- •Байланыс телефоны: 56-24
- •5.3. Оқу пәнінің міндеттері.
- •5.4. Оқу пәнінің мазмұны:
- •6. Негізгі және қосымша әдебиет тізімі
- •7. Білімді бағалау
- •Глоссарий – сөздік
- •І Қатысымның әлеуметтік-тұрмыстық саласы
- •1. Отан – отбасынан басталады.
- •Сәлем – сөздің анасы
- •Мәтінді оқып, мазмұндаңыз.
- •1.1.2. Қазақ тілінде амандасудың бірнеше нұсқасы бар.
- •1.1.3. Еске түсіріңіз.
- •1.1.4. Келесі сөздерді оқуға жаттығыңыз. Дыбыстардың үндесуіне назар аударыңыз.
- •1.1.5. Оқып, есте сақтаңыз. Өз сөзіңізбен мазмұндап айтыңыз.
- •1.1.6. Төмендегі сәлемдесу үлгілері кімдерге арналатынын анықтаңыз.
- •1.1.7. Төмендегі сәлемдесу ұнамды әдетке жата ма?
- •1.1.8. Мақалдарды еске сақтаңыз
- •1.1.10. Бос орындарға а, ә, о, ө, і, и, ұ, ү дауысты дыбыстарын қойыңыз, аудармасын есте сақтаңыз.
- •1.1.11. Танысу.
- •1.1.12. Мәтінді оқып, мазмұндаңыз.
- •1.1.13. Төмендегі сөз тіркестерінің мағынасын анықтаңыз.
- •1.1.14. Cұрақтарға, жақшадағы сөздер мен сөз тіркестерін пайдаланып, жауап беріңіз.
- •1.1.15. Жіктік жалғауларды есте сақтаңыз.
- •1.1.16. Жіктеу есімдіктері және жіктелу үлгілеріне мысалға назар аударыңыз.
- •1.1.17. Төмендегі көмекші етістіктерді жіктеп жаттығыңыз.
- •1.2. Отбасы – шағын мемлекет.
- •1.2.1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •1.2.2. Мәтінді оқып, мазмұндап айтыңыз.
- •1.2.3. Сұраққа жауап жазыңыз.
- •1.2.4. Мәтінді оқып, мазмұндаңыз.
- •1.2.5. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •1.2.6. Көп нүктенің орнына тиісті ы, і әріптерін қойып, сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •1.2.7. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •1.2.8. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •1.2.9. Сұрақтарға иә, жоқ, емес сөздерін қосып, жазбаша жауап беріңіз.
- •1.2.10. Мәтінді оқып, мазмұндаңыз.
- •1.2.16. Мәтінді оқыңыздар, көп нүктенің орнына тәуелдік жалғауларын жалғаңыздар.
- •1.2.17. Мәтіннен алынған синонимдес сөздердің артығын сызып тастаңыз.
- •1.2.18. Төмендегі суретке қарап, сұрақтарға ііі жақтан жауап беріңіз.
- •1.2.19. Мәтінді оқып, мағынасын өз сөзіңізбен баяндаңыз.
- •1.2.20. Жағдаяттық тапсырма.
- •1.2.21. Пікірталас өткіземіз.
- •1.2.22. Мәтінді оқып, өз ойыңызды айтыңыз.
- •1.2.23. Тест тапсырмаларын орындаңыз.
- •2. Жас отбасы және дәстүр.
- •2.1. Қазақстан Республикасындағы демографиялық мәселелер. Қр отбасын әлеуметтік қорғау жүйесі.
- •2.1.1. Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз.
- •2.1.2. Мақал-мәтелдерді есіңізде сақтаңыз және олардың мағынасын ұғып алыңыз..
- •2.1.3. Оқып, мағынасын анықтаңыз. Осы сөз тіркестерімен сөйлем құраңыз.
- •2.1.4. Сұхбатты толықтырыңыз.
- •2.1.18. Мәтінді оқып, мазмұндаңыз.
- •2.1.19. Сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •2.1.20. Жазушы ғ.Мұстафиннің аталы сөздеріне назар аударыңыз.
- •2.1.21. Тест тапсырмаларын орындаңыз.
- •2.2. Қазақстандағы некеге тұру жүйесіндегі ұлттық салт-дәстүрлер. Жас отбасының бюджеті.
- •2.2.1. Мәтінді оқып, мазмұнын ұғып алыңыз.
- •2.2.8. Төменде берілген сөздермен сөз тіркестерін жасаңыз.
- •Неке қию.
- •2.2.9. Мақалдарға мән беріңіз. Олар адамды неге шақырады?
- •2.2.10. Сұрақтарға нақты мысалдармен жауап беріңіз.
- •2.2.11. Мәтінді оқып, мазмұндаңыз.
- •2.2.12. «Анасына қарап, қызын ал» деген мақалды қалай түсінесіз? деген сұраққа жазбаша жауап беріңіз.
- •2.2.13. Сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •2.2.14. Отбасылық бюджет туралы.
- •3.1. Тұрғын үй түрлері, дизайны. Қаладағы және ауылдағы тұрғын үй құрылысы
- •3.1.1. Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз. Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй мәселесі
- •3.1.2. Жаңа сөздермен таныс болыңыз.
- •3.1.3. Сұхбаттасыңыз.
- •Біздің ауыл
- •3.1.8. Жаңа сөздер мен сөз тіркестерін біліп алыңыз.
- •3.1.9. Төмендегі өлеңнен сілтеу есімдіктерін табыңыз.
- •3.1.10. Суретке қарап, мәтіннен құрыңыз. Мәтінде ілік, барыс, табыс және жатыс септігіндегі сөз тіркестері болсын.
- •3.1.11. Сөйлемнің дұрыс нұсқасын табыңыз.
- •3.1.12. Мәтінді оқып, баяндап беріңіз.
- •3.1.13. Төмендегі сұрақтарға өз сөзіңіхзбен толықтырып жауап беріңіз.
- •Қала үйінің ішкі сипатын айтып шығыңыз. Бұлар қандай бөлмелер?
- •Өзара сөйлесіңіз, барыс және жатыс септіктеріндегі сөздерді атап көрсетіңіз.
- •4.1.1.Мәтінді оқып, мағынасын сөздіктің көмегімен ұғып алыңыз. Мінез – адам сыны
- •4.1.1.Жаңа сөздерді біліп алыңыз.
- •Сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •Етістіктерді тиісті шақ формасына қойыңыз.
- •Үлгі бойынша сөйлем құраңыз.
- •Төменде берілген сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып, сөйлемдер құраңыз.
- •Мәтінді оқып, өз ойыңызды айтыңыз.
- •Мәтіннен сын есімдерді табыңыз.
- •Сұраққа жауап беріңіз.
- •Мәтінді оқып, мазмұндаңыз. Әдеп жайлы біліп алыңыз.
- •4.1.14.Берілген сөздерді құрамына қарай талдап, жалғанған қосымшаларды атаңыз.
- •Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Сұхбатты оқып, өзара сөйлесіңіз.
- •Төмендегі фразеологиялық тіркестермен танысып, олармен сөйлем құраңыз.
- •Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз.
- •4.2.1. Төмендегі сын есімдерді төрт шырайда түрлендіріп жазыңыз, олармен сөйлем құраңыз (ауызша)
- •4.2.2. Мәтінді оқып, сөздіктің көмегімен мазмұнын ұғып алыңыз. Сұлулық жайлы
- •4.2.3. Жаңа сөздердің баламасын сөздіктен қарап, жазыңыз, біліп алыңыз.
- •4.2.4. Сұрақтарға жақша ішіндегі сөздерді пайдалана отырып жауап беріңіз.
- •4.2.5. Жағдаяттық тапсырманы орындаңыз.
- •4.2.6. Оқыңыз, қызық! Табиғат пен тағам арасындағы байланысты оқып, сын есімдерге мән беріңіз.
- •4.2.7. Есте сақтаңыз.
- •4.2.8. Сөйлемдерді сын есімдермен толықтырыңыз.
- •4.2.9. Мәтінді оқып, сөздіктің көмегімен мазмұнын ұғып алыңыз. Замандастарымыз арамызда жүр.
- •4.2.14. Мәтінді оқып, мағынасын есте сақтаңыз. Адамды тани аласың ба?
- •4.2.15. Жаңа тіркестерге сұрақ қойыңыз, сөздіктің көмегімен орыс тіліне аударыңыз.
- •4.2.16. Өзара сөйлесіңіз.
- •4.2.17. Берілген сөздердің антонимдерін табыңыз.
- •4.2.18. Фразеологиялық тіркестерді біліп алыңыз.
- •4.2.19. Тест тапсырмаларын орындаңыз.
- •4.2.20. Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы және бір-бірімен мағыналас тұрақты тіркестерді ажыратып жазыңыз.
- •5. Уақыт және адам.
- •5.1.Уақыт алтыннан да қымбат.
- •5.1.1. Сан есім жайлы есіңізге түсіріңіз.
- •5.1.2.Сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •5.1.3. Мәтінді оқып, өз сөзіңізбен мазмұндаңыз. Уақыт алтыннан да қымбат.
- •5.1.4. Мәтінді жоспар бойынша мазмұндаңыз.
- •5.1.5. Мәтінде кездесетін жаңа сөздерді біліп алыңыз.
- •5.1.6. Сан есімдерге тиісті қосымшалар жалғап, сұхбаттасыңыз. Дара, күрделі сын есімдерді табыңыз.
- •5.1.7. Өлеңді оқып, мазмұнын ұғып алыңыз.
- •5.1.8. Төмендегі сөз тіркестерінің мағынасын жазыңыз.
- •5.1.9. Сұхбаты толықтырып жазыңыз.
- •5.1.10. Мәтінді оқып, мазмұндаңыз. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •5.1.11.Есте сақтаңыз:
- •5.1.12.Үлгіге сәйкес сұхбат құрыңыз.
- •5.1.13.Досыңызбен сөйлесіңіз. Сіз досыңызбен келісесіз бе?
- •5.1.15. Тест тапсырмаларын орындаңыз.
- •6. Бос уақыт және қызығушылық.
- •6.1.Студенттің бос уақыты. 50 минуттық дәріс және студент.
- •Сан есімнің мағыналық түрлері жайлы біліп алыңыз.
- •6.1.2.Төмендегі сан есімдерден реттік сан есімдер жасап, олармен ауызша сөйлем құраңыз.
- •6.1.3. Жинақтық сан есімдерді табыңыз.
- •6.1.4. Мәтінді оқып, сөздіктің көмегімен аударыңыз, мағынасын өз сөзіңізбен айтыңыз. Студенттің бос уақыты
- •6.1.5. Жаңа сөздермен танысыңыз.
- •6.1.6. Сұрақтарға жауап жазыңыз.
- •6.1.7. Сөйлесіңіз.
- •6.1.8. Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз, баяндаңыз.
- •7.Денсаулық – зор байлық
- •7.1. Дені саудың – жаны сау
- •7.1.1. Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз.
- •7.1.2. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •7.1.3. Оқып жаттығыңыз. Асты сызылған сөздерге назар аударыңыз.
- •7.1.4. Сөйлесіңіз, қажетті жалғауды қойыңыз.
- •7.1.5. Мақалдарды, ғұламалардың сөздерін еске сақтаңыз
- •7.1.6. «Иә» және «жоқ» сөздерін пайдалана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
- •7.1.7. Қазақ тілінде апта күндерін еске түсіріңіз, сұрақтарға жауап беріңіз.
- •7.1.8. Сұхбатты оқыңыз және еске сақтаңыз.
- •7.1.9. Мәтінді оқып, ауызша талдаңыз.
- •7.1.10. Тірек сөздерді пайдаланып, сұрақтарға жауап беріңіз.
- •7.1.11. Сөйлемдердегі сөздерді, тиісті септік жалғауларын қойып, толықтырыңыз.
- •7.1.12. Берілген сөздермен барыс септігінде сөйлем құраңыз.
- •7.1.13. Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз.
- •7.1.14. Сұхбатты, сөйлемдерді толықтырып оқыңыз. Жаңа сөздерді есте сақтаңыз.
- •7.1.15. Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыз.
- •7.1.16. Сұхбаатты толықтырыңыз.
- •7.2. Ауру – астан. Тазалық – денсаулық кепілі
- •Мәтінді оқыңыз, баяндаңыз. Қимылдың шағын анықтаңыз.
- •7.2.9. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •7.2.10. Мақалдар мен мәтелдерді еске сақтаңыз.
- •7.2.11. Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз.
- •7.2.12. Сұхбатты толықтырыңыз.
- •7.2.19. Жаңа сөздермен таныс болыңыз.
- •7.2.20. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •7.2.21. Тест тапсырмаларын орындаңыз.
- •Сегізінші сабақ (1-сағат)
- •Грамматикалық нұсқа
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Сегізінші сабақ (2-сағат)
- •Тоғызыншы сабақ (1-сағат)
- •Тәуелсіздік жолында
- •Тәуелсіздік тұғыры
- •О ныншы сабақ (1-сағат) Халықаралық қатынастар
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •2. Жаңа сөздермен танысыңыз. Мына сөздердің мағына-сын білесіз бе?
- •3. Сөйлемдерді оқыңыз. Қарамен берілген сөздерге мағы-насы жақын сөздерді белгілеңіз.
- •7. Мына сөз тіркестерін қалай түсінесіз?
- •8. Мына жоспар бойынша мәтіннен абзацтарды белгілеңіз. Әр абзацтың негізгі идеясын анықтаңыз.
- •9. А) Үлгі бойынша бірнеше сөз тіркестерін жасаңыз.
- •Қазақстанның дипломатиясы (2 сағат)
- •8. Мәтіннен мына сөз тіркестері кездесетін сөйлемдерді тауып оқыңыз.
- •9. Қазақстанның төмендегі елдермен ынтымақтастығы елімізге қандай мүмкіндіктер береді деген сұраққа жауап беріңіз.
- •10. Сөйлемдерді оқыңыз. Жақшаның ішіндегі етістіктерді осы, өткен, келер шақтарда көрсетіңіз.
- •ОНыншы сабақ (3 сағат) Қазақстан жӘне халықаралық ұйымдар
- •2. А) Мәтіннен тірек сөздер мен сөз тіркестерін тауып жазыңыз.
- •Он бірінші сабақ (1-2 сағат)
- •Мен қазақ елінің патриотымын
- •Он бірінші сабақ (3-сағат)
- •Сабақты пысықтау сұрақтары:
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Он екінші сабақ (2-сағат)
- •Елордасы – Астана
- •Он екінші сабақ (3-сағат) Астананың үш ерекшелігі
- •Он үшінші сабақ (1сағат)
- •Жалғаулықтар
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Мемлекетіміздің тілі
- •Ұлттық тіл
- •Боөж тапсырмасы
- •Он төртінші сабақ (1-2сағат)
- •Он төртінші сабақ (3-сағат)
- •Ұлттық дәстүр
- •14 Сабақ
- •Қос сөз және біріккен сөздер
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Он бесінші сабақ (2-сағат)
- •Ұлттық мәдениет
- •Он бесінші сабақ (3-сағат) Мәдени мұра
- •Екінші семестр бірінші сабақ (1- сағат)
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Бірінші сабақ (2-сағат)
- •Екінш сабақ (1-сағат)
- •Септеулік шылаулар
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Екінші сабақ (2-сағат)
- •Екінші сабақ (3-сағат)
- •Боөж тапсырмасы
- •Үшінші сабақ (1-сағат)
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Үшінші сабақ (2-сағат)
- •Классикалық әдебиет
- •Үшінші сабақ (3-сағат) Мейірімді бала
- •Ы. Алтынсарин ортақ Абай
- •Төртінші сабақ (1-сағат) Адам мен табиғат егіз Мен және қоршаған орта
- •Шылау сөздер
- •Демеулік шылаулар
- •Семей сынақ алаңының зардаптары
- •Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •2. Мәтіннен шылауларды тауып, тіркескен сөздерге қандай мағына үстеп тұрғанын байқаңыз.
- •3. Септеулік шылау арқылы байланысып тұрған сөздерді септеулігімен бірге теріп жазыңыз. Арал теңізі
- •Сұрақты топ болып талқылаңыз.
- •Бесінші сабақ (1-сағат)
- •Грамматикалық нұсқа
- •Көсемше Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Тоғызыншы сабақ (2-сағат) Адам және табиғат
- •Бесінші сабақ (3-сағат)
- •Алтыншы сабақ (1-сағат)
- •Грамматикалық нұсқа
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Алтыншы сабақ (2-сағат) Саяхат және туризм
- •Алтыншы сабақ (3-сағат)
- •Жетінші сабақ (1-сағат) Қазақстанның көрікті жерлері
- •1 . Сұрақтарды топ болып талқылаңыздар.
- •2.Берілген сөздердің мағынасын түсіндіріп, сөйлем құраңыз.
- •3.Сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •Туризмнің даму тарихы
- •Төмендегі сұрақтарға қатысты деректерді табыңыз.
- •6. Сөздерді тиісті орнына қойыңыз.
- •7. «Әлемдегі туристік орталыққа» саяхат жасаңыз.
- •9. Берілген есептік сан есімдерден реттік, топтау, жинақтық, болжалдық сан есімдер жасап, сөзбен жазыңыз.
- •Қазақстандағы туризм
- •Сұрақтарға толық жауап беріңіз.
- •4. Мәтін құрамындағы сан есімдерге толық талдау жаса-ңыз. Яғни құрамына, мағынасына, сұрағына, атқаратын қызме-тіне қарай табыңыз.
- •Сөйлемдерден сан есімдерді тіркескен сөзімен бірге теріп алып, сөзбен жазыңыз.
- •6. Қазақстанға шетелден досыңыз (туысыңыз, танысыңыз) келді, қайда апарар едіңіз?
- •7. Алматыға ауылдан досыңыз келді, саяхатты неден бастайсыз? Сұхбат құрастырыңыз.
- •8. Мына сұрақтардың жауаптарын жазыңыз.
- •Сегізінші сабақ
- •Боөж тапсырмалары
- •Боөж тапсырмалары
- •Қазақстан – Азия барысы
- •Жаса, Қазақстан
- •Он үшінші сабақ Қазақстандағы білім беру жүйесі Себеп бағыныңқы сабақтас
- •Білім беру жүйесіндегі тың серпіліс
- •Білім де бәсекеге түседі
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •2. Сөздердің мағынасына мән беріңіздер:
- •3. «Елдің мақсаты – елулікке жету» туралы пікіріңіз қандай?
- •6. А) Сөз тіркестерін пайдаланып сөйлем құраңыздар.
- •8. Сөйлемнің құрылысын өзгертіңіздер.
- •9. Мақал-мәтелдердің мәнін түсініңіздер.
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •2. Сөз тіркестерінің мағыналарына көңіл аударыңыз.
- •3. Жоғарыдағы сөз тіркестерімен жай сөйлем құрастырыңыз.
- •6. А) Сөйлемнен жай және тәуелді септеліп тұрған сөздерді табыңыз.
- •Ғылым мен техника Мақсат бағыныңқы сабақтас
- •Ғылым – инновациялық экономиканың негізі
- •1 Семестрдегі аралық бақылау жұмысының тапсырмалары
- •2 Семестрдегі аралық бақылау жұмысының тапсырмалары
- •20. Нұсқау: сөз тіркестерінің аудармасын көрсетіңіз.
7.2.9. Сұрақтарға жауап беріңіз.
Халықта неліктен «Ас – адамның арқауы» деп айтады? (денсаулық, көңіл күйі, жұмысқа қабілеттілік)
Ғалымжан неліктен күніне 4-5 рет тамақтанады? (тамақ жеген ұнайды, уақтылы тамақтанған дұрыс деп есептейді, адам артық салмақ қоспайды)
Ғалымжанға неліктен ет тағамдары ұнайды? (жасынан ет жеуге дағдыланған, анасы үйреткен, ет жеген пайдалы деп есептейді, етте ақуыз көп)
Ғалымжан неге қымыз ішкенді ұнатады? (қымыз денсаулыққа пайдалы, қымыз – дәмді сусын, жасынан қымыз ішіап дағдыланған)
7.2.10. Мақалдар мен мәтелдерді еске сақтаңыз.
«Дені сау кедей – ауру корольден бақытты»
Шопенгауер
Дені сау азаматтар - мемлекеттің ең бағалы капиталы.
(В.Комат)
Ас тұрған жерде дерт тұрмайды.
Халық мақалы
Ауру кісі күлкі сүймес,
Ауыр жүкті жылқы сүймес.
Халық мақалы
Тазалық – денсаулық кепілі.
Халық мақалы
7.2.11. Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз.
ХІХ ғасырдың аяғында адамның орта жасы 22 жыл болған. Ал, ХХ ғасырдың аяғында адамның орта жасы 37,5 жыл болды. Ресейде ер адамдардың өмірінің орташа ұзақтығы 57 жас та, әйелдердің өмірі ұзағырақ.
Әр адам өмірінің белгілі бір кезеңінде (мансапқа қолы жеткенде, үй салғанда, ағаш отырғызғанда, балалары қуантқанда) орта жастың дағдарысына кез болады. Әлеуметтік экологияның халықаралық институты көрсеткендей, дағдарыстағы жастар болып 27, 35-37, 42-44, 49-50 жастар есептеледі. Бұл уақытта адамдар қиын аурулармен ауырып, жарақат алулары мүмкін. Осы жаста адамдар бұрынғы денсаулығын, сыртқы келбетін, сақтап қалуға, қартаю процесін тежеуге көбірек көңіл бөле бастайды. Осыған орай денсаулықты сақтау мен ерте қартаюдан қорғану үшін не істеу керек деген сұрақ туады.
1. Инфаркт, инсульт, рак, басқа да ауыр науқастармен ауырмау үшін темекі шегуден бас тартқан жөн.
2. Жүйкенің тозуын (стресс) тудыратын жағдайлардан қашық болу керек немесе оларға байыппен қарау керек.
3. Ағзадағы су-тұз алмасуды ретке келтіру – күн сайын 2-2,5 л таза су ішу керек.
4. Гипертониялық ауруларды болдырмау, жүрекке салмақ түсірмеу, қан тамырларын холестеринмен толтырмау, өт жұмысын ауырлатпау, қант диабетін асқындырмау үшін дұрыс, сапалы тамақтану керек. Ол үшін:
- таңертеңгі ас дұрыс болғаны жөн;
- денеде артық май болмау керек;
- тамақтың витамині мен пайдалы заттары көп болу керек;
- ағзаны витаминдермен, микро, макроэлементтермен толықтырып отыру қажет;
- ауруларды асқындырмау үшін өсімдік майын пайдаланған жөн.
7.2.12. Сұхбатты толықтырыңыз.
Қалыңыз қалай?
.......
Адам өмірінің ұзақтығы жайлы не білесіз?
.......... .
Адам өміріндегі дағдарыстағы жастарды білесіз бе?
................ .
Адамдар бұл жаста неге көңіл бөле бастайды?
................... .
Темекі шегудің қандай зияны бар деп ойлайсыз?
.................... .
Су ішудің пайдасы неде?
.................... .
Жүйкенің тозуын (стресс) тудыратын қандай жағдайлар?
.............................. .
Жүректің, өттің дұрыс жұмыс істеуі үшін, қан тамырларын сақтау үшін не істеу керек?
.......................... .
7.2.13. Үлгі бойынша сөйлем құраңыз.
- Айдар, бізге бүгін келесің бе?
- Жоқ. Мен сенбіде, сенің туған күніңде келемін.
а) Лаура – дүйсенбі – ауруханадан шығамын;
ә) Маржан – келесі апта – анасына келеді;
б) Ермек – сәрсенбі – інісі диплом алатын күні келеді.
7.2.14. Төмендегі сөз тіркестерін пайдаланып, сұхбат құрыңыз.
Бірінші келген, соңында тұрған, бірінші тапсырған, емделетін, жақсы қарайтын, көрер (көретін) көз, жазар (жазатын) сөз.
Үлгі: Ол рентгенге түсуге бірінші келген.
7.2.15. Берілген сөздерді дұрыс орналастырып, сөйлем құраңыз.
Қоздырғыштар, тұмау, ауру, арқылы, вирусты, пайда болатын, бірнеше.
Бөлінеді, үш, вирустары, түрге, тұмаудың.
Нашарлап, құсуы, кейде, айнуы,адамның, тәбеті, жүрек, мүмкін.
Душар етеді, асқынған, тұмау, кезде, өкпе, ауруына.
Болады, суыққа, шалдыққаннан, көбіне, тұмау.
7.2.16. Берілген сөз тіркестерін орыс тіліне аударыңыз.
Бауырдың оңжақ бөлігі, гипофиздің солжақ бөлігі, емдәм ұстау, нәруыз көлемі, қарашықты қарау, көзілдірік сатып алу, жүктілік кезеңі, аяқтың сырқырау, көздің қанталауы, аурудың асқынуы, көңілдің көтерілуі, күйзеліске ұшырау, сырқаттан айығу, жүрек айнуы.
7.2.17. Төмендегі қанатты сөздер мен мақалдарды оқып, мағынасын түсіндіріңіз.
|
Ішің ауырса, аузыңды тый.
|
7.2.18. Мәтінді оқып, мағынасын ұғып алыңыз.
Қымыз
Қымыз – қазақ халқының ежелден келе жатқан қасиетті сусыны. Қымызды қазақтар сусын ретінде де, өкпе ауруына ем ретінде де қолданған. Қымыз расында да өкпе ауруының алғаш басталған кезінде, сондай-ақ операциядан соң ауру қалдықтары толық жойылу үшін де қолданылған. Кейде науқастардың жағдайы жақсарған соң дәрі қабылдағысы келмейді. Сондай жағдайда ауруды қайта қоздырмау үшін де қымыз ішу аса пайдалы болады.
Қымыз өндірісі соңғы жылдары ауылды жерлерде, мал өсіретін шаруашылықтарда жақсы дамып келеді. Қымыз әбден өңделіп, санитарлық тексерістерден өткеннен соң ғана сатылады.