major poena, quam culpa sit. 54. Cum spe vincendi simul abjecisti certandi etiam cupiditātem. 55. In rebus tam sevēris non est jocandi locus. 56. Non domo domĭnus, sed domĭno domus honestanda est. 57. Omnis auctorĭtas philosophiae consistit in beātā vitā comparandā. 58. Omnis eloquendi elegantia augētur legendis oratorĭbus et poētis. 59. Sunt nonnulli ludi non inutĭles acuendis puerōrum ingeniis. 60. Curandum est, ut sit mens sana in corpŏre sano. 61. Eloquendi vis nos ea, quae scimus, alios docēre adjŭvat. 62. Galli transalpīni, transgressi in Venetiam, locum oppĭdo condendo cepērunt. 63. Mihi fortūna, multi rebus ereptis, usum dedit bene suadendi. 64. Nunquam honestam mortem fugiendam, saepe etiam oppetendam esse putāvi. 65. Quae causa justior est belli gerendi, quam servitūtis depulsio? 66. Sapientiam artem bene beatēque vivendi putābat Cicĕro, Platōnem secūtus. 67. Statuit Caesar hanc urbem militĭbus ad diripiendum dandam esse. 68. Vires nostrae cum rebus, quas temptatūri sumus, comparandae sunt. 69. Ad haec cognoscenda Caesar Cajum Volusēnum cum navi longā praemittit. 70. Athēnae non modo arte bellandi, sed etiam docendo gloriam peperērunt. 71. Breve tempus aetatis satis longum est ad bene honestēque vivendum. 72. Caesar ad haec cognoscenda C. Volusēnum cum navi longa praemittit. 73. Castris munītis, Caesar, quaeque ad oppugnandum usui erant, comparāre coepit. 74. Eloquendi vis effĭcit, ut ea, quae scimus, alios docēre possīmus. 75. Germānis neque consilii habendi, neque arma capiendi spatium datum est. 76. Nullīus homĭnis tantum est ingenium, ut omnĭbus rebus cognoscendis sufficiat. 77. Recte vidētur Ovidius dixisse emendandi labōrem majōrem esse, quam scribendi. 78. Avāri homĭnes non solum cupiditāte augendi, sed etiam amittendi metu cruciantur. 79. Caesar legāto suo dixit se locum ad castra ponenda idoneum animadvertisse. 80. Caesar putābat sibi neque legātos Fallōrum audiendos, neque condiciōnes accipiendas esse. 81. Graeci, quamquam pugnandi perīti erant, decem annos Trojam expugnāre non potuērunt. 82. In re publĭcā constituendā institūta sunt praeferenda non jucundiōra, sed utiliōra. 83. Militĭbus simul et de navĭbus desiliendum et cum hostĭbus pugnandum erat. 84. Plus in metuendo mali est, quam in ipso illo, quod timētur. 85. Rem praeclāram juventūti ad discendum invenisti nec mihi difficĭlem ad docendum. 86. Romāni antīqui omnĭbus rebus agendis praefabantur: “Bonum, faustum, felix fortunatumque sit!”. 87. Caesar non putābat Helvetiis concedendum esse, ut iter per provinciam Romānam facĕrent. 88. Caesar a superiorĭbus consiliis depulsus omnem sibi commutandam esse belli ratiōnem existimāvit. 89. Castra ponendo, turres aedificando, aggĕrem petendo Romāni se ad urbem oppugnandam paravērunt. 90. Germanĭco bello confecto, Caesar multis de causis statuit sibi Rhenum esse transeundum. 91. Lex est ratio summa, quae jubet ea, quae facienda sunt, prohibetque contraria. 92. Vi ac necessitāte coacti, Galli legātos ad Caesărem pacis petendae causā misērunt. 93. Videndum est igĭtur, ut eā libertāte utāmur, quae prosit amīcis, noceat nemĭni. 94. Hostes et de expugnando oppĭdo, et de flumĭne transgrediendo spem se fefellisse intellexērunt. 95. Vera sententia apud antīquos erat non artem dicendi, sed artem tacendi dificillĭmam esse. 96. Romŭlum Remumque cupīdo cepit in iis locis, ubi exposĭti ubīque educāti erant, urbis condendae. 97. Tibi, Caesar, nunc omnia belli vulnĕra sananda sunt, quibus praeter te medēri nemo potest. 98. Alexandro magno neque in deliberando consilium, neque in proeliando virtus, neque in beneficio benignĭtas deĕrat. 99. Brutus, cum libĕros suos revocandis in Urbem regĭbus studēre cognovisset, suo manū eos cecīdisse dicĭtur. 100. Philippus filio Alexandro doctōrem Aristotĕlem advocāvit, a quo ille et agendi et eloquendi praecepta accipĕret. 101. Quis ignōrat Gallos usque ad hanc diem retinēre illam immānem ac barbăram consuetudĭnem homĭnum immolandōrum? 102. Regŭlus quamquam non ignorābat se ad crudelissĭmum hostem proficisci, tamen jusjurandum conservandum esse putābat. 103. Agis, Lacedaemoniōrum rex, interrogātus, quā arte Lacedaemonii maxĭme exercerentur: “Arte, -- inquit, -- imperandi et parendi”. 104. Caesar ab hibernis in Italiam discedens legātis imperāvit, ut quam plurĭmas naves aedificandas veteresque reficiendas curārent. 105. Exercendae memoriae gratiā ea, quae die dixi, audīvi et lēgi, vespĕri commemŏro, ut mos erat Pythagoreus. 106. Homĭnis corpus ita exercendum est, ut oboedīre ratiōni possit in exsequendis negotiis et in labōre tolerando. 107. Magna pars Babyloniōrum constitĕrat in muris, avĭda cognoscendi novum regem, Alexandrum, sed plures obviam egressi sunt. 108. Suebi, gens Germanōrum, centum pagos habuisse dicuntur, ex quibus quotannis singŭla milia armatōrum bellandi causā educēbant. 109. Atŏmus est corpuscŭlum minūtum et individuum, quo in explicandā origĭne mundi utebātur Democrĭtus et post eum Epicūrus. 110. Caesar equĭtes Ariovisti accedĕre telăque in Romānos jacĕre certior factus, dicendi finem fecit seque ad suos recēpit. 111. Pythagŏras Aegyptum primo, mox Babyloniam ad discendos stellārum motūs originemque mundi spectandam profectus, summam scientiam consecūtus est. 112. Audivisse te credo Platōnem, Socrăte mortuo, primum in Aegyptum discendi causā, post in Italiam et in Siciliam contendisse. 113. Castra erant ad bellum ducendum aptissĭmă natūrā loci ei munitiōne et maris propinquitāte et aquae et salis copiā. 114. Exercendum corpus et ita afficiendum est, ut oboedīre consilio rationīque possit in exsequendis negotiis et in labōre tolerando. 115. Laco quidam, cum riderētur, quod claudus ad bellum proficiscerētur: “At mihi, -- inquit, -- pugnandum est, non fugiendum”. 116. Navĭbus comparātis legionibusque in iis distribūtis, nactus idoneam ad navigandum tempestātem, tertiā fere vigiliā Caesar naves in Britanniam solvit. 117. Helvetii frumentum omne, praeterquam quod secum portatūri erant, combussērunt, ut, domum reditiōnis spe sublātā, ad omnia pericŭla subeunda paratiōres essent. 118. Neque enim Homērus tantum laudis in dicendo Ulixi tribuisset, nisi jam tum fuisset honor eloquentiae, neque ipse poēta orator fuisset. 119. Omnis genĕris humāni vincŭlum est ratio et oratio, quae docendo, discendo, communicando, judicando conjŭgit inter se homĭnes naturāli quadam societāte. 120. Agis, Lacedaemoniōrum rex, cum quosdam timēre hostium multitudĭnem audivisset: “Non interrogandum est, -- inquit, -- quot sint hostes, sed ubi sint”. 121. Intellĕgo te alias in historiā leges observandas putāre, alias in poēmăte, cum in illā ad veritātem omnia referantur, in hoc ad delectatiōnem plerăque. 122. Cimo, cum complurĭbus locis praedia hortosque habēret, tantā libertāte fuisse dicĭtur, ut nunquam in eis custōdem ponĕret fructūs conservandi gratiā, ne impedīret, si quis furāri eos voluisset.