Әдебиеттер.

1. Құран Кәрім. аударған Халифа Алтай

2. Энциклопедия “Ислам” Бас ред Р.Н. Нұрғалиев Алматы 1995 ж.

3. “Шариат” Құрастырған Н. Өсерұлы Алматы 1996 ж.

4. Соңғы Пайғамбар хазірет Мұхамметтің өмір баяны. Қазақшаға аударған Сәуле Дағайқызы Анкара 1997 ж.

5. Грефскии “Всеобщая история права и государство” Москва 2000 г.

6. М.А. Сарсенбаев “Мусульманское право и государства” Москва 2000

7. “Краткии политическии словарь” Колич. Авторов Абаренков В.П. и.др Москва 1988

8. “Междунородное право” Общая часть М.А. Сарсенбаев Алматы 1999 ж.

9. “Ислам дінінің негіздері” Ауд С. Дағайқызы Анкара 1998

Тақырып: 17

Мұсылман мемлекеттерінің экономикалық ынтымақтастығы.

Жоспар:

1. Ислам Конференция ұйымына мүше мемлекеттер арасында сауданы дамытуда көмек көрсету

2. Экономикалық ынтымақтастықтың субригионалдық ұйымдары, олардың мақсаттары.

3. Техникалық ынтымақтастық бағдарламасы.

4. Ислам даму Банкісімен сауда операцияларын қаржыландыру.

Мұсылман құқығының теоритеттері адамдарды қабылдау арқылы, олардың әлеуметтік жағдайына, тіліне, ұлтына және тағы басқа мән жағдайларына қарамастан теңестіреді деп есептейді.

Бұл теңестіру өз ішінде сот пен заң алдында теңдікті де қамтиды. Қазіргі таңда исламның теңдік туралы нормасы әйелдерге де үлестірілген (тиесілі). Оған Құранның төмендегі аяттары айғақ.

49/6: “Әй мүміндер! Бұзық біреу хабар келтірсе оны анықтаңдар”.

4/58: “ ...адамдардың арасында билік қылсаңдар, әділдік пен билік қылуды әмір етеді.”

Ислам “жеке адамның құқықтық мәртебесіне” үлкен мән берген, оған Құранда 70-ке жуық аяттар арналған. (бар) Ислам теориясы адам құқығының негізі етіп “Құранның 70-ші сүресін басшылыққа алады:” “әркім өз ісіне жауап береді” Сондай-ақ Мұхамеддің хадисіне де негізделеді: “адамдар бір-біріне бауыр басады.

Бұлардың негізінде әр мұсылманның мемлекеттен өзінің негізгі құқығын талап етуге құқығы барлығын білдіреді.

Адам құқықтары мен бостандықтары ислам принсиптеріне негізделген мұсылман мемлекеттеріндегі конституцияларда бекітілген, сол үшін мемлекет мұсылмандардың құқығын қамтамасыз етуі тиіс.

Араб елдерінде отбасылық заң орны түгелдей мұсылмандық құқық принциптеріне негізделеді. Бұны, отбасылық құқық нормалары мәселелері реттелмеген жағдайда, мұсылмандық құқық мектебі қорытындылары немесе исламдық құқықтық принциптері қолданылатындығын көруге болады.

Әдебиеттер.

1. Құран Кәрім. аударған Халифа Алтай

2. Энциклопедия “Ислам” Бас ред Р.Н. Нұрғалиев Алматы 1995 ж.

3. “Шариат” Құрастырған Н. Өсерұлы Алматы 1996 ж.

4. Соңғы Пайғамбар хазірет Мұхамметтің өмір баяны. Қазақшаға аударған Сәуле Дағайқызы Анкара 1997 ж.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министірлігі

“Сырдария” университеті

“Заңтану – тарих” факультеті

“Құқық” кафедрасы

Мұсылман құқығы пәні бойынша 050301 “Юриспруденция” мамандығының студенттері үшін

СЕМИНАР САБАҚТАРЫНЫҢ ЖОСПАРЫ

Жетісай – 2005 ж.

СЕМИНАР САБАҚТАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ

№	Сабақтың тақырыбы, мазмұны	Әдебиеттер
1	Мұсылман құқығының түсінігі мен пәні. Мұсылман құқығы пәні, оның зерттейтін аясы Мұсылман құқығы пәнінің жүйесі. Мұсылман құқығы мен ислам дінінің ара қатынасы.	Ә-1-9
2	Ислам құқығы мен ислам діні Мұхамед пайғамбар, оның өмірі және оның қоғамдағы алар орны. Араб халифатының құрылуы мен ислам дінінің етек жауы. Алғашқы мұсылмандар, олардың меккеге қайта оралуы. Мұсылман жыл санауының бастауы. Мекке қаласының құқықтық статусы.	Ә-1-5
3	Мұсылман құқығы теория негіздері. Мұсылман құқығы теориясының негізі, түсінігі. Кәлем және дәнке ілімдерінің түсінігі мен олардың бөлімдері. Мұсылман құқығының X-ғасырға дейінгі дамуының ерекшеліктері. Мұсылман құқығындағы модернизация және кодификациялық жұмыстар.	Ә-1-6
4	Мұсылман құқығының тарихы. Мұхамед пайғамбардан кейінгі, оның жалын жалғастырушы халифтер және ислам дінінің таралу аясы. Мұхаммед пайғамбар қайтыс болған соң, жоғары билік мәселелеріне байланысты туындаған проблемалар. Ислам дініндегі жаңа адамдардың пайда болу себептері. Ислам дініндегі “дхимма” терминінің түсінігі мемн оның формалары.	Ә-5-9
5	Мұсылман құқығының жүйесі. Шариат және оның элементтері Мұсылман құқығы жүйесінің бөлімдері. Мұсылман құқығы жүйелерінің қалыптасуы. “Сийар” терминінің қалыптасуы мен мағынасы	Ә-4-6
6	Мұсылман құқығының қайнар көздері. Құран, оның құрылымы мен қайнар көз ретінде ерекшелігі. Хадис, оның түрлері мен қайнар көзі ретінде ерекшелігі. Адилля иттихад, оның түрлері. Ислам заңдарының жиынтығының бөлімдері. Фикһ, пәтуә мағыналары.	Ә-5-9
7	Мұсылман құқығының мектептері. Мұсылман мектептерінің негізгі бағыттары: сунна және шина олардың негізгі ерекшеліктері. Х-ғасырдағы сунна бағытының мектептері. Маликит және ханифит мектептері. Ханбалит және шафиит мектептері.	Ә-3-7
8	Ислам және отбасы құқығы Отбасы құқығы құқық саласы ретінде түсінігі, оның реттейтін салалары. Некеге тұру шарттары Некенің бұзылу шарттары. Неке заңындағы “мухала” немесе “хал” сөздерінің түсінігі. “Идда” мағынасы, оның құқықтық реттелуі.	Ә-1-4
9	Мұсылман азаматтық құқық Мұсылман құқығындағы “Меншік” түсінігі, оның құқықтық реттелуі. “Даман” қағидасының түсінігі. Азаматтық құқықтық келісім шарттардың классификациясы.	Ә-1-6
10	Құқық бұзушылықтың түсінігі мен классификациясы Ислам діні бойынша құқық бұзушылықтың түсінігі және сипаттамасы. Құқық бұзушылықтың классификациясы. “Хадд” құқық бұзушылықтар. “Кисас”, “Кавад” және “дия” құқық бұзушылықтар	Ә-4-6
11	Мұсылман қылмыс құқығы Мұсылман құқығының ХV-ғасырға дейінгі доктрикасы. Мұсылман құқығына ХІХ-ғасырдың 2-ші жартысында енгізілген өзгерістер. “Тазир” құқық бұзушылық Өлім жазасы.	Ә-2-8
12	Мұсылман заңдарындағы дәлелдеу теориясы. Мұсылман заңдарындағы кінәсіздік презумциясы мен заң алдындағы теңдік принципі. Судьялар шешімдері және оның басшылыққа алатын негіздері. Куәгерлерге қойылатын негізгі талаптар. Айыпкердің өзінің қылмыс жасағанын мойындауы.	Ә-3-7
13	Мұсылман елдеріндегі шарттар құқығы Мұсылман елдеріндегі шарттар құқығының халықаралық құқықпен ара қатынасы. Шарттардың сипаттамасы мен түрлері. Юфид және хилф келісім шарттары. Муссанадах және муаваддах шарттары.	Ә-1-6
14	Ислам және дипломатия. Құран дипломатиялық қатынастар жөнінде. “Дипломатиялық қатынастар туралы” Вена Конвенсиясымен (18.04.1961) мұсылман елдерінің ара қатынасы. Елшілердің артықша құқықтары мен иммунитеттері.	Ә-5-9
15	Мұсылман мемлекеттерінің халықаралық ұйымдары. Халықаралық ұйымдар, олардың классификациясы. Ислам конференция ұйымы. Ислам даму банкі, оның құрылу мақсаты. Үкіметтік емес ислам ұйымдары.	Ә-6-9
16	Ислам даму банкі Ислам даму Банкі қызметіндегі Ислам конференсия ұйымының экономикалық ынтымақтастығы. Ислам даму Банкі мүшелеріне - ең төмен дамыған мемлекеттерге көмек көрсету. Банкінің арнайы (ерекше) көмектері Жоғары технология саласын оқыту мақсатында арнайы степендиялары болу бағдарламасы.	Ә-3-9
17	Мұсылман мемлекеттерінің экономикалық ынтымақтастығы. Ислам Конференция ұйымына мүше мемлекеттер арасында сауданы дамытуда көмек көрсету. Экономикалық ынтымақтастықтың субригионалдық ұйымдары, олардың мақсаттары. Техникалық ынтымақтастық бағдарламасы. Ислам даму Банкісімен сауда операцияларын қаржыландыру.	Ә-1-5

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министірлігі

“Сырдария” университеті

“Заңтану – тарих” факультеті

“Құқық” кафедрасы

Мұсылман құқығы пәні бойынша 050301 “Юриспруденция” мамандығының студенттері үшін

СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫНЫҢ ЖОСПАРЫ.

(СӨЖ)

Жетісай – 2005 ж.