- •Глоссарий
- •6.Пәннің дәріс кешені
- •1. Өндіріс факторларының халықаралық бөлінісі
- •3. Халықаралық экономика және оның құрылымы
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •1. Халықаралық сауданың классикалық теориялары
- •2.А.Смиттің халықаралық еңбек бөлінісі жөніндегі идеясы
- •3.Халықаралық сауда теориясындағы салыстырмалы артықшылықтар қағидасы.
- •1.Негізгі әдебиет
- •1. Өндіріс факторлары арақатынас теориясы
- •2.Хешкер-Олин моделі
- •3 Өндіріс факторларының халықаралық қозғалысын реттеу
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •2. Халықаралық сауданың стандартты моделі
- •3. Сауда шарттары
- •2.Сауда нәтижесінде табыстардың бөлінуін түсіндіруші теория
- •3. Рыбчинский теоремасы
- •1.Негізгі әдебиет
- •3. Р. Вернердің тауардың өмірлік циклы теориясы
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •1. Протекционизм:мәні және формалары
- •2. Халықаралық сауданы тарифтік реттеу әдістері.
- •1.Кедендік баж салықтарының жіктемесі.
- •3. Халықаралық сауданы бейтарифтік реттеу әдістері
- •1.Негізгі әдебиет
- •1. Әлемдік рыноктағы капиталдар қозғалысының қазіргі жайы
- •1.Негізгі әдебиет
- •3. Жұмыс күші миграциясын мемлекеттік реттеу
- •4. Қазақстан Республикасындағы жұмыс күші миграциясы мәселелері
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •2. Технологияларды құқықтық қорғау формалары
- •3.Технологиялар қозғалысын халықаралық реттеу
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •1. Интеграциялық үдерістердің қалыптасуы
- •2. Интеграциялық бірлестіктер түрлері
- •3. Батыс Еуропалық экономикалық интеграция
- •1.Негізгі әдебиет
- •1.Жүйенің валюталық және қаржылық элементтері
- •2. Валюта жүйесінің эволюциясы
- •3. Еуропалық валюталық жүйе
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •1.Негізгі әдебиет
- •1. Халықаралық валюталар рыногы
- •2. Қарыз міндеттемелерінің халықаралық рыногы
- •3. Қаржылық дериваттардың халықаралық рыногы
- •1.Негізгі әдебиет
- •2.Қосымша әдебиет
- •11.«Экономика және менеджмент» кафедрасы бойынша мамандандырылған аудиториялар, кабинеттер, лабораториялар тізімі
1.Негізгі әдебиет
1.Международные экономические отношения : учеб.\ Н.Н.Ливенцева .- 2-е изд., пераб.идоп. – М: ТК Велби, изд-во Проспект, 2006.
2. Международная микроэкономика: движения товаров и факторов производства. Учебное пособие для вузов. –М.: Междунар. отношения. 2000.
3.Международная макроэкономика: открытая экономика и макроэкономическое программирования. Учебное пособие для вузов. –М.: Междунар. отношения. 2003.
4.Доғалова Г.Н. Халықаралық экономика: Оқу құралы /:-Алматы: Экономика. 2001.
5.Елемесов Р.Е.Международные экономические отношения, Қазақ университеті, 2001 г.
Қосымша әдебиеттер:
1.Мадиярова Д.М. Сыртқы экономикалық саясат және экономикалық қауіпсіздік: Оқу құралы /: - Алматы: Экономика, 2000.
2.Сахариев С.С., Сахариева А.С. Әлем экономикасы /Оқулық/ І-ІІ-бөлім. Алматы. Дәнекер. 2003.
3.Балабанов И.Т., Балабанов А.И. Внешнеэкономические связи. –М., 2000.
Лекция 3: Өндіріс факторлары арақатынасы теориясы
Лекция мақсаты: халықаралық сауданы талдаудың неоклассикалық әдіснама, Хекшер-Олин теориясы
1.Өндіріс факторлары арақатынас теориясы
2.Хекшер-Олин теориясы
3.Өндіріс факторларының халықаралық қозғалысын реттеу
Тақырып бойынша негізгі түсініктер: халықаралық сауда, өндіріс факторлары, салыстырмалы қамтамасыз ету
Лекция мәтіні
1. Өндіріс факторлары арақатынас теориясы
Барлық теориялар үшін саудадан түсетін табысты бөлу мен қайта бөлу туралы мәселе өте маңызды мәселелердің бірі болды. Хекшер-Олиннің өндіріс факторлары арақатынасы теориясы «жеткілікті өндіріс факторларының қожайындары саудадан ұтса, керісінше жеткіліксіз өндіріс факторларының қожайындары саудадан ұтылатындығын» көрсетті.Ерекше факторлары моделі барлық факторларды салалар арасында еркін қозғалатын мобильді және тек белгілі бір салаларға тән ерекше факторларға бөледі.Өндіріс факторларының қатынасы теориясының мәні келесіде:әр ел өндіріс факторы жеткілікті тауар түрлерін өндіріп, оны экспортқа шығарады, ал импорттан өнімдерде өндіріс фактор жетіспейтін тауар түрлерін сатып алады. Осыдан келесі модель туындайды.
2.Хешкер-Олин моделі
Хекшер-Олин теориясы. Бүкіл халықаралық сауда дамуының шикізат қоры әлеуетінің айырмашылықтарын байланыстыратын теория халықаралық экономиканың басты теориясының бірі болып табылады. Оны шведтің екі экономисі құрастырды: Эли Хекшер - экономика тарихындағы атақты швед маманы. Ол 1919 жылы өзінің қысқаша құрастырған тақырыбын жариялады және 1977 жылы Хекшердің оқушысы Бертиль Олин осы теорияны жалғастырып, өңдеп, Нобель сыйлығына ие болды. Сондықтан бұл теорияны «Хекшер-Олин теориясы» деп атайды. Бұл теорияның басқаша атауы - «факторлық пропорция теориясы» және ол бөлшектер аралық байланысты ұсынады, яғни әр елдің шикізат әлеуетіндегі фактор, қайсы бір өнеркәсіпте шығатын өнімдерге бөлшектеп қолданылады.
Өндірісте қаржыны көп мөлшерде қажет ететін тауарлар экспортқа, керісінше - пропорциялық фактор қолданылатын тауарлармен айырбасталады. Осылайша жабық түрде артық факторларды экспортқа шығарады және өндірістің жетіспейтін факторларын елге шет елден әкеледі. Немесе өте қысқаша: мемлекеттер қарқынды қолданылатын өнімдердің артық факторын экспортқа шығарады.