2. Особенності образов і гідролог режім ледніков.

Леднік-гэта маса леду значных прамераў з пастаянным заканамер рухом, яка знаходз на сушы, існуе долгі час і утарец ў выніку накаплення і пераурыштал розных цв атмасф-х ападкаў. Цв атмасф-х ападкі накопл пры адм форм рэл- тонкая ледзяная корка- наст, талая вада прасочв ў снеж масу,застывае- шэра-белая маса- фірн,- белы фірнавы лед. Пры пераутварэнні снега ў лед важн роля належыць працэсу рэжэляцыі-зрастанне і зацвердз вадкай пленкі з кавалачкамі леду. Працэсс павыш шчыльн леду.- глетчар- лед,які не мае пораў. Пры роунасті прыход і расход частак балансу л Знаход ў стане спакою,а пры перавыш прыходн часткі балансу л павяліч,”нарасіае”. У л выдз 3 обл: обл жыулння,обл расхода цела,обл абляцыі. Расход цела л адбыв шляхом мех ўздеяння,і шляхом абляцыі- раставаніе і выпар лёду,галоўным чынам з яго паверхні. Адзіная крыніца цяпла,якая ідзе на расав л- прамяністая энергія. Расаванне л пад ўплывам сонечснай радыацыі залежыць ад часу дня.,працягл асветлен і воблачн. Суадносіны між прыходам і расходам масы і леду л за адпав час-балаланс масы л. Нарастанне масы ад летняй паверхні да макс снегатаяння,які наст у канцы зімы.- зімовы баланс масы., а сніжэнне масы да макс снегатаяння да к расіавання,калі фармір новая летняя паверхня- летні баланс масы. Розніца сумы накапл і абляцыі складае гадавы балансе масы ледавіка ў км³ ці ў мм слоя вады.

3. Построение гидрографической схемы реки.

Рачная сістэма адлюстроўваецца гідраграфічнай схемай ракі (рыс. 1.4). Для пабудовы схемы выкарыстоўваюць даныя табл. 1.2 і 1.3. Галоўная рака паказваецца як прамая лінія; прытокі першага парадку – як адрэзкі прамой, размешчаныя пад вуглом 30–45° да галоўнай ракі. Маштаб выбіраецца такі, каб чарцёж змясціўся на аркушы паперы фарматам 203 х 286 мм. На схеме адлегласці падпісваюць у кіламетрах: ад вусця галоўнай ракі (для маштабу 1:100000 – праз 5 км, 1:200000 – 10 км, 1:500000 – 25 км, 1:1000000 – праз 50 км і г. д.) да вусцяў прытокаў, а таксама даўжыні і назвы прытокаў. Прытокі другога, трэцяга і далей парадкаў паказваюцца, як і прытокі першага парадку.

Рыс. 1.4. Гідраграфічная схема р. Іслач

29 Билет.

1. Водохранилища.

Это антропог звено общего процесса стока построен на прир, водном объекте, с объемом воды 1 млн м³ . Тыпы: 1) па марфалогии ложа (далинныя: рэчышчавыя, пойменна-далинныя и катлавинныя: падпружаныя и вадасховишча,адгарожаныя дамбами.); 2) па спосабе запаўнення (падпрудныя и наліўныя)3)па спосабу утварэння: речные, озёрные, озёрно-речные, лиманные, искусственные 4) па ГП: в. раўнін(значныя плошчы,прамое затапленне зямель), в. прадгор’яў( высокія і стромкія берагі,гл= 35-40 м,макс глыб=100 м.), в горныя (невял плошча, вял глыб= 100-150 м) 5) па канфігурацыі (вузкія выцянутыя,няправ эліпсоідныя,прав многаўг). 6)па веліч(аб’ем,плошча): буйнейшыя,вельмі буйныя, буйныя, сяр, невялікія,малыя.

Галоуная мэта будаунщтва вадасх - рэгуляванне паверхневага сцёку вады, якое выконваецца у итарэсах энергетьки, иригации, воднага транспарту, водазабеспячэння, рэкрэацьй з мэтай барацьбы з навадненнями. Для гэтага у вадасховшчах вада накопливаецца. Перыяд накопливання вады паверхневага сцёку называецца напауненнем вадасхо, а перыяд аддачы вады на гаспадарчыя патрэбы - спрацоукай. Перыяд напаунення вадасховшча адбываецца на малых рэках за 1-3 гады, на вяликих - за 10-15 гадоу.

На вадасховишчы выдзяляюць нармальны падпорны узровень (НПУ) i узровень мёртвага аб'ёму (УМА).

НПУ - праектны узровень вадасховшча (верхняга б'ефа плацины), яки плауна можа падтрымливаць пры нармальных умовах выкарыстання вадасховшча. На тэты узроувень различваюцца колькасныя характарыстьки. Аб'ём вады пры НПУ называецца нармальным (поуным) аб'ёмам. Найменшы узровень вадасховшча, да якога магчыма яго спрацоука пры эксплуа-тацьй, называецца узроунем мёртвага аб'ёму (УМА).

Аб'ём вады, яки заключаны памиж НПУ i УМА, называецца карысным аб'ёмам. Яго можна выкарыстоуваць у розных гаспадарчых мэтах. Аб'ём вады нижэй УМА называецца мёртвым аб'ёмам. У сувязи з абмежаванай прапускной здольнасцю гидравузла можа узникнуць даволи высокi узровень вадасховшча, яки перавышае НПУ (узровень рэдкай паутаральнасци), але яки можа вытрымаць гидравузел i плацина, i па яго праекце различана трываласць плацины. Таки пад'ём узроуню вады вышэй НПУ у час паунаводдзя i высокix расходау вады у рацэ рэдкай паутаральнасщ называецца фарсираваннем узроуня вадасховиича, а сам узровень - фарсираваным падпорным узроунем (ФПУ). Аб'ём, яга знаходзщца вышэй НПУ да ФПУ, называецца аб'ёмам фариравання.

2. Хар-е формы рельефа. Зак. Фарга

Рознабаковыя змяненні марфалагічнай будовы рэчышча пад уздзеяннем цякучай вады аб’ядноўваюць назвай рэчышчавага працэсу. Рэчышчавы працэс цесна звязаны з эрозіяй на вадазборы, пераносам і пераразмеркаваннем (размвам, намывам) наносаў, і ажыццяўляецца воднай плынню. Мікраформы – невял пяс-я грады, несувымяралльныя з памерамі рэчышча. Іх дэфармацыі залежаць ад расходу донных наносаў. Мікраформы вызначаюць ступень шурпатасці дна ракі. Мезаформы – прадстаўляюць сабой буйныя адзіночныя пясчаныя грады, якія рухаюцца па рэчышчу і вызначаюць яго марфалагічную будову. (плёсы, перакаты, грады). Пры зменах хуткасці яны мала змяняюць сваю форму. Макраформы – марфалагічныя ўтварэнні, якія ўключаюць і рэчышча і пойму (рачная меандра, сістэма пратокаў і г.д.), якія вызначаюць ўвесь рэчышчавы працэс.Наносы, якія ўтварыліся ў выніку размыву, пераносяцца адхіляючымі ад яго струменямі вады да супрацілеглага берагу і адкладаюцца некалькі ніжэй па цячэнню і ад выгіба. Такім чынам, ўзнікае меандра. Больш за ўсё размываюцца берагі і дно на загнутых участках рэчышча – плёсах, дзе назіраецца найбольшая глыбіня. Пры пераходзе ад верхняга да ніжняга плёсу фарміруецца перакат. У выпуклага берага, супрацілеглага ўвагнутаму, дзе адкладаюцца наносы фармуецца верхні побачэнь. Ніжэй верхняга плёсу знаходзіцца ніжні побачэнь. Паміж верхнім і ніжнім плёсамі ляжыць седлавіна пераката. Найбольш глыбокая частка пераката называецца карытам. Па сваёй будове перакат асіметрычны: верхні яго схіл палогі, ніжні – больш круты, ўтвараючы падвалле з боку ніжняй плёсавай лагчыны. Закон Фарга. Размеркаванне глыбіняў у рэчышчы цесна звязана з яго планавым абрысам.

1.Самая глыбокая частка плёса і самая мелкаводная частка пераката здвінуты адносна кропак найбольшай і найменшай крывізны ўніз па цячэнню прыблизна на адну чвэрць даўжыні сістэмы “плёс+ перакат”.

2.Плаўнай змене крывізны рэчышча адпавядае плаўная змена глыбіняў. Усякая рэзкая змена крывізны вызывае рэзкую змену глыбіняў.3. Чым большая крывізна, тым большая глыбіня.4.З павялічэннем даўжыні крывой згіба да некаторай велічыні глыбіні пры дадзенай крывізне спачатку павял., а затым памянш.