Биология Олимпиада тапсырмалары 6-12

27 Фотосинтездің жарық сатысында өсімдік күн сәулесі энергиясын не үшін пайдаланады?

а-АДФжәне фосфаттан АТФ-ті синтездеу үшін б-Көмірқышқыл газынан глюкозаны синтездеу үшін в-НАДФ +Н2=НАДФН г-СО2-ден О2-ні синтездеу үшін

28.Дисахаридтерге жатады:

а-рибулоза,галактоза,фруктоза б-рибоза,манноза,мальтоза в-мальтоза,лактоза,сахароза г-сахароза, фруктоза, рибулоза

29.-Диссимиляция нәтижесінде 5 моль сүт қышқылы және 27 моль көмірқышқыл газы түзілді.

Анықтаңыздар, глюкозаның қанша молі толық емес жолмен ыдыратады: а-4,5 моль б-2,5моль в-27 моль г-5моль

30.ДНҚ құрамында төмендегі нуклеотидтердің қатынасының қайсысы тұрақты болып келеді, яғни бірге тең болады?

а-А+G/T+C

б- A+T/G+C

в-A+C/T+G г-A/G,TC

ІV. Тестік тапсырмалар

1. Төмендегі органойдтардың қайсысы жануар және өсімдік

клеткаларына ортақ болып келеді?

А. Пластидтер, митохондриялар Б. Вакуольдер, лейкопластар В. Митохондриялар

Г. Гольджи аппараты, хлоропластар

2. Төмендегі өсімдіктердің қайсысы кос үйлі?

А. алма ағашы

Б. жүгері
В. қияр
Г. Қалақай
3. Астық тұқымдастар жемісінің түрі:
А. тұқымша	В. қауашақ
Б. дәнек	Г. жидек

21

4.Біртұтас организм ретінде қыналар қандай жолмен көбейеді?

А. жынысты жолмен Б. партеногенез

В. жынысты, вегетативті Г. жыныссыз Д. жыныссыз, жынысты

5.Пеницилл саңырауқұлақтың қайсы тобына жатады?

А. жеуге жарамды Б. улы саңырауқұлақ В. зең саңырауқұлақ Г. паразиттік

6. Насекомдарға қандай дене бөліктері тән?

А. баскөкірекбаскөкірекқұрсаққұйрықаяғықанаты Б. баскөкірекқұрсақаяғықанаты В. басбаскөкірекқұрсаққұйрықаяғықанаты

Г. басбаскөкірекқұрсақаяғықанаты

7. Насекомдардың жүрегінің құрылысы қандай?

А. түтікше тәрізді	В. көп камералы
Б. екі камералы	Г. бір камералы

8.Насекомдардың шала түрленіп даму сатылары қайсы?

А.жұмыртқа-дернәсіл-қуыршақ-имаго Б. жұмыртқа-имаго В. жұмыртқа-қуыршақ-имаго

Г. жұмыртқа-дернәсіл-имаго

9.Жұпаяқтылар аяқтарындағы саусақ саны:

А. 4 саусақ Б. 2 саусақ

В. бір түрлерінде 2 және басқаларында 4 болуы мүмкін Г. бір түрлерінде 3 және басқаларында 4 болуы мүмкін

10.Өзен шаянына қандай зәр шығару органы тән?

А. жиырылғыш вакуоль Б. мальпигиев түтікшелері (сосудтары )

В. зәр шығару органдары жоқ Г. бүйрек Д. жасыл бездер

11.Гидраның ас қорыту процессі қандай?

А. қуыстық ас қорыту Б. ас қорыту вакуолі В. ішектен тыс

Г. симбиотикалық организмдер арқылы Д. денесінің жабыны арқылы сіңіріледі

22

12.Сүт қоректі жануарлардың қанының қандай клеткаларында ядро жоқ?

А. эритроциттер Б. тромбоциттер В. лимфоциттер Г. лейкоциттер

13.Қыр төсі дамыған құстар:

А. барлығы Б. көпшілігі

В. кейбір ұшатындар Г. кейбір ұшпайтындар

14.Жұмыр құрттарда мезодермедан не түзіледі:

А. паренхима Б. салалы бұлшықеттер В. тері

Г. сақиналы бұлшықеттер

15.Тұйықталмаған қан жүйесі бар насекомдарға төменгілердің қайсысы тән:

А. капиллярлар Б. аорта В. эритроциттер

Г. капиллярлар мен эритроциттер

16.Сүтқоректілердің қан клеткаларының қайсысында пісіп жетілген кезінде ядросы болмайды?

А. эритроциттерде Б. тромбоциттерде В. лимфоциттерде Г. лейкоциттерде

17.Сомотропин гормонының жетіспеушілігінен:

А. ергежейлік Б. бақшаңкөз В. акромегалия Г. кретинизм

18.Кіші қан айналым шеңбері басталады:

А. сол жақ құлақшадан Б. оң жақ қарыншадан В. сол жақ қарыншадан Г. оң жақ құлақшадан

19.С витаминінің жетіспеушілігінен туатын ауру:

А. цинга Б. соқырлық

В. бери-бери Г. рахит

23

20.Иірім құлақтың қайсы бөлігіне кіреді?

А. сыртқы Б. ортаңғы В. ішкі

Г. ішкі және ортаңғы

21.Организм оттегіні сіңіреді:

А. дене температурасының қызуын шектеу үшін Б. көмір қышқыл газын бөлу үшін В. АТФ синтезі үшін

Г. дене температурасын жоғарылату үшін

22. Фотосинтез барысында төмендегі көрсетілген қосылыстардың қайсысы ыдырағанда оттегін бөліп шығарады?

А. СО2 Б. Н2О В. АТФ

Г. глюкоза Д. НАДФ

23.Қан плазмасының ергіштігі нашар белок:

А. фибриноген Б. протромбин В. фибрин Г. альбумин

24.Фотосинтез процесінің жарық сатысының жүзеге асуы үшін қажет бастапқы заттар:

А. жарық, хлорофилл, су және көмір қышқыл газы Б. жарық, хлорофилл, АДФ және неорганикалық фосфат

В. жарық, хлорофилл, су, НАДФ+ АДФ және көмір қышқыл газы Г. жарық, хлорофилл, су, НАДФ+АДФ және неорганикалық фосфат

25.Прокариот клеткаларының 80S рибосомасының құрамына кіретін суббөліктерді табыңыз.

А. 50S+30S Б. 45S+25S В. 50S+20S Г. 40S+30S Д. 60S+40S

26.Митохондриялық белоктарды синтездейтін гендер қайда орналасқан?

А. митохондриялық ДНҚ-да Б. цитоплазматикалық ДНҚ-да В. ядролық ДНҚ-да

Г. митохондриялық және ядролық ДНҚ-да Д. митохондриялық және цитоплазматикалық ДНҚ-да

24

27.Қара және сұр тышқандарды шағылыстыру нәтижесінде 30 ұрпақ алынды, олардың 14-і қара түсті. Сұр түс қара түске қарағанда доминантты белгі. Ата-аналарының генотипі қандай?

А. екеуі де гетерозиготалы ( Аа х Аа) Б. екеуі де гомозиготалы (АА х аа)

В. біреуі гетерозигота, ал екіншісі гомозигота (Аа х аа)

Г. біреуі гетерозигота, ал екіншісі доминантты гомозигота (Аа х АА)

28.Дальтонизм белгісі бойынша гетерозигота әйел мен қалыпты еркек арасында қандай ұрпақтарды көруге болады? Белгі ( дальтонизм) рецессивті, жыныспен тіркесіп тұқым қуалайды.

А. ½ қыздарды және ұлдары дальтониктер Б. қыздарықалыпты, ал ұлдары-дальтониктер

В. қыздарының барлығы қалыпты, ал ұлдарының жартысы дальтониктер Г. барлығы дальтоник емес

29.Тұқым қуалайтын аурамен ауыратын еркек, ауру емес әйелге үйленді. Олардың 8 балалары болды. Оның 4 қыздар, ал қалған 4 ұлдар. Әкесінің ауруын тек қызбалалары ғана тұқым қуалап алды. Бұл аурадың тұқым қуалау типін табыңыздар?

А. аутосомды, рецессивті Б. аутосомды, доминантты

В. доминантты, Х-хромосомасымен тіркескен Г. рецессивті, Х- хромосомасымен тіркескен

30.Адамда тұқым қуалайтын ауыру Х-хромосомада орналасқан доминантты генмен анықталады деп есептейік. Осы ауырумен ауыратын еркек, дені сау әйелге үйленді. Осы некеден пайда болған ұлдардың қандай бөлігі осы ауыруды тұқым қуалап алады?

А. жартысы Б. төрттен бір бөлігі В. барлығы Г. ешқайсысы

25

V.Тестік тапсырмалар

1.Өсімдіктердегі көмірсутектердің негізгі қоры не?

а.клетчатка б.крахмал в.фруктоза г.сахароза

2.Тірі клеткалары жиі болмайтын ұлпа:

а.жабын б.негізгі в.механикалық г.қор жинаушы

3.Тұқым жарнағы дегеніміз не?

а. ұрық жапырақшалары б.түрі өзгерген өркен в.түрі өзгерген гүл сағағы г.жеміс бөлігі

4.Құрамында май аз мөлшерде кездесетін тұқым-қайсы өсімдікке тән?

а.сора б.зығыр в.бұршақ г.күнбағыс

5.Ағаштарда тамырдың қайсы аймағы ұзындау болып келеді?

а.тамыр оймақшасы б.бөліну аймағы в.өсу аймағы г.өткізу аймағы

6. Өркен неден тұрады?

а.сабақтан, жапырақтардан және бүршіктерден б.сабақтан және тамырдан в.сабақтан, тамырдан және бүршіктен г.жапырақтар мен гүлдерден

7.Құрғақ және ыстық жерлерде өсетін өсімдіктердің жапырақтары:

а.болмайды б.үлкен болады в.үлкен болмайды г.күрделі болады

8.Көп тұқымды жеміс:

а.күнбағыста б.қара бидайда в.бұршақта г.барлығында

26

9.Жемісі – тұқымша? болатын өсімдіктер:

а.бидай б.бақ-бақ в.қара бидай г.барлығында

10.Көкек мүгінің спорасынан ылғалды топырақта не түзіледі?

а.жіңішке жасыл жіпше б.өсінді в.споралы масақша г.зигота

11.Папортниктердің аналық органы қалай аталады?

а.ооциттер б.өсінділер в.архегониялар г.антеридиялар

12.Бір клеткалы мицеллиясы бар саңырауқұлақ:

а.қастауыш б.ағашқұлақ в.пеницилл г.мукор

13.Эвгленаның цитоплазмасындағы қоректік заттардың қоры не?

а.глюкоза б.гликоген

в.құрамы крахмалға жақын зат г.барлық жауаптар дұрыс

14.Кішкене гидра түзілудің қайсы кезеңінде?

а.бір қатты клеткалар қабатының түзілуі кезеңінде б.екі қатты клеткалар қабатының түзілуі кезеңінде в.үш қатты клеткалар қабатының түзілуі кезеңінде г.бір клетканың түзілуі кезеңінде

15.Жалпақ құрттарға тән белгі:

а.екі жақтылық симметрия б.тері – бұлшықет қабы

в.өзіндік зәр шығару жүйесі болады г.барлық жауаптары дұрыс

16.Жауын құрты немен дем алады:

а.оттегі жоқ ортамен б.атмосфералық ауамен

в.жауаптың екеуі де дұрыс болуы мүмкін г.тыныс алу болмайды

27

17. Бақалшақтың сырты немен қапталған:

а.әкпен б.мүйізге ұқсас затпен в.хитинмен г.кремниямен

18.Айқұлақтың аталығының аналығынан айырмашылығы неде?

а.аналығынан ірілеу б.аналығынан ұсақтау

в.аналығынан айырмашылығы жоқ г.жауаптардың ешқайсысы дұрыс емес.

19.Шаянның зәр шығару мүшесі қай жерде орналасқан?

а.құйрық бөлігінде б.құрсақ бөлігінде в.бас бөлігінде г.көкірек бөлігінде

20.Насекомдардың ұлпаларына оттегінің жеткізілуі қалай жүзеге асырылады?

а.капиллярлардың қабырғалары арқылы диффузиямен б.трахеяның қабырғалары арқылы диффузиямен в.өкпе қапшықтарының қабырғалары арқылы диффузиямен

г.бірінші трахея арқылы, сосын капиллярлар арқылы диффузиямен

21.Алабұғаның омыртқалар саны нешеу?

а.шамамен 10 б.шамамен 20 в шамамен 30 г.шамамен 40

22. Гликоген дегеніміз не?

а.гипофиздің алдыңғы аймағының гормоны б.ұйқы безінің ферменті в.қанның қызыл пигменті г.глюкозаның полимері

23.Сопақша ми нені реттейді?

а.ас қорытуды б.тыныс алуды в.жүректің іс әрекетін

г.жауаптардың барлығы дұрыс

24.Парасимпатикалық нерв жүйесі нені жоғарылатады?

а.қан қысымын б.ішек қимылын в.жүрек соғысын г.оқуға қабілеттілігін

28

25.Тромбаның негізін не құрайды?

а.фибриноген б.фибрин в.тромбин г.қан плазмасы

26.Мына органдардың қайсысы қанның ең ірі депосы болып табылады?

а.бүйректер. б.ми в.жүрек г.тері

27.Мыналардың қайсысы гомологты органдар?

а.мысықтың аяғы мен шыбын аяғы б.адам көзі мен өрмекші көзі

в.көбелектің қанаты мен жарғанаттың қанаты г.жорғалаушылардың мүйізді қабыршағы мен құстардың қауырсыны

28.Гомологты болып табылатын органдар (Мүшелер):

а.мысықтың аяғы мен шыбын аяғы б.адам көзі мен өрмекші көзі

в.көбелектің қанаты мен жарғанаттың қанаты г.кесіртке қабыршағы мен құстардың қауырсыны

29.Вирустар клеткаға қалай енеді?

а.мембранадағы спецификалық рецепторлармен байланысып, эндоцитоз арқылы б.клетка мембранасында арнайы каналдар түзеді

в.арнайы тасымалдаушы белоктардың синтезін индукциялау арқылы г.көрші клеткалардан плазмодесма арқылы

30.Төмендегі процестердің қайсысы митохондрияда жүзеге аспайды:

а.тотығу арқылы фосфорлану б.гликолиз в.транскрипция г.трансляция д.Кребса циклі

29

VІ. Тестік тапсырмалар

1.Төменгі орнанизмдердің қайсысына прокариоттық клеткалар тән

1.көк-жасыл балдырлар

2.мүктер

3.папоротниктер

4.саңырауқұлақтар

5.бактериялар

6.қызыл балдырлар А -1,2,5,6 В -3,4,5,6

С- 1,5,6 Д- 2,6 Е-2,3,4,6

2 Қандай органоидтар қос мебраналы

1.пластидтер

2.вакольдар

3.рибосомалар

4.митохондралар

5.ядро

6.лизосомалар

7.Гольджи аппараты

А- 3,1,5,6	В-1,3,4,6.
С- 2,5,6,7	Д-1,4,5,6	Е-2,3,4,6.

3.Омыртқасыз жануарлардың қандай белгілері ланцентник құрылысына тән?

1. көпқабатты жабын эпителиі;

2.хорда;

3.нефридияларар ( зәр шығару мүшесі)

4.түтікті жүйке (нерв) жүйесі;

5.жүрек құрсақ (вентральді) бөлімінде орналасқан;

А: 3;	В: 1, 3;
С: 4;	Д: 1, 4;
Е: 2

4. Медузаның полиптерден негізгі айырмашылықтары неде?

1.отрықшы формалар;

2.еркінжүзуші формалар;

3.колониальды;

4.жеке организм;

5.жыныс жолымен көбею;

А: 2;	В: 1, 3,
С: 4;	Д: 2, 4;	Е: 2,4,5

30