- •Прадмет навукі гісторыі дзяржавы і права Беларусі, яе задачы і асаблівасці
- •2. Характарыстыка гісторыяграфіі гісторыі дзяржавы і права Беларусі
- •I. Першыя паведамленні пра Беларусь сустракаюцца ў:
- •3. Паходжанне назвы “Беларусь”
- •5. Ахарактарызуйце дзяржавы-княствы на тэрыторыі старажытнай Беларусі, іх грамадскі і палітычны лад.
- •9. Дайце аналіз дагаворам беларускіх княстваў з Рыгай 1229, 1263 гг.
- •1264 Г., 22 декабря.
- •10. Раскройце прычыны і канцэпцыі ўтварэння вкл. Ахарактарызуйце адміністрацыйна-тэрытарыяльнае ўладкаванне вкл.
- •11. Ахарактарызуйце грамдадскі лад Вялікага княства Літоўскага.
- •Ахарактарызуйце прававое становішча вялікага князя ў вкл.
- •Выкладзіце пра склад, кампетэнцыю і парадак дзейнасці сойма вкл.
- •21. Выкладзіце пра склад, кампетэнцыю і парадак дзейнасці земскага павятовага суда
- •22. Выкладзіце пра склад, кампетэнцыю і парадак дзейнасці падкаморскага суда
- •23. Выкладзіце пра склад, кампетэнцыю і парадак дзейнасці войтаўска-лаўнічага суда
- •24. Склад, кампетэнцыя і парадак дзейнасці копнага суда.
- •25. Аналіз Крэўскай уніі (прычыны заключэння, сутнасць, значэнне, наступствы)
- •26. Гарадзельская ўнія (прычыны заключэння, сутнасць, значэнне, наступствы).
- •30 Абласныя граматы
- •31 Валасныя прывілеі
- •32. Городские грамоты
- •Выкладзіце пра паходжанне, крыніцы і структуру Судзебніка Казіміра IV 1468 г., прааналізуйце яго змест.
- •34. Выкладзіце пра паходжанне, крыніцы, структуру і змест Статута Вялікага княства Літоўскага 1529 г.
- •35. Распавядзіце пра паходжанне, крыніцы, структуру і змест Статута Вялікага княства Літоўскага 1566 года. Параўнайце Статут 1566 г. Са Статутам 1529 г.
- •36 Статут 1588 года
- •37 Государственное (конституционное) право по Статуту 1529 года:
- •Прааналізуйце цывільнае (грамадзянскае) права па Статугах Вялікага княства Літоўскага 1529, 1566, 1588 гг.
- •Выкладзіце пра крымінальнае права па Статутах Вялікага княства Літоўскага 1529, 1566, 1588 гг.
- •Дзяржаўныя злачынства “ ображение маестату гаспадарского»
- •Прааналізуйце працэсуальнае права па Статутах Вялікага княства Лігоўскага 1529, 1566, 1588 гг.
- •Выкладзіце пра паўстанне пад кіраўніцтвам т.Касцюшкі 1794 г.
- •46. Выкладзіце пра сістэматызацыю права ў Расіі ў першай палове XIX ст. Распавядзіце пра праект зводу мясцовых законаў заходніх губерняў
- •Дайце аналіз права Беларусі ў хvіі-хvііі стст.
- •48))) Ахарактарызуйце дзяржаўны і грамадскі лад на Беларусі ў перыяд распаду прыгонніцтва і развіцця капітылістычных адносін (першая палова XIX ст.)
- •49))) Сялянская рэформа 1861г. У Беларусі
- •50))) Вызначыце мясцовыя органы дзяржаўнага кіравання і самакіравання пасля рэформы 1861 г.
- •Ахарактарызуйце земскую рэформу 1864 г. І асаблівасці яе правядзення на Беларусі.
- •2.З’езд гарадскіх выбаршчыкаў
- •3.З’езд абарных ад сельскай грамады
- •Прааналізуйце асноўныя палажэнні Кантытуцыі бсср 1919 г.
- •3 Раздела
- •32 Статьи
- •ОСъезд Советов Белоруссиии, ст. 17 рганы власти и управления ссрб по Конституции 1919 г.
- •2. Прааналізуйце асноўныя напрамкі развіцця права бсср у 1920-х ‑ 1930-х гг.
- •Законодательные акты рсфср, введенные в действие на территории бсср.
- •IЗаконодательные акты, принятые в бсср I.
- •Законодательные акты рсфср, действующие автоматически на территории других советских республик.
- •I Законодательные акты ссср, действующие на территории бсср. V.
- •II Всесоюзный съезд Советов
- •Выкладзіце пра Усебеларускі з’езд Саветаў і дзяржаўна-прававое значэнне яго рашэнняў.
- •Абвяшчэнне сср Літвы і Беларусі.
- •Прааналізуйце асноўныя напрамкі развіцця права бсср у 1920-х ‑ 1930-х гг.
- •65. Ахарактырызуйце развіццё грамадзянскага і грамадзянска-працэсуальнага права бсср у 1920-х ‑ 1930-х гг.
- •66. Распавядзіце пра крымінальнае і крымінальна-працэсуальнае права бсср у 1920-х ‑ 1930-х гг.
- •67. Ахарактырызуйце судовую сістэму бсср у 1920-х ‑ 1930-х гг.
- •68. Палітыка беларусізацыі
- •69. Канстытуцыя бсср 1927 года.
- •Прааналізуйце асноўныя палажэнні Канстытуцыі бсср 1937 г.
- •74 Вызваленне Беларусі ад нямецка-фашысцкай акупацыі і адбудова дзяржаўнага апарата бсср.
- •Адміністрацыйны падзел
- •Акупацыйныя органы ўлады I самакiравання
- •75 Беларуская дзяржава і права ў пасляваенны перыяд. Змены ў дзяржаўным апараце. Пашырэнне правоў рэспублікі ў канцы 50–х – пачатку 60-х г.Г. Хх ст.
- •Дайце адзнаку дзейнасці вышэйшых органаў дзяржаўнай улады і кіравання бсср у 50-80-я гады.
- •Прааналізуйце дзейнасць бсср на міжнароднай арэне ў 50-80-я гады.
- •Прааналізуйце развіццё права бсср у 50-80-я гады.
- •Дайце адзнаку грамадзянскаму і грамадзянска-працэсуальнаму праву бсср у 50-80-я гады.
- •Дайце адзнаку крымінальнаму і крымінальна-працэсуальнаму праву бсср у 50-80-я гады.
- •Дайце адзнаку зямельнаму праву бсср у 50-80-я гады.
- •Прааналізуйце асноўныя палажэнні Канстытуцыі бсср 1978 г.
- •84) Дайце ацэнку распаду ссср і ўтварэнню снд. Прааналізуйце Дэкларацыю аб дзяржаўным суверэнітэце бсср 27 ліпеня 1990 г.
- •86) Прааналізуйце развіццё права Рэспублікі Беларусь у 1990-х гг.
24. Склад, кампетэнцыя і парадак дзейнасці копнага суда.
Копны суд дзейнічаў на падставе нормаў звычаёвага права. Ён разглядаў галоўным чынам справы простых людзей: сялян, вольных пасяленцаў, мяшчан гарадоў, якія не карысталіся магдэбургскім правам. Збіраўся суд у пэўных месцах, якія называліся капавішчамі.
Судаводства мела дзве формы: звычайную і гвалтоўную. Звычайная капа збіралася па ініцыятыве зацікаўленых асоб у загадзя вызначаныя тэрміны. У асноўным на ёй разглядаліся цывільныя справы, а таксама межавыя спрэчкі, дробныя крадзяжы, сваркі, факты прычынення шкоды, чараўніцтва і інш. Суддзямі маглі быць усе жыхары мясцовасці, але часцей за ўсё на капу збіраліся 10-20 копных мужоў і старцаў (в конспекте- 20-30) , а таксама прадстаўнікі дзяржаўнай або панскай адміністрацыі, якія сачылі за правільнасцю выканання нормаў копнага права. Пастанова суда была канчатковай і абскарджанню не падлягала.
Гвалтоўная капа збіралася для разгляду забойстваў, падпалаў, нападаў. Пэўнага месца збору яна не мела. Пакрыыўджаны чалавек “падымаў гвалт”, і ўсе дарослыя, хто чуў, павінны былі бегчы на месца здарэння, дзе і адбываўся суд. Калі злачынцу ўдавалася ўцячы ці схавацца, то ўся капа ішла па “гарачым следзе” і ў выпадку затрымання ў межах воласці (горада) выносіла прыгавор, нават смяротны. Калі злачынец уцякаў у суседнюю воласць, капа спынялася на мяжы і перадавала “гарачы след” суседзям. Дзейнасць копнага суда на Беларусі пачала згортвацца ў 17 стагоддзі, але ў некаторых месцах ён працягваў існаваць і ў першай палове 18 стагоддзя.
Дзеёнасць судоў не распаўсюджвалася на феадальна-залежных сялян, іх звычайна судзілі ўладальнікі.
Рысы копнага суда:
Хуткі суд (ён пачынаў дзеёнічаць неадкладна па крымінальных справах, як толькі было здзеёснена злачынства, адразу збіралася “гарачая капа”);
Справядлівы суд (у гэтым судзе і шляхціч, і просты чалавек карысталіся роўнымі правамі);
Міласцівы суд (ён не быў звязаны жорсткімі нормамі феадальнага заканадаўства, мог падвергнуць злачынцу да выплаты штрафа пацярпеламу, або абмежаваць лёгкім цялесным пакараннем);
Танны суд (для ўзбуджэння ў ім крымінальнай заявы не патрабавала выплаты дзяржаўнай пошліны).
Дзейнічаў суд у межах 15-20 км.
25. Аналіз Крэўскай уніі (прычыны заключэння, сутнасць, значэнне, наступствы)
Крэўская ўнія – пагадненне аб саюзе ВКЛ і Польскага каралеўства на чале з аднім валадаром. Была падпісана 14.08.1385 г. ў Крэўскім замку (суч. Смаргонскі раён Гродзенскай вобласці).
Прычыны:
Спроба Ягайлы атрымаць апору ў саюзе з Польшчай;
Імкненне польскіх феадалаў умацаваць Польшчу ў саюзе з ВКЛ;
Знешняя небяспека з боку крыжакоў для ВКЛ і Польшчы.
Саюз дазваляў умацаваць як знешнія, так і унутраныя пазіцыі пануючага класа Літоўскага княства. Па ініцыятыве Польшчы 14.08.1385 г. у замак Крэва – рэзідэнцыю вялікага князя – прыехалі польскія паслы. Пачаліся перамовы з Ягайлам. У выніку перамоў былі выпрацаваны ўмовы дзяржаўна-прававога саюзу Польшчы і ВКЛ, што знайшло увасабленне ў спецыяльным акце. У адпаведнасці з гэтым дакументам Ягайла абавязваўся далучыць усе землі ВКЛ да Польшчы; адпусціць усіх палонных палякаў; прыняць каталіцкую веру і распаўсюдзіць яе ва усім княстве; заплаціць 200 тыс. Флорынаў былому жаніху Ядзвігі, аўстрыйскаму прынцу Вільгельму як кампенсацыю за парушэнне дамоўленасцей. Пасля гэтага Ягайла быў абвешчаны каралем Польшчы.
Умовы ўніі (саюзу) выклікаюць здзіўленне, бо тэкст гэтага дагавора нагадвае акт безагаворачнай капітуляцыі мацнейшай дзяржавы (ВКЛ) перад слабейшай (Польшчай).
Наступствы:
Незадавальненне праваслаўнай часткі насельніцтва;
Нарастанне супярэчнасцей паміж феадаламі- каталікамі і праваслўнымі;
Умацаванне абароназдольнасці саюза ВКЛ і Польшчы.
Крэўская ўнія дазволіла замацаваць абароназдольнасць дзвюх дзяржаў у барацьбе са знешняй пагрозай, садзейнічала пашырэнню ўзаемаадносін паміж ВКЛ і Польшчай. Разам з тым заключэнне ўніі прывяло да ўзмацнення ўплыву каталіцтва.