- •3.Перыядызацыя.
- •Камены век.
- •Банцараўская культура
- •5. Канцэпцыі паходжання беларусаў.
- •5. Узнiкненне Беларусi: розныя падыходы I канцэпцыi.
- •8. Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы
- •11,71. Увядзенне хрысцiянства на беларускiх землях. Культура.
- •13. Прычыны I працэс утварэння Вялiкага княства Лiтоўскага.
- •14. Палiтычная барацьба ў вкл у XIV—XV стст.., Крэўская ўнiя I яе вынiкi.
- •6. Тэндэнцыі сацыяльна-эканамічнага развіцця вкл . Наступствы аграрнай рэформы хvі ст.
- •16. Знешняя палiтыка вкл у XIV—сяр. XVI ст.
- •21,25. Люблiнская ўнiя. Утварэнне Рэчы Паспалiтай.
- •22. Палiтычнае I сацыяльна-эканамiчнае становiшча Беларусi ў XV—XVIII ст.
- •23. Супрацьдзеянне Рэчы Паспалітай татарскай, шведскай і турэцкай агрэсіі
- •24. Паглыбленне палiтычнага крызiсу. Падзелы рп.
- •30-31. Уваходжанне Беларусi ў склад Расiйскай Iмперыi. Палiтычнае I сацыяльна-эканамiчнае развiцце беларускiх зямель.
- •33. Культура Беларусi другой паловы XIX – пачатку XX ст.
- •38. Кастрычнiцкая рэвалюцыя на Беларусi. Устануленне Савецкай улады.
- •39. Беларусь у перыяд германскай акупацыi. Абвяшчэнне бнр. Вызваленне Беларусi ад нямечкiх захопнiкаў.
- •40. Утварэнне бсср. Аб`яднанне бсср з Лiтоўскай сср.
- •41. Новая эканамiчная палiтыка, яе сутнасць I вынiкi.
- •42. Палiтыка iндустрыялiзацыi.
- •43. Сталыпiнская рэформа
- •45. Нацыянальная палiтыка. Беларусiзацыя ў 20-я гг. XX ст.
- •48. Заходняя Беларусь пад уладай Польшчы (1921—1939).
- •50. Пачатак другой сусветнай вайны I Вялiкай Айчыннай вайны (верасень 1939 – верасень 1945 гг.).
- •52.Пачатак Другой Сусветнай вайны.
- •54.Пачатак Вялікай Айчыннай вайны.
- •55. Акупацыйны рэжым на тэрыторыi Беларусi. Барацьба беларускага народа супраць нямецка-фашысцкiх захопнiкаў.
- •56. Антыфашысцкая барацьба
- •57. Вызваленне Беларусi. Уклад беларускага народа ў Вялiкую Перамогу.
- •61. Аднаўленне народная гаспадаркi Беларусi пасля Вялiкай Айчыннай вайны.
- •62. Грамадска-палітычные жыцце бсср ва умовах хрушчоўскай адлігі і адыходу ад яе, бсср у гады застоя
- •63. Свацыяльна-эканамiчнае развiцце Беларусi ў 50-я – першай палове 80-х гадоў XX ст.
- •64. Культура бсср (1950-я – першая палова 80-х гг.).
- •66. Асноўныя этапы палiтычнага развiцця Беларусi ў 1985—1997 гг.
- •68. Рэспублiка Беларусь у мiжнародным супольнiцтве (1991-1998 гг.)
5. Канцэпцыі паходжання беларусаў.
1 |
«Вялікапольская» |
Лукаш Галембіоўскі Аляксандр Рыпінскі |
Беларуская мова – дыялект польскай, беларусы – частка польскага этнасу |
2 |
«Вялікаруская» |
А. Сабалеўскі І. Сразнеўскі |
Беларуская мова – дыялект расійскай мовы, беларусы – частка вялікарускага этнасу |
3 |
«Крывіцкая» |
М. Пагодзін В. Ластоўскі |
Продкі беларусаў – крывічы |
4 |
«Крывіцка-дрыгавіцка-радзіміцкая» |
Я. Карскі У. Пічэта М. Доўнар-Запольскі М. Грынблат |
Крывічы, дрыгавічы і радзімічы – продкі беларусаў |
5 |
“Фінская” |
І. Ласкоў |
Фіна-угры – продкі беларусаў |
6 |
“Балцкая” |
У. Сядоў |
Змяшэнне славян з балтамі прывяло да з’яўлення беларускага этнасу |
7 |
“Старажытна-руская” |
С. Токараў Я. Карнейчык |
|
8 |
“канцэпцыя Піліпенкі” |
М. Піліпенка |
|
5. Узнiкненне Беларусi: розныя падыходы I канцэпцыi.
Адзiнай думкi няма. Iснуе некалькi канцэпцый: вялiкаруская i польская, якiя адмаўлялi iснаванне самастойнага беларускага этнасу на той падставе, што ў насельнiцтва Беларусi быццам не было самастойнай славянскай мовы. Адны лiчылi беларусаў часткай польскага этнасу, а iншыя – часткай велiкарускага этнасу.
У пачатку XX ст. з`явiлася крывiцкая канцэпцыя. Яна заснавана на сцвярджэннi аб тым, што продкамi беларусаў з`яўляюцца крывiчы. Памылковасць гэтай канцыпцыi ў тым, што крывiчы займалi толькi паўночную i цэнтральную частку Беларусi.
Пазней была выпрацавана крывiцка-дрыгавiцка-радзiмiчская канцэпцыя. Аднак гэта канцэпцыя, як i папярэдняя, не ўлiчвае таго факта, што крывiчы, дрыгавiчы i радзiмiчы знiклi да сярэдзiны XII ст., калi беларусы як этнас не сфармiравалiся.
Iснуе таксама балцкая канцэпцыя. Паводле яе, змяшэнне славян з даславянскiм насельнiцтвам – балтамi – прывяло да з`яўлення беларускага этнасу. Абгрунтаваннем тэорыi з`яўляецца наяўнасць элементаў балцкай культуры i мовы ў культуры i мове беларусаў. Аднак гэтыя элементы маюць iндаеўрапейскае паходжанне, уласцiвыя як славянам, так i балтам.
Частка навукоўцаў прытрымлiваецца думкi аб тым, што агульным продкам рускiх, беларусаў i ўкраiнцаў з`яўлялася старажытнаруская народнасць. Яна сфармiравалася ў вынiку змешвання крывiчоў, дрыгавiчоў, радзiмiчаў, палян, вяцiчаў i iнш. у IX—X ст. У якасцi доказаў iснавання старажытнарускай народнасцi навукоўцы прыводзяць наступныя аргументы: iснаванне агульнай мовы ўсходнiх славян; адзiнства матэрыяльнай культуры; наяўнасць этнiчнай самасвядомасцi насельнiцтва Старажытнай Русi; наяўнасць агульнай тэрыторыi старажытнарускай народнасцi, якая ўспрымалася як «Русь».
Iснуе таксама фiнская канцэпцыя, падставай якой служыць наяўнасць гiдранiмаў фiна-угорскага паходжання ў паўночнай частцы Беларусi. Такiм чынам, продкамi беларусаў маглi быць угра-фiны.
У пачатку 90-х гг. М. Пiлiпенка распрацаваў новую канцэпцыю. Новым з`яўлялася тое, што тэрыторыя Беларусi ўваходзiла ў дзве дыялектна-этнаграфiчныя зоны – прыпяцкую i падзвiнска-дняпроўскую. У вынiку ўзаемадзеяння памiж зонамi сфармiравалася новая этнiчная тэрыторыя – «Белая Русь». Фармiраванне беларускага этнасу завяршылася ў XVI ст.