MMATHAN05
.pdfРешения
1. Вычислить |
x2 + 1 |
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
||||
(x + 1)2(x − 1) |
|
|
|
|
|
|
||||||||
Разложение дроби |
|
x2 |
+ 1 |
|
в сумму простейших имеет |
|||||||||
(x + 1)2(x − 1) |
||||||||||||||
вид |
x2 + 1 |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
= |
|
|
A |
+ |
B |
+ |
C |
||||
|
|
|
|
|
|
|
. |
|||||||
|
(x + 1)2(x − 1) |
|
(x + 1)2 |
x + 1 |
x − 1 |
Отсюда следует
A(x − 1) + B(x2 − 1) + C(x + 1)2 = x2 + 1,
(B + C)x2 + (A + 2C)x − A − B + C = x2 + 1.
Приравняв коэффициенты при одинаковых степенях x, получим
|
|
|
|
|
|
|
|
A + 2C = 0, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
B |
+ C = 1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A |
− |
B + C = 1. |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Складываем почленно все уравнения этой системы. Тогда 4C = 2 |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||
и |
C = |
|
. Из первого уравнения следует B = |
|
|
, из второго следует |
|||||||||||||||||||||||
2 |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||
A = −1. Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
x2 + 1 |
− |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
1 |
dx = |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
+ |
|
||||||||||||
|
(x + 1)2(x − 1) |
(x + 1)2 |
2(x + 1) |
2(x − 1) |
|||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
+ |
1 |
ln |x2 − 1| + C. |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x + 1 |
2 |
|||||||||||||||||||||
2. Вычислить |
|
|
x dx |
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
(x − 1)2(x2 + 2x + 2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
Разложение подынтегральной дроби в сумму простейших имеет |
||||||||||||||||||||||||||||
вид |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
x dx |
= |
|
|
|
|
A |
+ |
|
B |
+ |
Cx + D |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
||||||||||||||||||||
|
|
|
(x − 1)2(x2 + 2x + 2) |
(x − 1)2 |
x − 1 |
x2 + 2x + 2 |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111 |
Тогда
A(x2 + 2x + 2) + B(x − 1)(x2 + 2x + 2) + (Cx + D)(x − 1)2 = x,
(B + C)x3 + (A + B − 2C + D)x2 + (2A + C − 2D)x+ +2A − 2B + D = x,
A + B 2C + D = 0, |
|
A + 3B + D = 0, |
||
B + C |
= 0, |
|
|
C = −B, |
|
− |
|
|
|
2A + C 2D = 1, |
2A B 2D = 1, |
|||
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
− − |
2A − 2B + D = 0, |
|
2A − 2B + D = 0. |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1
Складываем почленно три последних уравнения: 5A = 1, A = 5 .
Подставляем найденное значение A во второе и четвертое уравнение. Имеем
3B + D = − |
1 |
, |
|
|
1 |
|
|
8 |
|
|
1 |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
||||||||
5 |
B = |
, D = |
− |
, C = |
− |
|||||||||||
|
2 , |
25 |
25 |
25 |
||||||||||||
|
2B + D = |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
− |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вычисляем интеграл
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x − 1)2(x2 |
|
+ 2x + 2) = |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
= |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 8 |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
+ |
|
|
− |
|
|
|
|
· |
|
|
|
|
dx = |
|||||||||||||||||||||||||||
5(x − 1)2 |
25(x − 1) |
25 |
x2 + 2x + 2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
(2x + 2) + 14 |
|
|||||||||||||||||||
= |
− |
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
ln |x − |
1| − |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|||||||||||||||||||||
5(x − 1) |
25 |
50 |
|
|
|
|
x2 + 2x + 2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
− |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
+ |
1 |
|
|
ln |x − 1|− |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5(x |
− |
1) |
|
25 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
d(x2 + 2x + 2) |
|
7 |
|
|
|
dx |
= |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
− |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
50 |
|
|
|
x2 + 2x + 2 |
|
25 |
(x + 1)2 + 1 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
1 |
|
|
|
+ |
1 |
|
|
|
ln |
(x − 1)2 |
|
|
7 |
|
|
|
(x + 1) + C. |
|||||||||||||||||||||||||
−5(x |
− |
1) |
|
50 |
|
x2 + 2x + 2 − |
|
25 arctg |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
112
3. Вычислить |
x3 + x − 1 dx |
|
(x2 + 2)2 |
. |
x3 + x − 1
Разложение дроби (x2 + 2)2 в сумму простейших имеет вид
x3 + x − 1 |
= |
Ax + B |
+ |
Cx + D |
. |
(x2 + 2)2 |
x2 + 2 |
|
|||
|
|
(x2 + 2)2 |
Откуда следует
(Ax + B)(x2 + 2) + Cx + D = x3 + x + 1,
Ax3 + Bx2 + (2A + C)x + 2B + D = x3 + x − 1,
A = 1, |
A = 1, |
|
|
|
|
|
B = 0, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
B = 0, |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
2A + C = 1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C = |
− |
1, |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
2B + D = −1, |
|
|
|
D = −1, |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x2 |
+ 2)2 |
|
|
|
||||||||||
(x2 + 2)2 |
|
x2 + 2 − |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
x + x |
− 1 |
dx = |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
x + 1 |
|
dx = |
|||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d(x2) |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
− |
|
dx |
|
|||||||||||||||||
|
ln(x2 + 2) − |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||||||
2 |
2 |
|
(x2 + 2)2 |
|
(x2 + 2)2 |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
= |
1 |
ln(x2 |
+ 2) + |
1 |
|
− |
|
dx |
|
|
. |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
2(x2 + 2) |
(x2 + 2)2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Последний интеграл вычисляем по рекуррентной формуле |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
In+1 = |
2n − 1 |
In + |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
, |
|
(3.3) |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2na2(x2 + a2)n |
|
||||||||||||||||||||||||||
где In = |
|
|
|
|
|
|
|
|
2na2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
(x2 + a2)n . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
По формуле (3.3) имеем |
4 |
|
|
x2 + 2 |
|
+ 4(x2 + 2) = |
||||||||||||||||||||||||||||
I2 = |
|
|
(x2 |
+ 2)2 = |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
dx |
1 |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
= |
|
x |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
+ |
4√ |
|
arctg |
√ |
|
+ C. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
4(x2 + 2) |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
113 |
Окончательно получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
x3 + x − 1 |
dx = |
1 |
ln(x2 + 2) + |
2 |
x |
|
1 |
|
|
x |
+ C. |
||||||
(x2 + 2)2 |
|
4(x2−+ 2) − |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
2 |
|
|
|
4√2 arctg √2 |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
x + 1)4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
4. Вычислить |
|
( |
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
(x2 + 2x + 2)3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Для простоты вычислений сделаем замену x + 1 = t. Тогда |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x + 1)4 |
|
t4 |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
( |
dx = |
|
dt. |
|
|
|
|||||||||
|
|
(x2 + 2x + 2)3 |
(t2 + 1)3 |
|
|
|
t4
Разложение правильной дроби (t2 + 1)3 в сумму простейших имеет вид (смотри пояснение в 5 задаче предыдущего занятия)
t4 |
= |
A |
+ |
B |
+ |
C |
|
|
|
|
|
. |
|||
(t2 + 1)3 |
t2 + 1 |
(t2 + 1)2 |
(t2 + 1)3 |
Найдем коэффициенты:
A(t2 + 1)2 + B(t2 + 1) + C = 4,
At4 + (2A + B)t2 + A + B + C = t4,
|
2A + B = 0, |
B = 2, |
|
|||||
|
|
A = 1, |
|
|
A |
= 1, |
|
|
|
|
|
|
− |
|
|||
|
A + B + C = 0, |
C = 1. |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Далее имеем |
|
t2 + 1 − 2 |
(t2 + 1)2 + |
|
||||
|
(t2 + 1)3 dt = |
(t2 + 1)3 . |
||||||
|
t4 |
|
dt |
dt |
|
|
dt |
При вычислении интегралов из правой части используем рекур-
114
рентную формулу (3.3).
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
I1 = |
|
|
|
t2 + 1 |
= arctg t, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2 arctg t + |
|
2(t2 + 1) , |
|
|||||||||||||||||||||||||||
I2 = |
|
(t2 + 1)2 |
|
|
= 2 I1 + |
|
|
2(t2 + 1) |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
||||||||||||
I3 = |
|
(t2 + 1)3 |
|
|
= 4 I2 + |
|
|
4(t2 + 1)2 = |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
3 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
= |
|
|
|
|
arctg t + |
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
4 |
2 |
2(t2 + 1) |
4(t2 + 1)2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
3 |
arctg t + |
|
|
|
3t |
+ |
|
t |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
8 |
8(t2 + 1) |
4(t2 + 1)2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Окончательно получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 1)4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t4 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
dt = |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
(x2 + 2x + 2)3 |
(t2 + 1)3 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3t |
|
|
t |
|
|||||||||||||
= arctg t − arctg t − |
|
|
|
+ |
|
|
arctg t + |
|
|
|
+ |
|
|
+ C = |
|||||||||||||||||||||||||||||||
t2 + 1 |
8 |
8(t2 + 1) |
4(t2 + 1)2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
5(x + 1) |
3 |
arctg (x |
+ 1) + C. |
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
− |
|
+ |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4(x2 + 2x + 2) |
8(x2 + 2x + 2)2 |
8 |
|
(5x2 − 12)
5. Вычислить (x2 − 6x + 13)2 dx.
Разложение подынтегральной дроби на простейшие имеет вид
(5x2 − 12) |
= |
Ax + B |
|
+ |
Cx + D |
. |
|
(x2 − 6x + 13)2 |
x2 − 6x + 13 |
(x2 − 6x + 13)2 |
|||||
|
|
|
Однако, это разложение можно получить, не вычисляя коэффициентов, с помощью элементарных преобразований.
|
(5x2 − 12) |
dx = |
(5(x2 − 6x + 13) |
+ 30x − 77) |
dx = |
|||||
(x2 − 6x + 13)2 |
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
(x2 − 6x + 13)2 |
||||||
|
= |
|
5 |
|
|
+ |
30x − 77 |
|
dx. |
|
|
|
− 6x + 13 |
(x2 − 6x + 13)2 |
|||||||
|
x2 |
|
|
|
115
Вычислим отдельно интегралы, входящие в последнее выражение.
|
|
5 dx |
|
= 5 |
|
|
|
dx |
|
|
|
= |
5 |
|
x − 3 |
+ C, |
||||||||
x2 − 6x + 13 |
|
(x − 3)2 + 4 |
2 arctg |
2 |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
30x − 77 |
dx = |
|
15(2x − 6) + 13 |
dx = |
|||||||||||||||||
|
(x2 − 6x + 13)2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
(x2 − 6x + 13)2 |
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
d(x2 |
6x + 13) |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
||||||
|
= 15 |
|
|
− |
+ 13 |
|
|
|
|
|
= |
|||||||||||||
|
(x2 − 6x + 13)2 |
(x2 − 6x + 13)2 |
||||||||||||||||||||||
|
|
= − |
|
|
15 |
|
|
+ 13 |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
. |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
x2 − 6x + 13 |
|
(x2 − 6x + 13)2 |
|
Последний интеграл вычисляем с помощью рекуррентной формулы
|
|
In+1 = |
|
|
|
|
4n − 2 |
In + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x + p |
|
|
|
, |
|
|||||||||||||
где |
|
n(4q − p2) |
n(4q |
− p2)(x2 + px + q)n |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
(x2 + px + q)n . Имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x |
6 |
|
|
||||||
I2 = |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
I1 |
+ |
|
|
|
|
|
− |
= |
||||||||||||||
(x2 − 6x + 13)2 |
52 − 36 |
(52 − 36)(x2 − 6x + 13) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
= |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
+ |
|
|
|
|
|
x − 3 |
|
|
= |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
(x − 3)2 + 4 |
|
|
8(x2 − 6x + 13) |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
= |
|
1 |
|
arctg |
x − 3 |
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
x − 3 |
. |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
16 |
|
|
|
|
8(x2 − 6x + 13) |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
Таким образом, |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30x − 77 |
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x2 − 6x + 13)2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
15 |
|
|
|
|
|
|
|
+ |
13 |
arctg |
|
x − 3 + |
|
13(x − 3) |
= |
|
||||||||||||||||||||
|
− |
x2 − 6x + 13 |
|
|
|
16 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
8(x2 − 6x + 13) |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
= |
|
|
|
|
13x − 159 |
|
|
|
+ |
13 |
arctg |
x − 3 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
8(x2 − 6x + 13) |
16 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
116
Окончательно получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 1)4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x2 + 2x + 2)3 |
|
|
|
|||||||||||
= |
5 |
arctg |
x − 3 |
+ |
|
|
13x − 159 |
+ |
13 |
arctg |
x − 3 |
+ C = |
|||||||||||
|
|
|
|
8(x2 − 6x + 13) |
|
|
|
||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
16 |
|
2 |
|
|||||||||||
|
|
|
= |
|
13x − 159 |
+ |
53 |
arctg |
x − 3 |
+ C. |
|
||||||||||||
|
|
|
8(x2 − 6x + 13) |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||||
6. Вычислить |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
(x + 3)3(x + 2)2(x + 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
1
Разложение дроби (x + 3)3(x + 2)2(x + 1) в сумму простейших запишем следующим образом
1 |
|
= |
|
A0 |
|
|
+ |
|
A1 |
+ |
A2 |
+ |
|||
(x + 3)3(x + 2)2(x + 1) |
(x + 3)3 |
|
(x + 3)2 |
x + 3 |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
+ |
B0 |
|
+ |
B1 |
+ |
|
|
C0 |
. |
|
|
|
|||
(x + 2)2 |
x + 2 |
|
x + 1 |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
При вычислении неопределенных коэффициентов воспользуемся формулой (1.4)
|
|
|
|
1 dk |
|
|
|
P (x) |
|
||||||||
|
|
Ak = |
|
|
|
|
|
|
(x − a)n |
|
x=a , k = 0, 1, 2, . . . (n − |
1), |
|||||
|
|
k! |
dxk |
Q(x) |
|||||||||||||
|
P (x) |
= |
|
|
P (x) |
|
|
— правильная дробь, P (a) = 0, Q1(a) = 0. |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
Q(x) |
(x − a)nQ1(x) |
|||||||||||||||
В нашем случае |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
Ak = |
1 dk |
|
1 |
|
x=−3 , k = 0, 1, 2. |
|
||||||||
|
|
|
k! |
|
dxk |
(x + 1)(x + 2)2 |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
117 |
A0 |
= |
|
|
|
|
1 |
x= |
|
|
|
= − |
1 |
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
||||||||
(x + 1)(x + 2)2 |
− |
2 |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A1 |
= |
d |
|
1 |
|
|
|
x=−3 |
= |
|
|
|
|
|||||
dx |
|
(x + 1)(x + 2)2 |
|
|
|
|
||||||||||||
|
= − |
|
|
1 |
|
|
|
− |
|
2 |
x=−3 |
= − |
5 |
, |
||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
(x + 1)2(x + 2)2 |
(x + 1)(x + 2)3 |
4 |
|
|
|
|
1 |
|
d2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
A2 = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x=−3 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
2! |
dx2 |
(x + 1)(x + 2)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
= |
1 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
6 |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
2 |
(x + 1)3(x + 2)2 |
(x + 1)2(x + 2)3 |
(x + 1)(x + 2)4 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
= |
− |
17 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
Bk = |
1 dk |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
x=−2 |
, |
k = 0, 1. |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
k! |
|
dxk |
(x + 1)(x + 3)3 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
x= |
|
|
|
= −1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
B0 = |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
(x + 1)(x + 3)3 |
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d |
1 |
|
|
|
|
x=−2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
B1 = |
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
dx |
(x + 1)(x + 3)3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
= − |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
− |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
x=−2 |
= 2. |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
(x + 1)2(x + 3)3 |
(x + 1)(x + 3)4 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C0 = |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
x= |
|
1 = |
1 |
. |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x + 2)2(x + 3)3 |
− |
8 |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Таким образом, |
(x + 3)3(x + 2)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
(x + 1) = |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=
x=−3
= − |
1 |
|
5 |
|
17 |
|
1 |
2 |
+ |
|
|
− |
|
− |
|
− |
|
+ |
|
||
2(x + 3)3 |
4(x + 3)2 |
8(x + 3) |
(x + 2)2 |
x + 2 |
118
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
17 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|||||||||
+ |
|
|
|
dx = |
|
|
|
+ |
|
|
|
|
− |
|
|
|
ln |x + 3| + |
|
|
|
+ |
|||||||||||||||
8(x + 1) |
4(x + 3)2 |
4(x + 3) |
8 |
x + 2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
+2 ln |x + 2| + |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|||||||||
|
|
ln |x + 1| + C = |
|
|
|
|
+ |
|
|
|
+ |
|
+ |
|||||||||||||||||||||||
|
8 |
4(x + 3)2 |
4(x + 3) |
x + 2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
(x + 1)(x + 2)16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
x + 2+ |
|
||||||||||||||
|
+ 8 ln |
|
(x + 3)17 |
+ C = 4(x + 3)2(x + 2) |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
# |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
(x + 1)(x + 2) |
16 |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
+ |
|
|
|
|
+ C = |
||||||||||||||||
+5(x + 3)(x + 2) + 4(x + 3) |
|
$ |
|
8 ln |
|
|
(x + 3)17 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
+ 50x + 68 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1)(x + 2) |
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
= |
|
9x |
+ |
|
|
(x + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
4(x + 3)2(x + 2) |
|
8 ln |
|
(x + 3)17 |
|
+ C. |
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задачи для самостоятельной работы
1. |
|
|
|
x dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
x3 − 3x + 2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 − 3x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
4. |
|
|
|
|
x2 dx |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
(x2 − 4x + 4)(x2 − 4x + 5) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(x2 + 2x + 2)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5. |
|
|
|
dx |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. |
|
|
|
3x + 1 |
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
(1 + x3)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x(1 + x2)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Ответы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
+ |
|
2 |
|
ln |
|
x 1 |
|
+ C |
|
|
|
|
|
|
|
5x − 6 |
|
+ 4 ln |
|
x − 1 |
|
|
|
+ C |
|
||||||||||||||||||||||||
1. − |
3(x |
1) |
|
x − 2 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2. −x2 |
|
3x + 2 |
|
|
|
|
|
x |
− |
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 |
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg (x |
|
|
2) + |
C. 4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ arctg (x |
+ 1) + C. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
−x |
|
2 − |
− |
x2 |
+ 2x + 2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
− |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
+ |
ln |
|
|
(x + 1) |
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
2x − 1 |
|
+C |
|
|
|
ln x |
|
|
|
ln(1+ |
||||||||||||||||||||||||
5. 3(x3 + 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. 6. |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
9 |
|
|
|
|
|
x2 − x + 1 |
|
3√3 arctg |
|
√3 |
|
|
|
|
|
|
| |− |
2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
+ x2) + |
|
3x + 1 |
+ |
3 |
arctg x + C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
2(x2 + 1) |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
119 |
Занятие 9. Метод Остроградского
В основе метода Остроградского лежит выделение рациональной
P (x)
части от первообразной правильной рациональной дроби Q(x) .
Итак, пусть многочлен Q(x) имеет кратные корни. Представим многочлен Q(x) в виде произведения Q(x) = Q1(x)Q2(x), где корни Q1(x) есть корни многочлена Q(x) с кратностями каждый на единицу меньше, а Q2(x) содержит все оставшиеся корни многочлена Q(x) (которые очевидно будут простыми для многочлена Q2(x)).
Справедливо соотношение
|
P (x) |
M (x) |
+ |
N (x) |
|
||
|
dx = |
|
|
dx, |
(3.4) |
||
Q(x) |
Q1(x) |
Q2(x) |
где M (x) и N (x) — многочлены с неопределенными коэффициентами, степени которых на единицу меньше, чем у многочленов в знаменателях. Неопределенные коэффициенты вычисляются после дифференцирования равенства (3.4).
Поясним сказанное на примере.
dx
П р и м е р. Вычислить x(x2 + 1)2 . Представим интеграл в виде
|
x(x2 + 1)2 = |
x2 + 1 |
|
dx |
Ax + B |
+ Cx2 + Dx + E .
x(x2 + 1)
Дифференцируем это равенство: |
|
|
|||
1 |
= |
A(x2 + 1) − 2x(Ax + B) |
+ |
Cx2 + Dx + E |
|
|
x(x2 + 1)2 |
|
(x2 + 1)2 |
|
x(x2 + 1) |
Откуда, после приведения к общему знаменателю, имеем
A(x3 + x) − 2x2(Ax + B) + (Cx2 + Dx + E)(x2 + 1) = 1, Cx4 + (−A + D)x3 + (−2B + C + E)x2 + (A + D)x + E = 1.
120