7. Метады гістарычнай навукі.

Метад – сукупнасць прыёмаў і аперацый, упарадкаваная дзейнасць па дасягненню пастаўленай мэты.

Методыка – знешняя форма дзейнасці.

Падыход – сукупасць прыёмаў, спосабаў і метадаў.

Тэхналогія – сукупнасць ведаў аб тым, што і як трэба рабіць.

У аснове ўсіх метадаў – аб’ектыўныя законы. Філасофія – інструмент дасягнення мэты.

Лагічныя(філасоф.), агульнанавуковыя, спецыяльна гістарычныя метады.

Лагічныя – універсальныя для любой навукі(аналіз – сінтэз, аналогія-параўнанне і г.д.)

Аналіз – расклад. цэлага на часткі.Высвет. пабудову, правесці класіфікацыю.сінтэз – аб’яднанне частак у цэлае. Індукцыя – ад асабістага да агульнага. Дэдукцыя – ад агульнага да адзінкавага.Аксіяматычны дэдуктыўны метад – ёсць пэўная колькасць палажэнняў, якія прымаюцца без доказу. Аналогія – падабенства паміж нетоеснымі прадметамі. Параўнанне – пазнавальная аперацыя, у аснове якой падабенства і адрозненне колькасных і якасных рыс. Мадэліраванне – устанаўленне сувязяў паміж аб’ектамі з мэтай вылучэння сістэмы (штучная рэканструкцыя).Пры лагічным мадэліраванні – прыём экстрапаляцыі, пры якім высновы зробленыя пры вывучэнні часткі аб’екта, пераносяцца на ўвесь аб’ект.Вынікі часта аказваюцца заснаванымі толькі на тэарэтычных меркаваннях.

Абагульненне – пераход на больш высокую ступень абстракцыі шляхам знаходжання адзіных рыс. Гэта адзін з важнейшых сродкаў навуковага пазнання.

Ідэалізацыя, фармалізацыя, сістэмны метад і інш.

Сістэмны метад – вывучэнне аб’ета як сістэмы, выяўляючы яго сутнасную прыроду, прынцыпы развіцця.Ствараюцца мадэлі, якія імітуюць ці замяняюць сістэму.Метад дапаўняецца стуктурным і функцыянальным аналізам.

Мадэліраванне – даследаванне на аснове мадэляў. Мадэліраванне ажыццяўляецца на аснове тэорыі падабенства. Мадэль – сістэма, якая ўзнаўляе пэўныя рысы прадмета.

Ідэалізацыя – калі ў працэсе вывучэння праблемы, мысленна канструіруюцца аб’екты з ідэальнымі уласцівасцямі, ідэальныя вобразы-схемы.

Узыход. ад канкрэтнага да абстрактнага і наадварот.Канкрэтнае – аб’ектыўная рэальнасць, вывучаемая гісторыкам.Ад канкрэтнага да абстрактнага – адмятаем другарадныя рысы, ствараючы абстрактныя, з асноўнымі сутнаснымі рысамі. Ад абстрактнага да канкрэтнага - ёсць мадэль, якую “ажыўляюць” канкрэтнымі рысамі.

Атаясамліванне нятоеснага – спрашчэнне знах. агульных рыс у непадобных з’явах.

Класіфікацыя (тыпалагізацыя) – агульныя рысы ў розных прадметах на аснове крытэрыя.

Гістарычны метад – працэс аднаўлення і развіцця аб’екта, які прадугледжвае разгляд дыялектыкі функцыянавання прадмета ў часе.

Лагічны метад – тэарытычнае ўзнаўленне аб’екта ва ўсіх яго сувязях і прызнаках. Прадугледж. аднаўленне аб’екта як пэўнага выніка гіст. развіцця.

Спецыяльныя гістарычныя метады – спалучэнне агульнанавуковых метадаў. Традыцыйный і нетрадыцыйный метады.

Традыцыйныя.1.Ідэаграфічны(апіс. – апавяд.) – апісанне вывучаемых з’яў і фактаў.

2. Біяграфічны – апісанне жыцця і дзейнасці гіст. асоб, разгляд іх у кантэксце гісторыі.3.гістарычна-параўнальны(кампаратыўны) – супастаўленне аб’ектаў у часе і прасторы, вылучэнне падабенства і адрознення.4. рэтраспектыўны – рух ад сучаснага бачання ў мінулае.5. класавага(сац-га) аналізу – трактоўка гіст. працэса праз наяўнасць класаў.6. гісторыка -тыпалагічны – вывучэнне агульных рыс у з’явах і падзеях , вылучэнне падобных этапаў. 7. гіст.- сістэмны – з’ява як сістэма.8. дыяхранічны – пабуд. у часе.9.сінхранічны – розныя з’явы паралельныя ў адзін час. 10. тэрміналагічны аналіз – значэнне паняццяў у працэсе іх развіцця ў часе.

Нетрадыцыйныя.: 1. колькасны аналіз.2. матэматычнае мадэліраванне.3.сац.-псіхалагічны.4. метад герменэўтыкі – раскрыццё намёкаў у тэксце, падтэкст.5.метад сіміётыкі – знакавыя паняцці, спосаб кадзіроўкі паняцця. 6. сучасн. лінгвістыкі – іррацыянальная прырода тэксту.7. мастацтвазнаўчы 8. метады сацыялогіі.9.метады паліталогіі.10.метады эканамічнай навукі.