Энтропия үшін әрқашан h(p) 0 Егер бір оқиғаның пайда болу ықтималдығы 1-ге тең болса, онда

H_(P)=0 P₁= P₂=…= P_N=1/N шарты орындалады да, Хартли мөлшеріне айналады: I=log₂ N

n- обьектінің тең ықтималды бола алатындай күйлерінің саны.

Егер n=2 болса, онда I=log₂ 2=1

Мұны информация мөлшерінің бірлігі және бит деп атау қабылданған.

Хартли өлшемі информация өлшемін сан ретінде қарастыру мүмкіндігін қамтамасыз етумен қолайлы.

Бит өлшемі бірінші, екінші кезең компьютерлерінде қолданылады. Үшінші кезең компьютерлернен бастап байт түсінігі қолданыла бастады.

1байт = 8 бит

1кбайт = 2¹⁰1024 байт

1Мбайт = 2¹⁰1024 кбайт

1Гбайт = 2¹⁰1024 Мбайт

1Тбайт(Терабайт) = 2¹⁰1024 Гбайт

Информацияның семантикалық өлшемі оның мазмұндылығын сипаттайды. Сонымен қатар, Хартли өлшемін информацияның құрылымдық өлшеміне жатқызады.

Бақылау сұрақтары

1. Хабар дегініміз не?

2. Ақпараттың қандай көздерін білесіз? Айырмашылығы неде?

3. Аналогты есептеу машинасының электронды цифрлық есептеу машинасынан айрмашылығы қандай?

4. Бит, байт, килобайт, мегабайт, гигабайт дегендеріміз не?

3. Дәріс

Ақпаратты эем-де көрсету тәсілдері Санау жүйесі

Барлық цифрлық ЭВМ-дер (компьютерлер) тек ғана сандық формада берілген ақпаратты өңдейді. Басқа информациялар (дыбыс, бейнелер және т.б) сандық формаға ауыстырылып, сонда ғана түрлендіруге мүмкіндік алады.

Санау жүйесі 2-ге бөлінеді:

• позициялық

• позициялық емес

Позициялық санау жүйесінде белгілі бір цифрдың өзінің позициясына байланысты әртүрлі мәні болады.

Мысалы: 555.55

Позициялық санау жүйеде кез-келген санды полином түрінде көрсетуге болады.

Мысалы мынадай аралас сан берілсін:

, оны полином түрінде былай көрсетуге болады:

h- санау жүйесінің негізі

негізді санау жүйесінің цифрларын көрсететін коэффицент.

Есептеу техникасында кеңінен таралған санау жүйесі:

• екілік

• ондық

• сегіздік

• он алтылық

10-дық санау жүйесі

Негізі Р=10. 0-ден 9-ға дейінгі араб цифрларымен беріледі. Есептеуді орындау ережесі қосу және көбейту кестелерімен орындалады.

2-лік санау жүйесі

Негізі Р=2. Санды жазу үшін 0 және 1екі сан қолданылады.

8-дік санау жүйесі

Негізі Р=8. 10₈-түрінде беріледі. 0-ден 7-ге дейінгі сандар қамтылады.

16-лық санау жүйесі

Негізі Р=16. 0 9АБСDEF

Санды бір санау жүйесінен басқа санау жүйесіне аудару

Ең қарапайым түрі баламалау кестесін қолдануға негізделген.

Санау жүйесі
q=8	h=2	q=16	h=2	q=16	h=2
0	000	0	0000	8	1000
1	001	1	0001	9	1001
2	010	2	0010	A(10)	1010
3	011	3	0011	B(11)	1011
4	100	4	0100	C(12)	1100
5	101	5	0101	D(13)	1101
6	110	6	0110	E(14)	1110
7	111	7	0111	F(15)	1111

Баламалау кестесін қолданып санды аудару мынадай жағдайда ғана жүзеге асырылады.

qh ^k

мұндағы q және h – санау жүйесінің негіздері.

К –бүтін сан (к>1)

Әрбір цифр баламалау кестесіндегі мәндермен алмастырылады.

Триада Тетрада

001 0001

Мысалы: Х₂=1011,0111Х₈