- •Філасофія і яе сутнасць
- •Структура філасофіі.
- •Асноўнае пытанне філасофіі
- •Матэрыялізм і ідэалізм.
- •Светапогляд, яго структура і асноўныя тыпы.
- •Функцыі філасофіі.
- •Мілецкая ( іянійская ) філасофія.
- •Элейская філасофія.
- •Філасофія зянона(490—420да н.Э.)
- •Філасофія сафістаў.
- •Сафістычнае вучэнне аб чалавеку.
- •Філасофія сакрата(466--399 да н. Э.)
- •Філасофія платона ( 427 -- 347г.Д.Н.Э.)
- •Філасофія арыстоцеля.
- •Філасофія атамістаў.
- •Філасофія сярэдневечча
- •Філасофія адраджэння.
- •Філасофія новага часу: эмпірызм, рацыяналізм, сенсуалізм.
- •Паняцце метада. Класіфікацыя метадаў навуковай дзейнасці.
- •Філасофія георг вільгельм фрыдрыха гегеля(1770 -- 1831).
- •Філасофія людвіга феербаха(1804--1872).
- •Філасофія марксізма.
- •Гісторыка - філасофскае разуменне матэрыі.
- •Сутнасць ўяўленняў аб рэчыва--полевай матэрыі
- •Матэрыя і рух.
- •Свядомасць і яе сутнасць.
- •Метафізіка, яе сутнасць і асноўныя формы.
- •Дыялектыка і яе прынцыпы
- •Сінэргетыка.
- •Канцэпцыя наасферы і экалагічныя каштоўнасці сучаснай цывілізацыі. Каэвалюцыя прыроды і грамадства.
- •Культура як з’ява
- •Цывілізацыя.
- •Грамадскі прагрэс.
- •Пачуццёвае і рацыянальнае ў пазнанні.
- •Агульналагічныя прыёмы пазнання.
- •Грамадства як вобласць вывучэння сацыяльнай філасофіі.
- •Філасофія тэхнікі і вобласць яе даследвання.
- •Філасофская думка беларусі
- •Расійская філасофія 18 -20 ст.
- •Прыродныя асновы грамадскага жыцця.
- •Чалавек як аб’ект філасофскага пазнання.
- •Філасофія жыцця.
- •Аналітычная філасофія ( нэапазітывізм. )
- •Рэлігіязнаўства, этыка, эстэтыка як прыкладныя філасофскія навукі.
- •Філасофія ідэнтычнасці (архетыпы, менталітэт, характар душы народа).
- •Усходняя філасофія
- •Індыйская філасофія
- •Кітайская філасофія.
- •Футуралогія як навука і вобраз здумлення.
- •Глабалізацыя сацыяльных працэсаў.
- •Усход – захад : філасофскі дыялог культур.
- •Філасофскія канцэпцыі сучаснага прыродазнаўства.
Метафізіка, яе сутнасць і асноўныя формы.
Тэрмін метафізіка ўпершыню выкарыстаў Андранік Радоскі( Іст. да н. э.) пры сістэматызацыі твораў Арыстоцеля. Метафізікай ён назваў тую групу трактатаў Арыстоцеля, якія ішлі адразу пасля фізікі, якая займалася вывучэннем прыроды ў яе зменлівасці. "Мета" ў грэкаў азначала "за", "пасля". Пагэтаму калі фізіка разглядае ўсё дынамічна, ўсё ў зменлівасці, то метафізіка разглядае ўсё ў застыўшай, нязменнай форме. Таксама метафізіка супрацьстаіць прадметам "тэхна" (створаных чалавекам), як часовым і недасканалым. Паняцце метафізікі працяглы час з'яўлялася сінонімам філасофіі. Метафізіка ўтрымлівае фундаментальные праблемы філасофіі: вучэнне аб быцці, матэрыі,свядомасці, чалавеку, г. з. такія пытанні без якіх філасофія не зможа быць філасофіяй. Нямецкі філосаф Артур Шапэнгаўэр(1788--1860) адзначаў, што кожны чалавек сам па сабе -- прыроджаны метафізік, так як чалавек не пагаджаецца, што ягонае жыццё -- часовае і вельмі кароткае, а ён імкнецца да жыцця метафізічнага (вечнага, нязменнага). Шапэнгаўэр сцвярджаў: чым больш духоўнае жыццё ў чалавека, тым больш загадкавым і таямнічым успрымаецца яму прырода і чалавек і тым большае жаданне будзе ў чалавека даследаваць метафізічныя каштоўнасці (разважаць адносна сусвету, жыцця, смерці, справядлівасці, кахання, энэргіі і г. д.). Метафізіка не мае негатыўнага значэння, калі яе не разглядаць ў якасці альтэрнатывы для дыялектыкі. Напрыклад, элементы метафізікі ўласцівы і для сучаснай навукі. Што было б калі б навуковыя катэгорыі не былі б метафізічнымі (нязменнымі) на працягу пэўнага перыяду ? У такім разе не існавала б і навукі ў цэлым. Але, калі дапусціць, што асновай навукі з'яўляецца толькі метафізіка(адмаўленне развіцця, абсалютызацыя ўстойлівасці), то навука не здолела б развівацца. Спецыфіка метафізічнага метада: адмаўленне ўнутраных супярэчнасцей ў любым прадмеце, адрыў якасці ад колькасці; свядомасці ад чалавека; неабходнасці ад выпадковасці. Метафізіка заўсёды жадае мець справу з усім нязменным і ўстойлівым, чым і адмаўляецца прынцып развіцця.
Формы метафізікі:
а).эклектыка--безпрынцыпнае, выпадковае(ці спецыяльнае) злучэнне разрозненых поглядаў, момантаў, ідэй,тэорый і ігнараванне іх сутнасных разыходжанняў і лагічнай супярэчлівасці. б).дагматызм -- абстрактны, пазагістарычны разгляд тэарэтычных і практычных праблем, калі не бяруцца пад увагу ні абставіны часу, ні абставіны месца; прызнанне толькі абсалютных ісцін пры адначасовым ігнараванні іх адноснасці. Рэлятывізм--другі бок дагматызму; тут усё разглядаецца ў адноснасці, цалкам адмаўляецца момант абсалютнасці і ўстойлівасці.
в)механіцызм--прызнанне любой рэальнасці, як нейкага механізма. І чалавек і сусвет разглядаюцца як пэўныя механізмы; прызнанне механічнай формы руху, як адзінаправільнай.
г).эвалюцыянізм--працэсы незваротных змяненняў, якія адбываюцца ў жывой і нежывой прыродзе; ў сваім развіцці ён мае два варыянты: вучэнне англійскага філосафа 19ст. Гэрберта Спэнсара, які перанёс ідэю эвалюцыі з жывых істотаў на ўсе прадметы і з'явы фізічнага свету. Ён разумеў эвалюцыю, як пераразмеркаванне рэчыва і руху ў сусвеце. Другі напрамак: эмэрджэнтызм (з лац. - раптоўна ўзнікаючае), які разглядае ўсе прыродныя змяненні, як штосці ірацыянальнае, лагічна невытлумачанае, як немагчымасць асэнсоўваць новыя якасці.