Математический анализ в примерах и задачах
.pdf68 |
Глава 6. Неопределенный интеграл |
6.5.ИНТЕГРИРОВАНИЕ ПРОСТЕЙШИХФУНКЦИЙ, СОДЕРЖАЩИХ КВАДРАТНЫЙ ТРЕХЧЛЕН
а) Интегралы вида
|
|
dx |
|
|
|
dx |
||
|
|
|
и |
|
|
|
|
(6.2) |
ax2 |
bx c |
|
|
|
||||
|
ax2 bx c |
сводятся к табличным 13-16 (см. разд. 6.3) после выделения из квадратного трехчлена полного квадрата.
|
|
|
|
Пример. Найти интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2x2 |
5x 7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
25 |
|
|
25 |
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
2x |
|
5x 7 |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
2 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
16 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
2 |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
d |
x |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
C |
||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
5 2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
5 |
|
|
|
31 |
|
|
|
|
|
|
|
|
31 |
|
|
|
|
|
31 |
31 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
4 |
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
= |
|
|
2 |
arctg |
4x |
|
5 |
C . # |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
31 |
|
|
|
|
|
|
31 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
б) Интегралы вида |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
mx n |
|
dx |
|
|
и |
|
|
|
|
|
mx n |
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(6.3) |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ax2 |
bx c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ax2 bx c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
При интегрировании таких функций сначала в числителе создаётся
дифференциал квадратного трехчлена: |
d(ax2 bx c) (2ax b)dx . |
||||||||||||||||||||
Числитель преобразуется следующим образом: |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
n |
m |
|
|
2an |
m |
|
|
2an |
|
||||||||||
mx n m x |
|
|
|
|
2ax |
|
|
|
|
|
(2ax b) |
|
|
b . |
|||||||
|
|
|
|
|
|
m |
|||||||||||||||
|
|
m |
2a |
|
|
|
m |
2a |
|
|
|
||||||||||
После этого первый из интегралов (6.3) по свойству 5 раздела |
|||||||||||||||||||||
6.2 разбивается на два: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
m |
|
|
|
2ax b |
|
dx |
2an mb |
|
|
|
dx |
|
, |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ax2 bx c |
|
||||||||||
|
2a ax2 bx c |
|
2a |
|
|
|
|
||||||||||||||
первый из которых берётся по |
|
формуле 2 |
таблицы |
|
раздела 6.3, |
а второй – интеграл (6.2), рассмотренный раньше. Аналогично берётся и второй интеграл из (6.3)
6.5. Интегрирование простейших функций, содержащих… |
69 |
|
|
|
|
|
Пример. |
|
Найти интеграл |
|
|
x 3 |
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
3 2x x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
2x 6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 ( 2x 2) (2 6) |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3 2x x2 |
3 2x x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 2x x2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
2x 2 |
|
|
dx 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 2x x |
2 |
|
|
|
3 2x x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
2x 2 |
|
|
dx 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 2x x |
2 |
|
|
|
4 (x 1) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
1(3 2x x2) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
4arcsin |
C 3 2x x2 |
|
|
4arcsin |
C. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
в) Интегралы вида |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(6.4) |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(mx n) |
ax2 bx c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
Эти интегралы приводятся к интегралам (6.3) подстановкой |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
t. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
mx n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
Пример. Найти интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
(x 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x2 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
dt; x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t x 1 |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
2 1 |
|
|
|
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
2 |
|
t |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(x 1) |
2 |
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
2 1 |
|
|
|
|
2 1 |
|
|
|
|
|
2t 1 t2 |
|
|
|
|
1 t2 dt t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
t |
|
|
|
t |
2 |
|
|
|
|
|
t |
|
|
t |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
t |
2 |
|
|
|
|
|
|
1 2t t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 2t t2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arcsin |
C arcsin |
x 1 |
|
|
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 (t 1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
arcsin |
|
|
2 x |
|
|
|
|
C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
2(x 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
70 Глава 6. Неопределенный интеграл
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задачи для самостоятельного решения |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Вычислить интегралы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
77. |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
78. |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
. |
79. |
|
|
. |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
3x 10 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
5 2x x2 |
|
|
|
|
|
12x 9x2 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
80. |
|
|
|
|
|
dx |
. |
|
|
81. |
|
|
|
8x 11 |
|
dx. |
82. |
|
|
|
|
4 3x |
|
|
dx. |
||||||||||||||||
x x |
2 |
2,5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5x |
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
5 2x x2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6x 18 |
||||||||||||||||||||||
83. |
|
|
|
|
3x 1 |
|
|
|
dx. |
84. |
|
(x 2)dx |
. |
|
|
|
|
85. |
|
|
|
|
3x 5 |
|
dx. |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
x |
2 2x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 4x 5 |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x 2x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
86. |
|
|
|
|
4x 8 |
|
|
dx. |
87. |
|
|
|
dx |
|
. |
|
|
|
|
88. |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
. |
||||||||||||
|
3x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2x 5 |
|
|
|
|
|
x 1 x2 |
|
|
|
|
|
(x 1) x2 2x |
||||||||||||||||||||||||
89. |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
x |
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6.6. РАЦИОНАЛЬНЫЕ ДРОБИ
Функция называется дробно-рациональной или рациональной дробью, если она представляет собой дробь, в числителе и знаменателе которой стоят многочлены степени m и n соответственно. Для такой функции используют обозначение R(x):
R(x) |
Pm(x) |
. |
(6.5) |
|
|||
|
Qn(x) |
|
Если m n , дробь (6.5) называется правильной, если же m n –
дробь (6.5) неправильная.
Если дробь (6.5) неправильная, то в этой дроби можно выделить целую часть, т.е. представить её в виде:
|
Pm(x) |
T |
(x) |
Sr (x) |
, |
(6.6) |
|
|
|
||||
|
Q (x) m n |
|
Q (x) |
|
||
|
n |
|
n |
|
||
где Tm n(x) и Sr(x) – многочлены, причем |
r n, а значит, дробь |
Sr(x) – правильная. Выделение целой части производится делени-
Qn(x)
ем числителя Pm(x) на знаменатель Qn(x) “уголком”.
Пример. Выделить целую часть дроби x3 2x2 4 . x2 x 1
6.5. Интегрирование простейших функций, содержащих… |
|
71 |
|||||||||||||||||||||
Разделим “уголком” числитель на знаменатель |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x x 4 |
|
|
x x |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x x 4 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x x 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Целая часть T (x) x ; S1(x) = – 2x + 3. |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
x |
x |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Итак, |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
. # |
|
|
|
|||||||||
|
x |
|
|
|
x x |
|
|
||||||||||||||||
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Дроби вида |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
A |
, |
A |
|
, |
|
Mx N |
, |
|
|
Mx N |
, |
(6.7) |
||||||||
|
|
|
|
(x a)k |
|
x |
|
|
|
(x2 px q)k |
|||||||||||||
|
|
x a |
|
|
2 px q |
|
|
|
|
(k 2), p2 4q 0 называются простейшими или элементарными.
72 |
Глава 6. Неопределенный интеграл |
Правильную рациональную дробь Pm(x) можно разложить на
Qn(x)
сумму простейших дробей указанных четырёх типов (6.7). Это разложение зависит от разложения на множители Qn(x).
Пусть
Q (x) (x a)k |
...(x2 |
px q)l |
..., |
(6.8) |
n |
|
|
|
|
где (x a)k соответствует действительному |
корню a |
многочлена |
Qn(x) кратности k , а (x2
ных корней Qn(x)кратности
В разложении Pm(x)
Qn(x)
px q)l |
– паре комплексных сопряжен- |
||
p |
|
||
l |
|
|
q , k ... l ... n. |
|
|
||
|
4 |
|
|
|
|
|
на элементарные дроби сомножителю
(x a)k из (6.8) будет соответствовать сумма k дробей вида
|
|
A1 |
|
|
|
A2 |
... |
|
Ak |
, |
|
|||
|
|
x a |
(x a)2 |
(x a)k |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
а сомножителю (x2 px q)l |
из (6.8) – сумма l |
дробей |
|
|||||||||||
|
M1x N1 |
|
|
M2x N2 |
... |
|
Mlx Nl |
. |
||||||
|
|
(x2 px q)2 |
(x2 px q)l |
|||||||||||
|
x2 px q |
|
|
|
|
О нахождении коэффициентов – в разделе 6.8.
Пример. Не определяя коэффициентов, записать разложение правильной дробно-рациональной функции
5x 13
R(x) x3(x 4)(x2 2x 2)(x2 5)2
на элементарные дроби.
В разложении знаменателя дроби R(x) на множители со-
множитель x3 соответствует действительному корню x 0 кратно-
сти 3, x 4 – действительному простому корню x 4, x2 2x 2 –
паре простых комплексных сопряженных корней 1 i ; (x2 5)2 –
паре комплексных сопряженных корней x 5i кратности 2. То-
гда разложение R(x) на элементарные дроби будет выглядеть так:
R(x) |
A |
|
B |
|
C |
|
D |
|
Ex F |
|
Kx L |
|
Mx N |
. # |
|
|
x3 |
|
x2 2x 2 |
x2 5 |
(x2 5)2 |
||||||||
|
x x2 |
|
|
x 4 |
|
|
|
6.7.6Интегрирование.6. Рациональныепростейшихдроби |
рациональных… |
73 |
6.7.ИНТЕГРИРОВАНИЕ ПРОСТЕЙШИХ РАЦИОНАЛЬНЫХ ДРОБЕЙ
Рассмотрим интегрированиекаждой из простейших дробей (6.7).
Дробь I типа. |
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
dx |
Aln |
x a |
C. |
|
|
|||||
|
x a |
A(x a) k 1 |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
|||
Дробь II типа. |
|
|
dx A (x |
a) k dx |
|
C . |
|||||||
(x a)k |
k 1 |
||||||||||||
Дробь III типа. |
Mx N |
|
|
|
p |
|
|
||||||
|
dx , |
|
|
q . |
|
|
|||||||
x2 px q |
|
|
|
|
Создадим в числителе дифференциал знаменателя, т.е. выражение
(2x p)dx .
|
|
Mx N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M |
|
|
2x |
2N |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
M |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
dx =M |
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
M |
|
|
|
dx= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x2 px q |
x2 px q |
|
|
|
2 |
|
|
x2 px q |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M |
|
(2x p) |
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
x2 px q |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
M |
|
|
2x p |
|
|
2N pM |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
2 |
x2 px q |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
x2 px q |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
M |
ln(x2 px q) |
2N pM |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
p2 |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
q |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
= |
M |
ln(x2 px q) |
2 |
N pM |
|
arctg |
|
|
2x p |
|
|
C . |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4q p2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4q p2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Дробь IV типа. |
|
Mx N |
|
|
|
dx, |
p2 |
|
q 0, |
k 2. |
|
Интег- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(x2 |
px q)k |
4 |
|
|
|
|
рирование этих дробей после выделения в числителе дифференциа-
ла квадратного трехчлена x2 px q и выделения полного квадрата в этом трехчлене сводится в вычислению двух интегралов
74 Глава 6. Неопределенный интеграл
|
|
1) (x2 px q) k (2x p)dx |
|
1 |
; |
|||||||
|
|
(k 1)(x2 |
px q)k 1 |
|||||||||
|
|
2) |
|
dt |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
. |
Предварительно сделана |
замена переменной |
|||||
(t2 |
a2)k |
|||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||
x |
p |
t и |
q |
p |
a2 |
|
|
|||||
|
. Этот интеграл вычисляется по рекур- |
|||||||||||
2 |
|
|
4 |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
рентной формуле: |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
dt |
|
1 |
|
t |
|
2k 3 |
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
. |
||||
(t2 a2)k |
2a2(k 1) |
(t2 a2)k 1 |
2a2(k 1) |
(t2 a2)k 1 |
6.8. ИНТЕГРИРОВАНИЕ РАЦИОНАЛЬНЫХ ДРОБЕЙ
Пусть R(x) Pm(x) – правильная рациональная дробь. Чтобы
Qn(x)
её проинтегрировать, нужно Pm(x) разложить на сумму элементар-
Qn(x)
ных дробей, результат интегрирования которых выражается элементарными функциями (логарифм, степенная, арктангенс).
Если R(x) Pm(x) – неправильная рациональная дробь, то
Qn(x)
R(x) можно представить в виде суммы многочлена и правильной рациональной дроби (см. раздел 6.6), об интегрировании которых говорилось выше (см. раздел 6.7).
|
|
2x2 |
5x 13 |
|
Пример. Найти интеграл |
|
|
|
dx. |
|
|
|
||
|
(x 1)(x 2)(x 3) |
Под интегралом стоит правильная рациональная дробь. Знамена-
тель её имеет действительные простые корни x |
1, x |
2, x |
3. |
||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
3 |
|
||
Разложим подынтегральную дробь на элементарные: |
|
|
|||||||||
|
2x2 5x 13 |
A |
B |
|
|
C |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
x 2 |
|
|
|
|
||||
|
(x 1)(x 2)(x 3) |
x 1 |
|
x 3 |
|
|
Приведя к целому виду обе части этого тождества, получим
2x2 5x 13 A(x 2)(x 3) B(x 1)(x 3) C(x 1)(x 2).
Полагая последовательно x 1, x 2, x 3, получаем систему уравнений:
6.8. Интегрирование6.6. Рациональныерациональныхдр би |
дробей |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
75 |
||||||||||||||||||
|
|
|
x 1 |
|
6 6A A 1; |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x 2 |
|
15 15B B 1; |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
x 3 |
|
20 10C C 2. |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
2x2 5x 13 |
|
|
dx |
dx |
|
|
dx |
2 |
dx |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
(x 1)(x 2)(x 3) |
x 1 |
|
x 2 |
x 3 |
||||||||||||||||||||||||||
|
=ln |
|
x 1 |
|
ln |
|
x 2 |
|
2ln |
|
x 3 |
|
C.# |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
Пример. Найти интеграл |
|
|
2x3 5x2 6x 5 |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|||||||||||||
(x 1)2 |
(x2 1) |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Под интегралом – правильная рациональная дробь. Разложение на элементарные дроби имеет вид:
|
2x3 5x2 6x 5 |
A |
B |
|
Cx D |
, |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x 1)2 |
x2 1 |
||||
|
(x 1)2(x2 1) |
x 1 |
|
|
||||
2x3 5x2 6x 5 A(x 1)(x2 |
1) B(x2 1) (Cx D)(x 1)2 . (6.9) |
Коэффициенты А, В, С, D можно найти, приравнивая коэффициенты при одинаковых степенях x многочленов, стоящих справа и сле-
ва в (6.9):
x3 2 A C
x2 5 A B D 2C
(6.10)
x1 6 A C 2D
x0 5 A B D
Решив систему уравнений, получим
A 2; B 1; C 0; D 2,
|
2x3 5x2 6x 5 |
2 |
|
dx |
|
dx |
|
|||
|
|
dx |
|
dx |
|
2 |
|
|
|
|
(x 1)2(x2 1) |
x 1 |
(x 1)2 |
x2 1 |
|||||||
|
2ln |
x 1 |
|
1 |
2arctgx C .# |
|
||||
|
|
|
|
x1
За м е ч а н и е. Часть коэффициентов можно найти до решения системы (6.10), подставляя в обе части (6.9) значения действительных корней знаменателя. В нашем случае – один действительный корень х = 1
x= 1| B,
B B .
После этого система (6.10) упрощается.
76 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Глава 6. |
|
|
|
Неопределенный интеграл |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задачи для самостоятельного решения |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Вычислить интегралы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
90. |
|
|
|
2x2 41x 91 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
91. |
x5 |
x4 8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
3 |
|
|
4x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
(x 1)(x 3)(x 4) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
92. |
5x3 |
9x2 22x 8 |
93. |
|
|
|
|
|
|
|
|
5x3 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
3 |
|
4x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
3 |
5x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
94. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
32xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
95. |
|
|
|
|
|
|
|
2x2 5 |
|
|
dx. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
(2x |
1)(4x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
4 |
5x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
16x 15) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
96. |
x6 2x4 3x3 9x2 4 |
97. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x2 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
5 |
|
5x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
3 |
5x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4x |
|
|
|
|
|
|
|
|
6x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
98. |
x4 3x3 3x |
2 5 |
99. |
|
|
|
|
|
|
x2 3x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
||||||||||||||||||||
|
x |
3 |
3x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x(x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3x 1 |
|
|
|
|
|
|
2x 1) |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
100. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
101. |
|
x3 6x2 11x 5 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|||||||||||||||||
|
x |
3 |
5x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
2) |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
8x 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
102. |
|
|
|
|
|
x2 2x 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
(x |
1)(x |
3 |
4x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
3x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
103. |
|
x3 |
2x2 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
104. |
|
|
|
|
x2 x 14 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|||||||||||||||
|
|
x |
3 |
(x 2) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
4) |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x 2) |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
105. |
x |
3 |
6x |
2 |
9x 7 |
dx. |
106. |
|
|
|
|
xdx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(x 2) |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
(x 5) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
107. |
|
|
|
|
|
2x2 3x 3 |
|
|
|
|
|
|
dx. |
108. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
(x |
1)(x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
|
1) |
2 |
(x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2x 5) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1) |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
109. |
|
|
|
3x2 x 3 |
|
|
dx. |
110. |
|
|
x5 |
|
2x3 4x 4 |
dx. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(x |
1) |
3 |
|
(x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
4 |
|
|
2x |
3 |
2x |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
111. |
|
|
|
|
x3 |
|
6 |
|
|
|
|
dx . |
112. |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
x |
4 |
|
|
2 |
|
|
|
|
1 x |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
6x |
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
113. |
|
x3 x 1 |
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
114. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2xdx |
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
(x |
2 |
2) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x 1)(1 x |
2 |
) |
2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6.6. Рациональные дроби |
|
|
|
|
|
77 |
|||||||||||||
115. |
|
|
|
|
|
7x 15 |
|
dx . |
116. |
|
|
x 1 |
|
dx. |
|||||
x |
3 |
2x |
2 |
|
|
|
(x |
2 |
1)(x |
2 |
|
||||||||
|
|
|
|
|
5x |
|
|
|
9) |
||||||||||
117. |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
2 |
1)(x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
1) |
|
|
|
|
|
|
|
6.9.ИНТЕГРИРОВАНИЕ НЕКОТОРЫХ ТРИГОНОМЕТРИЧЕСКИХФУНКЦИЙ
1) R(sin x,cos x)dx |
|
|
|
(6.11) |
|||
Интеграл всегда сводится к интегралу от рациональной дроби с |
|||||||
помощью подстановки tg(x/2) t . |
|
|
|||||
Тогда sin x |
2t |
|
; cosx |
1 t2 |
; dx |
2dt |
. |
|
2 |
1 t2 |
1 t2 |
||||
1 t |
|
|
|
Особенно удобно ею пользоваться, если под интегралом стоит
дробьИнтегрирование, числителе и знаменателе которой стоят многочлены отно-
6.9. некоторых тригонометрических…
сительно sin x и cosx, степени не более первой.
Пример. Найти интеграл I |
|
|
|
dx |
. |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
cosx 2sin x 3 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Сделаем подстановку tg |
x |
t, |
sinx |
|
2t |
|
, cosx |
1 t |
2 |
, |
dx |
2dt |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 t |
2 |
|
|
|
|
1 t |
2 |
|
|
|
1 t |
2 |
|
||||||
I |
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
= |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
1 t |
2 |
|
|
|
4t |
|
|
|
|
|
|
t |
2 |
2t 2 |
|
|
|
|||||||||||||||
|
(1 t2) |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
1 t |
|
|
1 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
arctg(t 1) C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
(t 1)2 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
= arctg tg |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Заметим, |
что подстановка tg |
t приводит иной раз к слож- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ным выкладкам. Ниже указаны случаи, когда цель может быть достигнута с помощью более простых подстановок.
2) R(sin x,cos x)dx .
Если имеет |
место тождество R( sinx, cosx) R(sinx,cosx), |
|||||||||||
то удобнее сделать подстановку tg x t . |
|
|
|
|||||||||
Тогда sin x |
|
|
t |
|
, cosx |
|
1 |
|
, |
dx |
dt |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
1 t2 |
|
|
1 t2 |
|
1 t2 |