- •1.Консервілеудің физикалық әдістері
- •2.Консервілеудің физико-химиялық әдістері
- •3. Консервілеудің биохимиялық әдістері
- •4.Консервілеудің химиялық әдістері
- •5.Тамақ өнімдерінің табиғи шығымы
- •6.Тамақ өнімдерінің классификациясы
- •1. Шикізатты араластыру.
- •2. Ет шикізатын тұздау.
- •3. Шикізатты алдын ала жылумен өңдеу.
- •1. Қосымша материалдарды әзірлеу.
- •2. Көмекші материалдарды дайындау.
- •3. Ыдыстарды әзірлеу.
- •4. Үлестеу мен банкілерді жабу.
- •1. Термиялық өңдеудің теориялық негіздері.
- •2. Қызырудың микрофлораға ықпалы.
- •3. Физика-химиялық және жылу - физикалық қасиеттердің стерилизация тәртібін таңдап алуға ықпалы.
- •4. Экстрактты заттардың өзгеруі. Витаминдердің өзгеруі.
- •5. Құрылымның өзгеруі және беріктік қасиеті.
- •1. Стерилизациялау формуласы туралы ұғым.
- •2. Консервілерді стерилизациялаудың тәртібін есептеудің принциптері. Стерилизациялау әсерінің шамасы бойынша стерилизациялау формуласын анықтау.
- •1. Стерилизациялау техникасы.
- •2. Жоғары жиіліктегі токтар (жжт).
- •3. Иондаушы сәулелермен стерилизациялау. Қызған ауамен стерилизациялау
- •4. Үзіліспен жұмыс істейтін аппараттарда стерилизациялау.
- •5. Пастерлеу.
- •1. Сұрыптау, салқындату және буу, түю, орау.
- •2. Консервілерді сақтауға қою және тиеу.
- •1. Ет және ет өнімдерін тіке булану арқылы кептіру.
- •2. Техникалық құралдар.
- •3. Технология.
- •4. Шикізатты іріктеу және алдын ала өңдеу.
- •5. Мұздату.
- •6. Тіке булап кептіру.
- •7. Буып-түю, орау және сақтау.
- •8. Өнімді қалпына келтіру.
- •1. Балаларға арналған ет өнімдерінің түрлері.
- •2. Шикізаттарға қойылатын талаптар.
- •3. Технология.
- •4. Гомогенделген консервілер.
- •5. Етті ірілеп туралған және езбе тәріздес консервілер.
- •6. Дайын өнім сапасын бақылау.
- •1. Қоюландырылған сүт
- •2. Құрғақ сүт
- •11. Балық консервілері мен пресервтері.
- •1. Балық консервілері.
- •2. Балық пресервтері.
- •3. Балық консервілері мен пресервтерінің ақаулары.
- •4. Балық консервілері мен пресервілерін буып-түю, маркілеу және сақтау.
- •2. Тағам өнімдерің сақтау мерзімің үзату химиялық тәсілдері.
- •3. Тағам өнімдерің сақтау мерзімің үзату физикалық тәсілдері.
- •4. Малдық тағам өнімдерін суықпен өңдеу.
- •5. Малдық өнімдерді суықпен өңдеу кезіндегі өтетін негізгі процестері және өзгерістері.
- •6. Сәл мүздату кезіндегі өзгерістер және сол жағдайда сақтау.
- •7. Жемістерді, көкөністерді, жидектерді суықпен өңдеу.
- •2. Тағамдық өнімдерді консервілеу әдістері.
2. Тағамдық өнімдерді консервілеу әдістері.
Тағамдық өнімдер– тұқымдар мен көкөністер, ет, сүт және балық өнімдері тез бұзылатын өнімдер болып табылады, яғни оларды арнайы әдістермен өңдеу немесе арнайы жағдайлар жасау арқылы ұзақ уақыт ішінде сақтауға болады. Арнайы өңдеу әдістерінің бірі болып консервілеу әдісі табылады.
Негізінен 4 консервілеу принциптері кездеседі: биоз, анабиоз, ценобиоз және абиоз.
Биоз. Бұл әдіс тұқымдар мен көкөністерді жаңа алынған (свежий) күйінде арнайы өңдеуден өткізбей сақтауда негізделеді. Қалыпты өмірлік процестерді ұстап отыру және олардың қарқынын аздап шектеу шараларын қолданған жеткілікті болып табылады. Бұл жерде қалыпты өмірлік процестерді ұстап отыру және олардың қарқынын аздап шектеу белгілі складтау және сақтау режимдерінде негізделеді. Биоз консервілеу әдісі емес, тұқымдар мен көкөністерді зауытқа (қоймаға, сақтау камераларына) түскен кезде олардың свежий күйінде қысқа мерзім ішінде сақталуын қамтамасыз ету шаралары жүйесі деп атаға болады.
Тұқымдар мен көкөністерді аса биік қылмай, әр тұқымға ауа баратындай қылып үйеді. Ауа жеткіліксіз болса қанттар спирт және көміртек диоксидіне дейін ыдырайды. Пайда болған спирт өсімдік клеткалары үшін у болып табылады, яғни өнім бұзылып кетеді.
Тұқымдар мен көкөністерді сақтау кезінде олардың фитопатогендік микроорганизмдердің әсеріне қарсы тұру табиғи қасиетін төмендетпеуге бағытталған, жұмыртқаны сақтау кезінде олардағы бактерицидтік қосылыстарды сақтауға, тірі балықты сақтау кезінде тірі организмге қажетті жағдайларды сақтауға бағытталған шаралар қолданылады.
Анабиозәдісінде микроорганизмдердің тіршілігін жою немесе кілт төмендетуге және өнімдерде жүретін ферменттк процестерді бәсеңдетуге бағытталған шаралар қолданылады. Анабиоз тамақөнеркәсібінде кеңінен қолданылады. Осы принципте төмендегі консервілеу әдістері негізделеді: тоңазыту және мұздату; жоғары осмостық қысымды қамтамасыз ететін заттарды қолдану; кептіру; реттелген атмосферада сақтау; маринадтау; спирттеу және т.б.
Ценобиоз. Бұл әдіс зиянды микрофлораға қатысты антогонист болып табылатын пайдалы микрофлораның өсуі үшін арнайы жағдайлар жасауда негізделеді.
Ценобиоз принцибінде негізделген және кең тараған әдістер: квашение, ашыту (брожение), ет өнімдері мен балықты тұздау және т.б.
Абиоз. Абиоз принципін қолданғанда өнімді бұзатын және адамды ауруға шалдықтыратын микроорганизмдердің тіршілігі толығынан тоқтатылады. Бұл жерде, әдетте, ферменттер де жойылады. Абиоз принципінде негізделген және кеңінен тараған өнеркәсіптік әдіс болып жылумен стерилдеу әдісі табылады.
Тағам өнімдерін сақтау мерзімін ұзарту мақсатында қолданылатын кең тараған өңдеу әдістері болып мына әдістер табылады:
- суықпен өңдеу (анабиоз) және содан соң сақтау режимдерін реттеу жүйелерімен жабдықталған арнайы сақтау камераларында сақтау;
- өнімде оның бұзылуына апарып соғатын мирофлораға қатысты антогонист болып табылатын микрофлораның өсуін қамтамасыз етуде негізделген биологиялық әдістермен консервілеу;
- герметикалық ыдыстағы өнімді қыздыру (стерилдеу) арқылы консервілеу;
- қыздыру (стерилдеу) арқылы консервілеу және содан соң герметикалық ыдысқа ыдыстау (асептикалық консервілеу);
- атмосфералық қысым жағдайында кептіру;
- вакуум жағдайында кептіру;
- сублимация әдісімен кептіру.