Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Скачиваний:
23
Добавлен:
28.04.2017
Размер:
306.06 Кб
Скачать

4 Билет.

1. Тіпы гідр-ой связі подземных і речных вод.

Падземныя воды цесна звязаны з павехневымі. Хар-р узаемадзеяння паміж рачнымі і падземнымі водамі залежыць ад умоў залягання ваданоснага слоя, глыбіні ўразання рачной даліны, местазнаходжання выхаду падземных вод на паверхню адносна вышыні стаяння ўзроўня вады ў рацэ. Такім чынам, у рацэ ўзнікаюць розныя ўмовы для гідраўлічнай сувязі рачных і падлземных вод. Гідраўлічная сувязь можа адсутнічаць, быць часовай, пастаяннай, перыядычнай.

Пры адсутнасці гідраўлічнай сувязі ваганні ўзроўня вады падземных вод не залежаць ад ваганняў узроўня вады ў рацэ. Гэта адбываецца тады, калі грунтовы паток вады заўсёды знаходзіцца вышэй найбольшага ўзроўня вады ў рацэ.

Адсутнасць гідраўлічнай сувязі можа быць і часовай пры даволі нізкім стаянні ўзроўня вады ў рацэ.

Гідраўлічная сувязь на раўнінных рэках назіраецца ў наступных выпадках

Временная связь назіраецца ў тым выпадку, калі гр. воды жывяць раку пры нізкім узроўнгі вады ў яе рэчышчы. У час паводкі, калі пад’ём вады ў рацэ значна перавышае ўзровень грунтовых вод, адбываецца фільтрацыя вады з ракі ў берагі. У прыбярэжнай зоне накопліваюцца вялікія запасы грунтовых вод як шляхам інфільтрацыі, так і шляхам сцёку з ракі пад напорам павадкавых вод. Узроўні вады ў рацэ і грунтовых водах цесна спалучаны. Ваганні ўзроўня вады ракі перадаюцца паверхні грунтовых вод.

Постаянная – запасы гр. вод пастаянна папаўняюцца шляхам фільтрацыі рачных вод. Узроўні вады ў рацэ заўсёды знаходзяцца вышэй паверхні грунтовых вод. Такое аднабаковае жыўленне рачнымі водамі хар-на для засушлівых раёнаў.

Периодическая - рака атрымлівае жыўленне з напорнага ваданоснага слоя, які мае пастаянную гідраўлічную сувязь з ракой. Жыўленне адбываецца шляхам непасрэднага паступлення напорных вод у рэчышча па тэктанічным разломам і трэшчынам., ці шляхам напорнай фільтрацыі праз вадаўпорны дах. Вада можа таксама паступаць праз пласты водапранікальных парод, вада якіх дрэніруецца рэкамі. Рэжым жыўлення напорнымі водамі залежыць ад спалучэння змянення п’езаметрычнага ўзроўня ў ваданосным слаі і ўзроўня ў рацэ.

Вадаабмен паміж ракой і гідраўлічна звязанымі з ёю ваданоснымі слаямі ў перыяд паводак і наз-ца берагавым рэгуляваннем рэчышчавага сцёку. Берагавое рэгуліраванне прыводзіць да пераразмеркавання рэчышчавага сцёку з цягам часу. Гэтым можна растлумачыць залежнасць рэжыму падземнага сцёку ў прыбярэжнай зоне ад рэжыма ракі. Шырыня зоны ўплыву залежыць ад амплітуды ваганняў узроўняў вады ракі і ухілу схіла ўрачной даліны. Пры аддаленні ад рэчышча ўздзеянне рачных вод паступова затухае.

2. Круговорот воды в природе. Внутриматериковый влагооборот

Нясупынны і замкнуты працэс абмену вільгаццю паміж зямлёй і паветрай, літасферай і гідрасферай называюць кругаваротам вады ў прыродзе.Адрозніваюць два віды кругавароту: малы і вялікі. Пад уплывам сонечнага цяпла вада выпарваецца з паверхні акіянаў, падымаецца ў паветра ў выглядзе вадзяной пары і пераносіцца разам з паветрам на тысячы кіламетраў. У адпаведных вадзяная пара кандэнсуецца –воблакі- ападкі - глебу і паветра- мора, акіян, выпарваецца з іх паверхні. Вільгаць, уздымаецца ўверх, кандэнсуецца і вяртаецца ў мора і акіян і завяршае такім чынам малы, або акіянічны кругаварот вады, у якім удзельнічае толькі акіян (мора) і атмасфера. Другая частка вадзяной пары пераносіцца разам з паветранымі масамі на сушу і дае ападкі. Атмасферныя ападкі папаўняюць вадой рэкі, азёры, балоты, падземныя воды і ў выглядзе рачнога і падземнага сцёку па ухілам паверхні Зямлі вяртаюцца ў мора, акіян. Гэта вялікі кругаварот, які ў сваю чаргу ўключае мясцовы, або ўнутрымацерыковы кругаварот вільгаці. Мясцовы кругаварот вільгаці працякае непасрэдна на сушы, калі частка выпаўшых атмасферных ападкаў зноў выпарваецца і зноў кандэнсуецца (пераўтвараецца ў воблакі), а затым выпадае ў выглядзе дажджу ці снегу на паверхню Зямлі. Для Сусветнага акіяну (малы кругаварот)Zo = Xo + Yo Для перэфірыйнай часткі сушы Zс = Xс - Yс Для абласцей унутранага сцёку сушы Zб = Xб ,Дзе Х – ападкі, Z – выпарванне, Y – сцёк , адпаведна над акіянам (о), на сушы (с) і ў абласцях унутранага сцёку (б)=> ураўненне воднага балансу Зямлі: Zо + Zс + Zб = Xо + Xс + Xб, ці Zзш = Xзш, дзе Zзш – выпарэнне на Зямлі, Xзш – ападкі на паверхню Зямлі і Акіян. Унутрымацерыковы кругаварот вады: Ва ўтварэнні ападкаў, якія выпадаюць на мацерыкі, удзельнічае вільгаць з акіяна і з cушы - з паветрам углыб сушы. Частка выпаўшай вільгаці зноў выпарваецца, кандэнсуецца і дае новыя ападкі.

  1. Круговорот воды в природе. Внутриматериковый влагооборот. Водный баланс земного шара.

Выпаривание воды и образование облаков, выпадение осадков в виде дождя и снегу, таяние ледников и течения рек, высыхание почвы и водоемов, постоянно происходят в природе как самостоятельные звенья общего круговорота воды на земном шаре.

Количество выпаренной воды за год из поверхности Земли складывает 577 км3. постоянный и замкнутый процесс обмена влагой между землей ивоздухом, литосферой и гидросферой называют круговоротам воды в природе. Отличают два виды круговорота: малый и большой. большой круговорот, который в свою очередь включает местный, или внутри- материковый круговорот влаги.

Местный круговарот влаги протекает непосредственно на суши, когда часть выпавших атмосферных осадков опять выпаривается и опять конденсируется (превращается в облака), а затем выпадает в виде дождя или снегу на поверхность Земли.

Для Сусветнага акіяну (малы кругаварот)

Zo = Xo + Yo ( 1 )

Для перэфірыйнай часткі сушы

Zс = Xс - Yс ( 2 )

Для абласцей унутранага сцёку сушы

Zб = Xб ( 3 ),

Дзе Х – ападкі, Z – выпарванне, Y – сцёк , адпаведна над акіянам (о), на сушы (с) і ў абласцях унутранага сцёку (б).

Калі скласці ўраўнені 1, 2, 3, то атрымаем ураўненне воднага балансу Зямлі:

Zо + Zс + Zб = Xо + Xс + Xб,

Соседние файлы в папке экзамен