- •Глоссарий
- •6.Пәннің дәріс кешені
- •1. Өндіріс факторларының халықаралық бөлінісі
- •3. Халықаралық экономика және оның құрылымы
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •1. Халықаралық сауданың классикалық теориялары
- •2.А.Смиттің халықаралық еңбек бөлінісі жөніндегі идеясы
- •3.Халықаралық сауда теориясындағы салыстырмалы артықшылықтар қағидасы.
- •1.Негізгі әдебиет
- •1. Өндіріс факторлары арақатынас теориясы
- •2.Хешкер-Олин моделі
- •3 Өндіріс факторларының халықаралық қозғалысын реттеу
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •2. Халықаралық сауданың стандартты моделі
- •3. Сауда шарттары
- •2.Сауда нәтижесінде табыстардың бөлінуін түсіндіруші теория
- •3. Рыбчинский теоремасы
- •1.Негізгі әдебиет
- •3. Р. Вернердің тауардың өмірлік циклы теориясы
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •1. Протекционизм:мәні және формалары
- •2. Халықаралық сауданы тарифтік реттеу әдістері.
- •1.Кедендік баж салықтарының жіктемесі.
- •3. Халықаралық сауданы бейтарифтік реттеу әдістері
- •1.Негізгі әдебиет
- •1. Әлемдік рыноктағы капиталдар қозғалысының қазіргі жайы
- •1.Негізгі әдебиет
- •3. Жұмыс күші миграциясын мемлекеттік реттеу
- •4. Қазақстан Республикасындағы жұмыс күші миграциясы мәселелері
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •2. Технологияларды құқықтық қорғау формалары
- •3.Технологиялар қозғалысын халықаралық реттеу
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •1. Интеграциялық үдерістердің қалыптасуы
- •2. Интеграциялық бірлестіктер түрлері
- •3. Батыс Еуропалық экономикалық интеграция
- •1.Негізгі әдебиет
- •1.Жүйенің валюталық және қаржылық элементтері
- •2. Валюта жүйесінің эволюциясы
- •3. Еуропалық валюталық жүйе
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •1.Негізгі әдебиет
- •1. Халықаралық валюталар рыногы
- •2. Қарыз міндеттемелерінің халықаралық рыногы
- •3. Қаржылық дериваттардың халықаралық рыногы
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •11.«Экономика және менеджмент» кафедрасы бойынша мамандандырылған аудиториялар, кабинеттер, лабораториялар тізімі
1.Негізгі әдебиет
1.Киреев А.П. Международная экономика. В 2- ч. – М., 2000.
2.Миклашевская Н.А., Холопов А.В. Международная экономика: Учебник / Под. ред. д.э.н. , проф. А.В.Сидоровича; МГУ им. М.В.Ломоносова. – 2-е изд., доп. – М.: Издательство «Дело и Сервис», 2000. .
3.Кругман П.Р., Обстфельд М. Международная экономика. Теория и политика; Учебник для вузов/Пер. с англ. под. Ред. В.П.Колесова, М.В.Кулакова. –М.: Экономический факультет МГУ, ЮНИТИ, 1997.
2.Қосымша әдебиет
1.Международные экономические отношения: Учебник для вузов / В.Е.Рыбалкин, Ю.А.Щербанин, Л.В.Балдин и др.; Под ред. проф. В.Е.Рыбалкина. – 5 –е изд., перераб. И доп. –М.: ЮНИТИ – ДАНА, 2004.
2.Международные экономические отношения: Учебник / А.И.Евдокимов и др. – М.: ТК Велби, 2003.
Лекция 10: Технологиялардың халықаралық айырбасы
Лекция мақсаты: елдер арасындағы технологиялық айырбастың жүзеге асыру шаралары, оларды құқықтық қорғау және реттеу негіздері жайында түсінік беру.
Технологиялардың халықаралық қозғалысының жүзеге асырылу жолдары.
2. Технологияларды құқықтық қорғау формалары.
Технологиялар қозғалысын халықаралық реттеу.
Тақырып бойынша негізгі түсініктер: техникалық прогресс, патент, копирайт, ноу-хау, лицензиялық келісімдер, тауар маркасы және т.б.
Лекция мәтіні
Технологиялардың халықаралық қозғалысының жүзеге асырылу жолдары
Технологялардың халықаралық қозғалысы коммерциялық немесе қайтарымсыз негізде ғылыми-техникалық жетістіктердің (өнімдер технологиясы, процестер технологиясы, басқару технологиясы) мемлекетаралық қозғалысын білдіреді. Технологиялардың бөлінісі жекелеген елдердің ғылыми-техникалық прогресте қол жеткізген нәтижелеріне байланысты.
Техникалық прогрестің 3 түрі бар:
- бейтарап техникалық прогресс;
- капитал үнемдеуші техникалық прогресс;
- еңбек үнемдеуші техникалық прогесс.
бейтарап техникалық прогресс өндірістің салыстырмалы шығындарының азаюына және өндіріс көлемінің ұлғаюына әсер етеді. Егер технологиялық өзгерістер импортпен бәсекелес салаларда жүргізілсе, онда елдің сауда шарттары жақсарады;
капитал үнемдеуші техникалық прогресс капиталды көп қажет ететін салаларда өндіріс шығындарының азаюына ықпалын тигізеді;
еңбек үнемдеуші техникалық прогресс еңбек сыйымды, яғни еңбекті көп қажет ететін салалардың өндіріс шығындарын қысқартады.
2. Технологияларды құқықтық қорғау формалары
Технологияларды құқықтық қорғау формалары бірнеше құралдарды қолдану арқылы жүзеге асырылады.
Патент - өнертапқышқа осы табысын монопольды иелік ету құқығын куаландыратын және құзырлы үкіметтік орган арқылы берілетін куәлік. Патенттің жарамды мерзімі 15-20 жылмен шектелуі мүмкін және ол тек берілген ел территориясына ғана қызмет ете алады. Патентті өз күшінде сақтап тұру жоғары патенттік салықтарды төлеуді заң жүзінде талап етеді, сондықтан көптеген патент иелері өз табыстарын басқа қаржылы адамдарға немесе фирмаларға сатып жібереді.
Лицензия – технология иесі арқылы белгілі бір технология түрін арнайы бір мерзімге, арнайы ақыға қолдануға рұқсат ететін құжат.
Копирайт- әдеби, аудио және бейне шығармалар иесінің өз жұмысын көрсетуге немесе көшіріп алуға рұқсат етуі.
Тауар маркасы– тауар өндірушінің жеке-даралығын анықтаушы символ және бұл символды иесінің рұқсатынсыз басқа ұйымдардың қолдануына тиым салынады. Тауар маркалары негізінен сурет, графикалық сызба, қысқартылған әріптер, корпорацияның негізін салушы немесе иесінің аты-жөні түрінде бейнеленеді.