Фаъил халінің мысалдары:

ذَهَبَ زَيْدٌ رَاكِبًا ؛ جَاءَ زَيْدٌ مَاشِيًا ؛ أَكَلَ زَيْدٌ جَالِسًا ؛ جَلَسَ زَيْدٌ مُنْفَرِدًا ؛ نَظَرَ زَيْدٌ متبسمًا ؛ ضُرِبَ اللِّصُّ مَغْلُولاً ؛ ذَهَبَ زَيْدٌ مَحْزُونًا ؛ رَجَعَ زَيْدٌ مَسْرُورًا ؛ تَكَلَّمَ زَيْدٌ فَرِحًا ؛ نَامَ زَيْدٌ عُرْيَانًا ؛ ذَهَبَ زَيْدٌ مفيقًا ؛ رَجَعَ زَيْدٌ سَكْرَانَ ؛ سَارَ زَيْدٌ سَرِيعًا ؛ ذَهَبَ زَيْدٌ فَقِيرًا ؛ رَجَعَ زَيْدٌ غَنِيًّا.

Мафъул халінің мысалдары:

رَأَيْتُ زَيْدًا رَاكِبًا ؛ ضَرَبْتُ زَيْدًا جَالِسًا ؛ زَوَّجْتُ زَيْدًا كَهْلاً ؛ شَرِبْتُ الْمَاءَ بَارِدًا ؛ أَكَلْتُ الْخُبْزَ يَابِسًا ؛ لَقِيتُ زَيْدًا مَغْمُومًا ؛ دَاوَيْتُ زَيْدًا مَحْمُومًا ؛ أَعَنْتُ زَيْدًا فَقِيرًا ؛ رَبَّيْتُ زَيْدًا صَبِيًّا ؛ رَأَيْتُ زَيْدًا عُرْيَانًا ؛ قَتَلْتُ الْحَيَّةَ نَائِمَةً ؛ رَكِبْتُ الْفَرَسَ مُسْرَجًا ؛ لاَ تَأْكُلِ الطَّعَامَ حَارًّا وَلاَ تَشْرَبِ الْمَاءَ بَارِدًا ؛ لاَ تمش رُوَيْدًا) بَطِيئًا(.

Кейбір халдер масдар сийғасында (жіктелуінде) тұрады, бірақ бұл масдарплардың әрқайсысы исми фаъилдың мағынасын білдіреді. Мысалы:

أَفْطَرْتُ سَهْوًا )سَاهِيًا(؛ أَمَلْتُ خَطَأً (خَاطِئًا) ؛ قَرَأْتُ جَهْرًا (جَاهِرًا) ؛ قَرَأْتُ مُخَافَتَةً (مُخَافِةً) ؛ دَعَوْتُ عَلَنًا (مُعْلِنًا) ؛ فَرَرْتُ خَوْفًا (خَائِفًا) ؛ سَئَلْتُ تَكْرَارًا (مُكَرِّرًا) ؛ قَبَضْتُ الثَّمَنَ تَمَامًا (تَامًّا)؛ أَعْطَيْتُ الدَّيْنَ كَمَالاً )كَامِلاً(.

Халдер тек фаилдар мен мафъули биһтерге ғана тән емес. Кейбір жағдайларда фаил мен мафъулге музафин илайһ болған исмдердің де халдері болады. Мысалы:

تَدَمَّعَتْ عَيْنَا الإِمَامِ وَاعِظًا ؛ سَمِعْنَا صَوْتَ الْمُدَرِّسِ مُقَرَّرًا .

Бастауыш пен баяндауыштың халдері өте сирек жағдайларда болады. Мысалы:

زَيْدٌ آكِلٌ جَالِسًا ؛ هَذَا زَيْدٌ قَائِمًا ..

Халдер, көбінесе, исм сифат болғандықтан, (қазақ тілінде - үстеу), кейде хал рөліндегі исми заттар да кездеседі. Мысалы:

أَكَلْتُ التَّمرَ رُطَبًا ؛ أَكَلْتُ التَّمرَ بُسْرًا ؛ هَذَا بُسْرًا اَطْيَبُ مِنْهُ رُطَبًا.

جَمِيعًا ؛ كَافَّةً ؛ قَاطِبَةً ؛ عُمُومًا ؛ كُلاًّ ؛ طُرًّا ؛ مَعًا деген сөздер де مُجْتَمِعًا لا немесе مُجْتَمِعِينَ мағыналарындағы халдер болып есептеледі. Мысалы:

أَكْرَمْتُ الْقَوْمَ جَمِيعًا ؛ كَافَّةً ؛ قَاطِبَةً ؛ عُمُومًا ؛ كُلاًّ ؛ طُرًّا ؛ مَعًا.

Слова (مَعَشَرَ؛ عُشَارَ ... مَثْلَثَ؛ ثُلاَثَ) деген сөздер де (عَشْرَةً عَشْرَةً....ثَلاَثَةَ ثَلاَثَةً) мағынасындағы халдер болады. Мысалы:

دَخَلَ الْقَوْمُ ثُلاَثَ ؛ دَخَلَ الْقَوْمُ مَثْلَثَ ؛ دَخَلَ الْقَوْمُ عُشَارَ ؛ دَخَلَ الْقَوْمُ مَعَشَرَ.

Кейбір сөйлемдерде غَيْرُ сөзі мансуб жағдайында тұрып, хал рөлін ойнайды, ал оның мадхулы (яғни одан кейін тұрған сөз) мажрур жағдайындағы музафин илайһи болады. Мысалы:

ذَهَبَ زَيْدٌ غَيْرَ رَاكِبٍ؛ أَكَلَ زَيْدٌ غَيْرَ جَالِسٍ؛ رَأَيْتُ زَيْدًا غَيْرَ قَائِمٍ؛ لَقِيتُ زَيْدًا غَيْرَ مَسْرُورٍ.

تمييز .§ -59

Бастауыштың немесе исми микдардың мағынасын айқындау үшін қолданылатын зат есімдер тамйиз (шектеу) деп аталады. Бастауыштың тамйизі тамйизи махкумий деп, ал исми микдардың тамйизі тамйизи микдарий деп аталады.

Қағида: Кез келген тамйиз, махкумий болса да, микдарий болса да, ол мансуб және муфрад (жекеше түрде) болады.