2. Складнікі актуальнасці выдання. Узаемасувязь актуальнасці і попыту.

Успех будущего издания зависит во многом от темы произведения. Даже квалифицированная разработка темы, оторванной от жизни, мелкой по значению, не может привести к созданию достойного произведения. Проблеме выбора тем уделяется большое внимание в работе книжных издательств. Основными критериями отбора являются:

• актуальность темы,

• необходимость (или целесообразность) издания

• возможность выпуска книги на эту тему в настоящее время.

Актуальность темы определяется политическим, научным, социально- экономическим, культурным и воспитательным значением произведения. При планировании выпуска научной литературы важно учитывать, что критерием актуальности темы научного произведения может быть не только возможность немедленного использования заложенных в нем идей на производстве. Нельзя снижать выпуск результатов фундаментальных исследований. Большую помощь издательствам в определении актуальности тематики будущих произведений оказывает редакционный совет — регулярно действующий совещательный орган при издательстве или редакции. В его состав входят ученые, квалифицированные специалисты отрасли, представители общественных организаций и руководящие работники издательства.

Определяя целесообразность издания книги на данную тему, следует учитывать, во-первых, в какой мере необходимо освещение ее в печати, во-вторых, обязательно ли на эту тему выпустить именно книгу, нельзя ли обойтись иной формой публикации. Правильно решить вопрос о целесообразности издания конкретного произведения можно, лишь глубоко изучив, что было выпущено на эту и близкие темы в последние годы, как был удовлетворен спрос читателей, не намечается ли выпуск издания на подобную тему в другом издательстве и т. п. Не менее важна и вторая сторона рассматриваемого вопроса: нужно ли на эту тему выпустить именно отдельное издание — книгу или брошюру. Книга — не единственная форма фиксации и пропаганды труда ученого. Исследование может быть опубликовано в виде сообщения в журнале. И только в том случае, когда работа имеет особо важное значение и представляет общественный интерес, она может быть выпущена отдельным изданием.

Наконец, о возможности выпуска издания на определенную тему. На практике редко бывает так, чтобы тему включили в план, не задумываясь о том, возможно ли в рамках установленных сроков выполнить намеченную задачу, есть ли автор, который готов сделать данную работу, имеются ли у издательства финансовые и материально-технические возможности, чтобы осуществить задуманное издание, будет ли книга рентабельной или экономически оправданной. Эти обстоятельства надо обязательно учитывать, чтобы компетентно ответить на вопрос о возможности издания. Конечно, как и во многих других случаях, редактор принимает решение только после консультаций с работниками производственного отдела.

Білет 14

1. Рэдактарскі аналіз: мэта, задачы, структура, агульная схема, умовы эфектыўнасці і якасці.

Праца рэдактара над рукапісам — складаны творчы працэс, у якім вылучаюцца два найважнейшыя аспекты: рэдактарскі аналіз і практычная рэалізацыя яго высноў.

Рэдактарскі аналіз як прафесійны метад ўяўляе сабой комплекс спецыяльных прыёмаў, якія дазваляюць выконваць рэдакцыйна-выдавецкую працу мэтазгодным шляхам у поўным аб’ёме і з належным па якасці вынікам.

Мэта рэдактарскага аналізу — спрагназаваць, якім будзе вынік чытання твора ў тым выглядзе, у якім стварыў яго аўтар.

Задачы:

а) глыбока вывучыць тэкст;

б) устанавіць найважнейшыя прыкметы чытача (узровень ведаў, мэты, якія пабуджаюць яго брацца за кнігу, сферу дзейнасці, у якой будуць выкарыстоўвацца пачарпнутыя з твора веды, і іншыя);

в) высветліць грамадскае прызначэнне выдання.

Структура:

• глыбока авалодаць сэнсам таго, пра што піша аўтар, г. зн. зразумець тэкст і вызначыць, якімі фармальнымі сродкамі карыстаўся аўтар для перадачы сэнсу;

• пераканацца ў тым, што глыбокае разуменне тэксту сапраўды дасягнута;

• высветліць, якому чытачу адрасаваны тэкст па сутнасці яго зместу і формы і што ўяўляе сабой гэты чытач, якія ў яго найбольш істотныя асаблівасці менавіта як чытача;

• уявіць, як зразумее тэкст патэнцыйны чытач;

• устанавіць, якімі агульнымі, індывідуальнымі рысамі валодае твор, якая задума аўтара;

• уявіць, як зменіцца чытач пад уплывам прачытанага тэксту, якім будзе вынік чытання.

Умовы якасці:

1. Пазнаёміцца з тэкстам у цэлым, скласці і запісаць дакладнае ўяўленне пра яго змест, мэту, канцэпцыю, кампазіцыю, стыль.

2. Не пачынаць праўку, не дачытаўшы тэкст да канца.

3. Мець на ўвазе, што ў любой частцы тэксту можа быць фактычная недакладнасць, моўныя хібы. Такое разуменне — аснова прафесійных крытычных адносін да тэксту. У тэорыі рэдагавання гэта называецца ўстаноўкай на магчымую памылку.

4. Выпраўляць толькі пасля таго, як выразна зразумета, у чым загана тэксту і як яе ліквідаваць.

5. Выпраўляючы канкрэтную памылку, памятаць, што фрагмент тэксту, у якім яна была, — гэта элемент цэлага. Пры праўцы абавязкова ўлічваць кантэкст.

6. Не затрымлівацца на цяжкіх для праўкі месцах рукапісу надоўга. Вяртацца да цяжкага месца пасля таго, як праўка ў цэлым скончана. Гэта дапаможа выбраць аптымальны варыянт з улікам цэлага.

7. Абмяжоўвацца мінімальна неабходнымі выпраўленнямі.

8. Уносіць выпраўленні пасля ўважлівага супастаўлення свайго і аўтарскага варыянтаў. Выбіраць лепшы.

9. Крытычна ставіцца не толькі да аўтарскага варыянту, але і да свайго. Вы таксама не ідэал.