Бел язык - учебник 7 класс
.pdfДЗЕЕПРЫСЛО¡Е
§ 14. Дзеепрысло¢е як асобая форма дзеяслова. Правап³с не з дзеепрысло¢ям³
110. Прачытайце ³ пара¢найце сказы.
1.Прыгорб³¢ся, ц³ха ³ асцярожна патэпа¢ жора¢. Кал³
адышо¢ся трох³, узляце¢, паплы¢ над кустам³.
2.Прыгорб³¢шыся, ц³ха ³ асцярожна патэпа¢ жора¢. Тро-
х³ адышо¢шыся, ¸н узляце¢, паплы¢ над кустам³ (А. Бялев³ч).
Назав³це граматычныя асновы сказа¢. У як³х сказах выдзеленыя словы абазначаюць аднародныя дзеянн³, а ¢ як³х — неаднародныя: адно — асно¢нае, а другое — дадатковае?
! Дадатковае дзеянне выражана словам³ прыгорб³¢шыся, адышо¢шыся. Гэта дзеепрысло¢³.
¸Дзеепрысло¢е — дзеясло¢ная форма. Дзеепрысло¢е ¸¸ мае прыметы дзеяслова ³ прысло¢я.
¸Як ³ дзеясло¢, дзеепрысло¢е бывае закончанага ц³ ¸¸ незакончанага трывання (нап³са¢шы сачыненне — п³-
¸шучы сачыненне), можа быць незваротным ³ зваротным
¸¸ (çá³ðà¢øû — çá³ðà¢øûñÿ).
¸Залежнае слова — назо¢н³к ц³ займенн³к — став³цца ¸¸ пры дзеепрысло¢³ ¢ тым самым склоне, што ³ пры дзея-
¸слове, ад якога гэта дзеепрысло¢е ¢творана, напрыклад:
¸¸ прачытаць (п р а ш т о?) пра поспех³ (В. скл.) — пра-
¸ чыта¢шы (п р а ш т о?) пра поспех³ (В. скл.).
¸Як ³ прысло¢е, дзеепрысло¢е не змяняецца — не скла-
¸няецца ³ не спрагаецца.
¸У сказе дзеепрысло¢е звычайна бывае акал³чнасцю
¸ |
³ адказвае на пытанн³ я к? я к ³ м ч ы н а м? к а л ³? |
¸ |
÷ à ì ó? ³ ³íø. |
¸ |
Што маюць агульнага ³ чым адрозн³ваюцца дзеепрысло¢³ ³ дзеясловы, дзеепрысло¢³ ³ прысло¢³?
61
Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования
tДзеепрысло¢е — нязменная дзеясло¢ная форма, якая tt абазначае дадатковае дзеянне ³ паясняе дзеясло¢-выказн³к.
tДзеепрысло¢³ бываюць закончанага ³ незакончанага
tтрывання, могуць быць зваротным³ ³ незваротным³. Äçåå-t
tпрысло¢е не змяняецца.
tУ сказе дзеепрысло¢е з’я¢ляецца акал³чнасцю.t
Дзеепрысло¢е — вельм³ распа¢сюджаная, сц³слая, выразная форма, уласц³вая пераважна п³сьмовай л³тара-
!турнай мове. Ужыванне яго абумо¢лена ³мкненнем вылучыць гало¢нае дзеянне, падкрэсл³ць яго дэтал³ ³ зраб³ць усю фразу больш цэласнай ³ сц³слай (М. Ц³коцк³).
111.Прачытайце тэкст. Як³я з выдзеленых сло¢ абазначаюць асно¢ныя дзеянн³, а як³я — дадатковыя? З якой мэтай а¢тар ув¸¢ дадатковыя дзеянн³?
Падня¢шы ка¢нер ³ прыгну¢шыся, Лабанов³ч спусц³¢ся
з ганка. На вул³цы снегу было мала. Вецер гна¢ яго, як па жолабе, шл³фуючы вул³цу ³ робячы яе сл³зкай. На сярэдз³не вецер падхап³¢ наста¢н³ка ³ пан¸с уздо¢ж вул³цы. Лабанов³ч прысе¢ на кук³шк³, падстав³¢шы ветру сп³ну, ³ некальк³ крока¢ праеха¢ся, як на санках. Кватэра п³сара засталася ззаду. Вецер загна¢ Лабанов³ча ¢ гурбу, дзе ¸н знайшо¢ апору ³ спын³¢ся. Наста¢н³к пап³кну¢ сябе за легкадумнасць. ¨н павярну¢ назад, насустрач ветру, як³ заб³ва¢ дыханне, хваста¢ снегам па твары, як вен³кам.
«А ¢се ж так³ дайду!» — сказа¢ Лабанов³ч сам сабе ³ нак³рава¢ся ¢ бок п³саравай кватэры.
Абсыпаны снегам, як мельн³к мукою, барукаючыся з ветрам, часам³ ¢ступаючы яму, часам³ пераадольваючы яго, наста¢н³к нарэшце ¢злез на валасны ганак (Я. Колас).
×
Вып³шыце з тэксту словазлучэнн³ «дзеясло¢ + дзеепрысло¢е». Паста¢це пытанн³ ад гало¢нага слова да залежнага. Карыстаючыся табл³цай, назав³це прыметы дзеяслова ³ прысло¢я
¢ дзеепрысло¢ях.
62
Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования
|
Прыметы дзеяслова |
Прыметы прысло¢я |
|
|
|
1) |
мае закончанае ц³ неза- |
1) не змяняецца (не спра- |
|
кончанае трыванне; |
гаецца ³ не скланяецца); |
2) |
можа быць зваротным |
2) з’я¢ляецца ¢ сказе |
|
ц³ незваротным; |
акал³чнасцю |
3) |
захо¢вае к³раванне |
|
|
залежным³ словам³; |
|
4) |
мае агульнае лекс³чнае |
|
|
значэнне з дзеясловам³ |
|
|
|
|
112. Дапо¢н³це прыказк³ патрэбным³ дзеепрысло¢ям³ (або дзеепрысло¢ям³ з залежным³ словам³).
1.Рыбы не злов³ш ... . 2. ..., розуму не прыдбаеш.
3.Не кажы «гоп» ... . 4. ..., не сунься ¢ воду. 5. ..., па
валасах не плачуць.
Д л я д а в е д к ³: гуляючы, не пераскочы¢шы, не намачы¢шыся, зня¢шы галаву, не знаючы броду.
113. Прачытайце тэкст, вызначце яго асно¢ную думку ³ дайце загаловак. Звярн³це ¢вагу на тое, хто выконвае асно¢нае ³ дадатковае дзеянн³.
З першым³ тактам³ «Ветрыку» Дубато¢к стукну¢ абцасам³ ³ пайшо¢ трайным крокам, то з правай, то з левай наг³. Руха¢ся ¸н нечакана л¸(г/х)ка, спачатку прыстукваючы абцасам³ пасля кожных трох крока¢, а пасля проста так, на цыпках. А поруч з ³м плыла яна, ³ вэлюм яе в³¢ся ¢ паветры.
Пасля яны круц³л³ся, плыл³, то збл³жаючыся, то а(д/т)даляючыся, то перасякаючы адз³н аднаму шлях. Гэта бы¢ сапра¢дны «Ветрык», як³ паступова пераходз³¢ у буру, ³ вось ужо тольк³ круц³¢ся ¢ паветры вэлюмë, м³льгацел³ ног³...
Раптам Дубато¢к памча¢ся напера(д/т), грукаючы абцасам³ ³ стукаючы нагой аб нагу. А поруч плыла яна, л¸(х/г)кая, усмешл³вая, вял³касная.
63
Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования
Гэта было сапра¢днае дз³ва, нябачаны цу(д/т), два ча- лавек³ стварал³ пера(т/д) нам³ гэтую ка(с/з)ку (Паводле У. Караткев³ча).
Знайдз³це ¢ тэксце ³ прачытайце, як танцава¢ Дубато¢к. Замян³це ¢ сказах дзеепрысло¢³ дзеясловам³, зап³шыце сказы парам³. Пара¢найце ³х сэнс ³ стыл³стычнае значэнне.
l Растлумачце выбар зычнай, што ¢ дужках.
!³ дадатковае, выражанае дзеепрысло¢ем, абавязкова выконвае адна ³ тая асоба (ц³ прадмет).
¤114. Складз³це сказы, выб³раючы з двух варыянта¢ той, у як³м дзеепрысло¢е сэнсава спалучаецца з дзейн³кам.
Карыстайцеся пры¸мам³ самаправерк³:
1) перабудова сказа: замена дзеепрысло¢я дзеясловам ³ злучэннем аднародных выказн³ка¢ злучн³кам ³: чыта¢, думаючы — чыта¢ ³ дума¢;
2) перастано¢ка дзеепрысло¢я бл³жэй да дзейн³ка: дзеепрысло¢е
адносна свабодна размяшчаецца ¢ сказе ³ сэнсава звязваецца з дзейн³кам.Асно¢нае дзеянне, выражанае дзеясловам-выказн³кам,
1. Убачы¢шы на стале новеньк³ ранец, ... . [а) сэрца ¢ Сяргейк³ затахкала мацней; б) Сяргейка ледзь не заскака¢ ад радасц³]
2. ..., не прыхарошваючы яго. [а) п³сьменн³к паказа¢ нам сапра¢днае жыцц¸; б) жыцц¸ паказана ¢ аповесц³ так³м, як яно ¸сць у сапра¢днасц³]
3. Чытаючы новую аповесць, ... [а) у хлопчыка ¢зн³кл³ пытанн³ пра яе назву; б) хлопчык шмат дума¢ пра яе назву] 4. ..., знаходзячыся ¢ нявол³? [а) як³я думы агортвал³
паэта; б) пра што мары¢ паэт]
¤ 115. У як³х сказах дапушчаны памылк³ пры ¢жыванн³ дзеепрысло¢я? Сп³шыце сказы, выпра¢ляючы памылк³ (там, дзе яны ¸сць).
Карыстайцеся адным са спосаба¢:
1)перабудова асновы сказа;
2)замена дзеепрысло¢я з залежным³ словам³ сказам са словам
êàë³.
64
Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования
1. Пры..шо¢шы ¢ школу, я сустрэ¢ па дарозе свайго брата. 2. Праязджаючы па в¸сц.., сям-там траплял³ся пустыя хаты. 3. Заня¢шыся гульн.., дзец³ не за¢важыл³ наста¢н³ка. 4. Вярну¢шыся дадому, пайшо¢ дож.. . 5. Прачы- та¢шы кн³гу, яна здалася мне вельм³ ц³кавай. 6. Некаторыя хлопч..к³, раскла¢шы мальберты*, пачал³ малявац.. .
7.Знаходзячыся ¢ нявол³, сумн.. думы агортвал³ паэта.
116.Прачытайце тэкст. Вып³шыце дзеепрысло¢³, назав³це ¢ ³х прыметы дзеяслова ³ прысло¢я.
СПАЛ²ЦЬ ЗА САБОЙ МАСТЫ
Г³сторыя война¢ ³ пахода¢ ведае нямала выпадка¢, кал³, пераправ³¢шыся на друг³ бок рак³, палкаводцы спальвал³ за сабой масты, тым самым паказваючы салдатам, што назад дарог³ няма ³ што наперадзе тольк³ рашучая ³ пераможная барацьба або смерць. Захавалася паданне, што менав³та так зраб³¢ Дзм³трый Данск³ напярэдадн³ Кул³ко¢скай б³твы.
Выраз азначае «рашуча парваць з м³нулым, не мець магчымасц³ вярнуцца да яго» («Этымалаг³чны сло¢н³к фразеалаг³зма¢»).
117. Прачытайце прыказк³. Пара¢найце правап³с не з дзеепрысло¢ям³ ³ дзеясловам³.
1. Не паспыта¢шы, не пазнаеш смаку. 2. Не пераско- чы¢шы, не кажы гоп. 3. Не пакла¢шы, не возьмеш. 4. Не запрогшы, не паедзеш. 5. Не пазна¢шы бяды, дабра не ¢чуеш. 6. Не пача¢шы, не скончыш. 7. Не згуб³¢шы, не шукай.
Завучыце на памяць тры прыказк³ (на выбар). Зап³шыце ³х па памяц³, падкрэсл³це не з дзеепрысло¢ям³.
tНе з дзеепрысло¢ям³ п³шацца асобна.
tНекаторыя дзеепрысло¢³ без не не ¢жываюцца, таму tt п³шуцца з не разам: непакоячыся, ненав³дзячы.
65
Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования
118.Вып³шыце спачатку дзеясловы, потым дзеепрыметн³к³,
àзатым дзеепрысло¢³. Вызначце, чым з’я¢ляецца ¢ словах ³ спалу- чэннях не.
Не адчува¢ радасц³, не адчуваючы радасц³, непакоячыся пра сына, незакончаная аповесць, не залежаць ад некага, незалежны народ, сачыненне не закончана, ненав³дзець ворага, не дачака¢шыся дапамог³, не чака¢ дапамог³, неча- каная дапамога, не здз³¢ляючыся падарунку.
119. Зап³шыце тэкст, растлумачце правап³с не са словам³.
Губаты, (не) пакоячыся, але (не) адчуваючы яшчэ н³якага страху, нехаця пада¢ся ¢след... За брамкаю* амаль адразу пача¢ся брук*, на як³м ледзь (не) спатыкну¢ся, (не) могучы ³сц³ па камянях. За брукам ляжа¢ (не) абгароджаны выган.
Тут лясн³к спын³¢ся ³ замаха¢ рукам³, адганяючы ласяня, але тое, зус³м (не) спалоха¢шыся, падскокнула, брыкнула задн³м³ нагам³ ³ гайцанула далей, п’янеючы ад вял³кай прасторы. Н³чога (не) помнячы, (не) аз³раючыся, м³ну¢ ¸н хмызняк ³ памча¢ у глыб лесу.
Хутка ап’яненне воляй прайшло, ³ ¸н адчу¢, што шмат чаго тут (не) ведае, а вось лесн³ко¢ двор знае ¢жо да драбн³ц (Г. Дал³дов³ч).
Утварыце дзеепрыметн³кавы зварот з выдзеленым дзеепрыметн³кам. Сказ зап³шыце. Ц³ змян³лася нап³санне не з дзеепрыметн³кам?
l Успомн³це некальк³ назо¢н³ка¢, як³я абазначаюць назвы маладых ³стот. Зап³шыце ³х разам з прыметн³кам³ ¢ адз³ночным ³ множным л³ку (напрыклад: малое ласяня — малыя ласяняты).
120.Выкарысто¢ваючы табл³цу, успомн³це прав³лы нап³сання не
çдзеясловам ³ яго формам³. Прывядз³це прыклады.
Дзеясло¢ ³ яго формы |
З не п³шацца |
З не п³шацца |
|
разам |
асобна |
||
|
|||
|
|
|
|
Дзеясло¢ |
|
|
|
Дзеепрыметн³к |
|
|
|
Дзеепрысло¢е |
|
|
|
|
|
|
66
Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования
121. Зап³шыце тэкст, дапо¢н³¢шы яго неабходным³ выразам³ з дзеепрысло¢ям³.
ПРЫРУЧЭННЕ С²Н²Ц
Макс³м карм³¢ с³н³ц. Нарэза¢ дробненьк³м³ кавалачкам³ сала, пакла¢ на далонь ³, ..., выстав³¢ руку. Яго маленькая радасць — эксперыментë з прыручэннем с³н³ц. Дзве з ³х л¸тал³ над галавой, ..., п³скал³ гучна ³ весела, але бл³жэй не падлятал³.
Макс³м аз³рну¢ся. На парозе прычыненых дзвярэй ляжа¢ Барон, ... .
..., Макс³м зно¢ засты¢ з працягнутайñë рукой. I вось пырхну¢ на руку адз³н пушысты камячок, пасля — друг³. Перамога! С³н³цы, ..., пырхнул³ на бярозу (Паводле ². Шамяк³на).
Д л я д а в е д к ³: выйша¢шы на ганак, прагна¢шы ката, п³льна сочачы за с³н³цам³, пераскокваючы з гал³нк³ на гал³нку, схап³¢шы сала.
Пара¢найце тэкст з падручн³ка (з пропускам³) ³ зап³саны вам³. Зраб³це вывад пра ролю дзеепрысло¢я¢ у тэксце.
§15. Дзеепрысло¢ны зварот, знак³ прыпынку
122.Прачытайце. Выдзеленыя звароты выма¢ляйце з павышэннем тону, кал³ яны знаходзяцца ¢ пачатку ц³ ¢ сярэдз³не сказа, ³ з пан³жэннем — кал³ ¢ канцы.
На маладой сасонцы прыхарошвалася вав¸рка. Пераскокваючы з адной гал³нк³ на другую, ц³кавала за мной. Бачыла, што я, ста³¢шы дыханне, сачу за ¸й, ³ н³бы старалася спадабацца мне. Трымалася вел³чна, грацы¸зна. Здаецца, яна тут адчувала сябе гаспадыняй. Я ж уздрыгва¢ ад кожнага выпадковага гуку, баючыся сустрэчы з лесн³ком. Вав¸рка глядзела на мяне з даверам ³ н³бы закл³кала смялей трымацца. Яна скочыла на самую н³жнюю гал³нку, пакруц³лася на ¸й, а затым, слаба п³скну¢шы, зляцела на зямлю. Хутка-хутка пабегла туды, дзе сярод лесу в³днелася шырокая прагал³на (У. Мяжэв³ч).
Назав³це ¢ зваротах дзеепрысло¢³ ³ залежныя ад ³х словы, паста¢- це пытанн³ да залежных сло¢. Кал³ звароты выдзяляюцца коскам³?
67
Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования
tДзеепрысло¢е разам з залежным³ ад яго словам³ ¢тва- tt рае дзеепрысло¢ны зварот. ¨н з’я¢ляецца адным членам
tсказа — разв³тай акал³чнасцю. Дзеепрысло¢ны зварот tt ³ адз³ночнае дзеепрысло¢е выдзяляюцца ¢ выма¢ленн³
t³нтанацыяй ³ па¢зам³, а на п³сьме — коскам³.
Адз³ночнае дзеепрысло¢е, якое ста³ць у канцы сказа ³ адказвае на пытанне я к?, не выдзяляецца ¢ выма¢- ленн³ ³нтанацыяй ³ па¢зай, а на п³сьме — коскай: Дзед ³шо¢ дахаты (я к?) не спяшаючыся.
!Дзеепрысло¢е ³ дзеепрысло¢ны зварот
, | – . – . – . – | .
| – . – . – . – | , |
|
|
|
. |
|
||||
|
|
|
||
..., | – . – . – . – | , ... . |
|
|
123. Прачытайце прыказк³. Знайдз³це дзеепрысло¢³ ³ вызначце, дзеянне якой асобы яны перадаюць. Вып³шыце спачатку сказы з адз³ночным³ дзеепрысло¢ям³, а потым — з дзеепрысло¢ным³ зваротам³. Паста¢це знак³ прыпынку, уста¢це прапушчаныя л³тары, дзеепрысло¢³ ³ дзеепрысло¢ныя звароты падкрэсл³це як члены сказа.
1. Лета прагуля¢шы восе..ю не збяр..ш. 2. Дрэмлючы н³чога не выдрамл..ш. 3. Напрацава¢шыся да пот.. пад’яс³ ¢ ахвоту. 4. Каля вады ходзячы намочышся, а каля агн.. — апяч..шся. 5. I ¢ мал.. дарогу зб³раючыся бяры з сабою хлеб. 6. Махлюючы свет пройдзеш, але назад ц³ верн..шся?
l Назав³це пачатковую форму выдзеленых сло¢.
l У як³х дзеясловах нап³санне ³ выма¢ленне не супадаюць?
124. Падбярыце да дзеепрысло¢я¢ залежныя словы. Атрыманыя сказы зап³шыце, падкрэсл³це дзеепрысло¢ныя звароты як члены сказа. Растлумачце пастано¢ку знака¢ прыпынку.
1. Атрыма¢шы (ш т о? д з е?), Пеця радасны ³шо¢ дадому. 2. Упершыню мы праехал³ ¢ метро, пабыва¢шы (д з е? к а л ³?). 3. Рэчка, робячы (ш т о? д з е?), вырывалася на прастор ³ цякла далей павольна ³ спакойна.
68
Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования
125. Прачытайце тэкст. Вып³шыце сказы з дзеепрысло¢ным³ зваротам³, паста¢це неабходныя знак³ прыпынку.
МАТЫЛ¨К
Набл³жаецца навальн³ца. Недзе дал¸ка прабубн³¢ гром. На ¢злеску ¢с¸ заварушылася. Мурашка к³ну¢шы свой груз пабегла хутчэй да мурашн³ка. Зарываючыся носам у пясок хутка прапо¢з чорны жук, праляце¢ чмель натуж-
на гудучы.
Л¸тае на ¢злеску матыл¸к. Вось ¸н се¢ на бл³скуча-зя- л¸ны л³ст, пав¸¢ крыльцам³, перабра¢ ножкам³. Не спадабалася тут — зно¢ затрапята¢ над кветкам³.
Наляце¢ в³хор. Чорная хмара закрыла сонца, ³ адразу небасх³л разрэзал³ трэшчыны маланак, задрыжэла зямля.
Тонка п³скну¢шы м³льганула ¢ гушчар с³н³ца, с³гану¢ у карчы заяц.
Л¸тае на ¢злеску матыл¸к. За¢важы¢ непадал¸ку пушынку — дагна¢, стукну¢ яе так, што тая паляцела ¢н³з. Апусц³¢ся на кветку, пакрата¢ ножкам³.
У гэты момант буйная кропля ¢пала на крыльца. Матыл¸к адп³хну¢ся ножкам³ — хаце¢ узляцець. Упа¢, на яго пасыпал³ся новыя кропл³, прыб³л³ да зямл³. ¨н заплюшчы¢ вочы... (Паводле У. Аляхнов³ча).
Пара¢найце сказы з дзеепрысло¢ным³ зваротам³ ³ сказы з аднародным³ выказн³кам³, у як³х перадаюцца дзеянн³ насельн³ка¢ лесу. Як³я з ³х перадаюць большую дынам³чнасць, ³мкл³васць у разв³цц³ дзеяння? Як³я лекс³чныя ³ граматычныя сродк³ дапамагаюць перадаць гэта? Зраб³це вывад пра сэнсавую ³ стыл³стычную ролю дзеепрысло¢я¢ у тэкстах.
126. Сп³шыце, паста¢це, дзе трэба, коск³.
1. Пчолка мален..кая, а жыве не гуляючы. 2. Не хвал³ся се¢шы, а хвал³ся з’..¢шы. 3. Пасал³¢шы можна з’..сц³. 4. Парог³ пааб³ва¢ ходзячы. 5. Во¢к не выб..раючы авечак бярэ.
Âûìà¢ëÿé ïðàâ³ëüíà: [ç′]å´¢øû, [ç′]å´[ñ′]ö³.
69
Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования
127. Пара¢найце выдзеленыя словы, вызначце, як³м³ членам³ сказа яны з’я¢ляюцца ³ да як³х часц³н мовы адносяцца.
1.Л³сце на дрэвах пажа¢цела ³ апала.
2.З дрэ¢ апала пажа¢целае л³сце.
3.Пажа¢це¢шы, л³сце апала з дрэ¢.
128. Складз³це вуснае паведамленне пра формы дзеяслова, дапо¢н³¢шы табл³цу неабходным³ звесткам³.
Формы дзеяслова
Ïëàí |
Дзеепрыметн³к |
Дзеепрысло¢е |
|
|
|
I. Агульнае |
Абазначае ... |
Абазначае ... |
значэнне |
|
|
|
|
|
II. Марфалаг³ч- |
Прыметы |
Прыметы |
ныя прыметы |
дзеяслова: ... . |
дзеяслова: ... . |
|
Прыметы |
Прыметы |
|
прыметн³ка: ... |
прысло¢я: ... |
|
|
|
III. С³нтакс³чная |
У сказе з’я¢ля- |
У сказе з’я¢ля- |
функцыя |
åööà ... |
åööà ... |
|
|
|
129. Перабудуйце сказы, замяняючы выдзеленыя дзеясловы спа- чатку дзеепрыметн³кам³, потым — дзеепрысло¢ям³. Сказы зап³шыце. Абазначце межы зварота¢, растлумачце пастано¢ку знака¢ прыпынку.
1. Палетк³ апусцел³ ³ сумавал³ без спева¢ птушак. 2. Стаг³ пачарнел³ ад дажджо¢ ³ снегу ³ выглядал³ яшчэ чарней на белым пол³. 3. Ягады перамерзл³ на марозе ³ здавал³ся яшчэ смачнейшым³. 4. Яблык³ пераспел³ ³ са стукам падал³ на зямлю. 5. Траву на поплаве зжал³ ³ склал³ ¢ стаг³.
Пара¢найце прав³лы выдзялення на п³сьме дзеепрыметн³кавага ³ дзеепрысло¢нага зварота¢. Якое з ³х ул³чвае месца звароту ¢ сказе?
Âûìà¢ëÿé ïðàâ³ëüíà: [ææ]à´ë³, àïó[ñ′]öå´ë³, [ñ′]ïå´âà¢, [ñ′]íå´ãó, ïåðà[ñ′]ïå´ë³.
70
Образовательный портал www.adu.by/ Национальный институт образования