- •3.Перыядызацыя.
- •Камены век.
- •Банцараўская культура
- •5. Канцэпцыі паходжання беларусаў.
- •5. Узнiкненне Беларусi: розныя падыходы I канцэпцыi.
- •8. Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы
- •11,71. Увядзенне хрысцiянства на беларускiх землях. Культура.
- •13. Прычыны I працэс утварэння Вялiкага княства Лiтоўскага.
- •14. Палiтычная барацьба ў вкл у XIV—XV стст.., Крэўская ўнiя I яе вынiкi.
- •6. Тэндэнцыі сацыяльна-эканамічнага развіцця вкл . Наступствы аграрнай рэформы хvі ст.
- •16. Знешняя палiтыка вкл у XIV—сяр. XVI ст.
- •21,25. Люблiнская ўнiя. Утварэнне Рэчы Паспалiтай.
- •22. Палiтычнае I сацыяльна-эканамiчнае становiшча Беларусi ў XV—XVIII ст.
- •23. Супрацьдзеянне Рэчы Паспалітай татарскай, шведскай і турэцкай агрэсіі
- •24. Паглыбленне палiтычнага крызiсу. Падзелы рп.
- •30-31. Уваходжанне Беларусi ў склад Расiйскай Iмперыi. Палiтычнае I сацыяльна-эканамiчнае развiцце беларускiх зямель.
- •33. Культура Беларусi другой паловы XIX – пачатку XX ст.
- •38. Кастрычнiцкая рэвалюцыя на Беларусi. Устануленне Савецкай улады.
- •39. Беларусь у перыяд германскай акупацыi. Абвяшчэнне бнр. Вызваленне Беларусi ад нямечкiх захопнiкаў.
- •40. Утварэнне бсср. Аб`яднанне бсср з Лiтоўскай сср.
- •41. Новая эканамiчная палiтыка, яе сутнасць I вынiкi.
- •42. Палiтыка iндустрыялiзацыi.
- •43. Сталыпiнская рэформа
- •45. Нацыянальная палiтыка. Беларусiзацыя ў 20-я гг. XX ст.
- •48. Заходняя Беларусь пад уладай Польшчы (1921—1939).
- •50. Пачатак другой сусветнай вайны I Вялiкай Айчыннай вайны (верасень 1939 – верасень 1945 гг.).
- •52.Пачатак Другой Сусветнай вайны.
- •54.Пачатак Вялікай Айчыннай вайны.
- •55. Акупацыйны рэжым на тэрыторыi Беларусi. Барацьба беларускага народа супраць нямецка-фашысцкiх захопнiкаў.
- •56. Антыфашысцкая барацьба
- •57. Вызваленне Беларусi. Уклад беларускага народа ў Вялiкую Перамогу.
- •61. Аднаўленне народная гаспадаркi Беларусi пасля Вялiкай Айчыннай вайны.
- •62. Грамадска-палітычные жыцце бсср ва умовах хрушчоўскай адлігі і адыходу ад яе, бсср у гады застоя
- •63. Свацыяльна-эканамiчнае развiцце Беларусi ў 50-я – першай палове 80-х гадоў XX ст.
- •64. Культура бсср (1950-я – першая палова 80-х гг.).
- •66. Асноўныя этапы палiтычнага развiцця Беларусi ў 1985—1997 гг.
- •68. Рэспублiка Беларусь у мiжнародным супольнiцтве (1991-1998 гг.)
48. Заходняя Беларусь пад уладай Польшчы (1921—1939).
У вынiку польска-савецкай вайны 1920г, паводле Рыжскага дагавору 1921г. Заходняя Беларусь адышла да Польшчы. Анексаваную тэрыторыю польскiя улады раздзялiлi нга 4 ваяводствы: Палескае, Навагруцкае, Вiленскае, Беластоцкае.Створаная польская адмiнiстрацыя падмацоувалася густой сеткай палiцэйскiх устаноу – пастарункау. Беларусь пераутварылася у сыравiнны прыдатак Польшчы. Працоуны дзень вызначауся у 10—11 гадзiн, за тую ж працу польскаму рабочаму плацiлi больш, як беларусу. Было беспрацоуе.
Больш паловы зямельнага фонду належала памешчыкам i буйным уладальнiкам (менш чым 1% жыхароу). Польскiя улады раздавалi буйныя участкi зямлi былым чыноунiкам i афiцэрам польска-савецкай вайны, на якiх потым абапiралiся. Iх называлi асаднiкамi. Польскi урад шырока праводзiу хутарызацыю (па-польску – камасацыю). Выгаду ад рэформы атрымала невялiкая частка сялян, якiя ужо былi заможнымi. Рэформа лiквiдавала сервiтуты, у вынiку чаго сяляне пазбавiлiся Пашы для жывелы, вадаемау i сенажацяу. Аграрныя пераутварэннi такiм чынам вялi да узрастання дыферэнцыяцыi сялян, калi бедная частка пачала няухiльна павялiчвацца.
Кiраунiкi Потльшчы праводзiлi шавiнiстычную палiтыку, мелi на мэце паланiзаваць цэлы народ. Закрывалiся беларускiя установы, забаранялася у дзяржауных установах ужываць беларускую мову. Гэтаму дапамагала каталiцкая царква.
Панавау жорсткi палiтычны рэжым i палiцэйскi тэрор, рэпрэсiравалi у першую чаргу камунiстау. Лютавалi карныя экспедыцыi, «пацыфiкацыi». У iх час палiцэйскiя разбуралi жылле сялян, знiшчалi маемасць i харчы, учыняi масавыя экзэкуцыi. Вядучая роля у правядзеннi тэрору належала тайнай палiцыi – «дэфензiве». Яна шырока карысталася метадамi правакацый, паклепу, i фiзiчных катаванняу.
У пачатку i сярэдзiне 20-х гг. сацыяльная i нацыянальная барацьба пераважна насiла узброены характар у форме партызанскага руху. Значную ролю у барацьбе выконвала КПЗБ. Яна была часткай КПП i кiравалася ея дакументамi. Такая ж сiтуацыя была з Камунiстычным саюзам моладзi ЗБ. Асаблiва значным поспехам гэтых арганiзацый было кiраунiцтва легальнай рэвалюцыйна-дэмакратычнай арганiзацыяй «Грамадой». Яе праграма: аб’яднанне з БССР, канфiскацыя памешчыцкiх зямель, стварэнне рабоча-сялянскага урада i г.д. Грамада праводзiла мiтынгi, дэманстрацыi.
У 1927 г. улады пачалi лiквiдацыю гурткоу i камiтэтау грамады. Грамаду забаранiлi, а яе актывiстау прыцягнулi да судовай адказнасцi.
Пасля гэтага традыцыi Грамады працягвала новая арганiзацыя «Змаганне за iнтарэсы сялян i рабочых», якая атрымала 26% галасоу выбаршчыкау у польскi сейм. У 1930 г. палiцыя правяла масавыя арышты актывiстау «Змагання» i закрыла яго кiраунiцтва.
Вялiкую ролю у грамадска-палiтычным жыццi адыграла культурна-асветнiцкая арганiзацыя «Таварыства беларускай школы».
Эканамiчны крызiс 1929—1933 гг. абвастрыу у небывалых памерах мiждзяржауныя i унутрыкласавыя супярэчнасцi большасцi краiн свету. Гэта штурхала кiруючыя колы краiн да пераходу на антыдэмакратычныя метады кiравання (Германiя, Iталiя). Знешнепалiтычная арыентацыя на гiтлераускую Германiю выкрышталiзавала i унутрыпалiтычны курс «санацыйнага» рэжыму Ю.Пiлсудскага у Польшчы.
Рашаючую ролю у перабудове усяго рэвалюцыйнага руху адыграу 7-мы кангрэс Камiнтэрна (1935), якi распрацавау тактыку барацьбы супраць фашызму i вайны. Кангрэс патрабавау ад камунiстау: стварыць адзiны рабочы фронт i адзiны антыфашысцкi фронт. Гэтаму працэсу перашкаджау надавер камунiстау КПП да дэмакратычных партый i наадварот.
Антыфашысцкi фронт склалi: Польская сацыялiстычная партыя, БУНД, «Стронiцтва людове», Беларуская хрысцiянская дэмакратыя i г.д. З iмi наладжвалi сувязi, або спрабавалi гэта зрабiць камуiсты ЗБ.
Брацьба працоуных працягвалася да 1939 г., нягледзячы на роспуск у 1938 г. КПЗБ i КПЗУ. У шэтай барацьбе вылучылiся многiя выдатныя барацьбiты: К.Арлоускi, В. Харужая, В.Корж i iнш.
БССР пастаянна аказвала матэрыяльную i iдэалагiчную падтрымку у барацьбе працоуных у ЗБ. Але калектывiзацыя i iншыя працэсы у СССР адштурхоувалi людзей ад гэтай барацьбы. Масавыя рэпрэсii значна аслаблялi весь рух. Таму i не удалося стварыць адзiны народны антыфашысцкi фронт.