77.Разв1ццё юрыдычнай навук1 у Беларуси (1945 - 1980-я гады XX ст.).

"Асноуным1 прычынам1, як1я актыв1завал1 разв1ццё даследаванняу у гал1не дзяржавы 1 права, был1 выхад БССР на м1жнародную арэну, частко-вая дэмакратызацыя грамадска-пал1тычнага жыцця, пашырэнне самастой-насщ саюзных рэспубл1к у праватворчай дзейнасци. Таму невыпадкова у кра1не значнае разв1ццё атрымал1 даследаванн1 у гал1не дзяржаунага 1 м1жнароднага права.

Пашырэнне праватворчасц1 дзяржауных органау БССР пацягнула за сабою узрастанне творчай актыунасц1 вучоных-юрыстау.

У галине тэорыи дзяржавы 1 права распрацоувал1ся так1я праблемы, як роля мясцовых Саветау як органау самак1равання, шлях1 удасканалення са-вецкага выбарчага права 1 прадстаун1чай с1стэмы у БССР, прававога стано-в1шча савецк1х грамадзян, задачы 1 метады народнага кантролю 1 1нш.

Арыентацыя савецкага грамадзянскага заканадауства на рэгламента-цыю дагаворных аднос1н пам1ж сацыял1стычным1 прадпрыемствам1 выкл1-кала неабходнасць у актыв1зацы1 даследаванняу у гал1не грамадзянскага 1 грамадзянска-працэсуальнага права. У пасляваенны час узн1кл1 так1я новыя гал1ны у прававой навуцы, як г1сторыя дзяржавы 1 права Беларус1 1 судовая пс1халог1я.

Згодна з прынятай канцэпцыяй г1сторы1 дзяржавы 1 права Беларус1 яе перыядызацыя пачыналася з 1 студзеня 1919 г. - дня абвяшчэння БССР. Таму даследавауся у асноуным савецк1 перыяд беларускай гисторыи. Асобныя даследаванн1 был1 прысвечаны праблемам утварэння БССР, разв1цця дзяржавы 1 права БССР у першыя гады савецкай улады, судоваму будаун1цтву, г1сторы1 разв1цця судоу 1 пракуратуры у рэспубл1цы, дзейна-сц1 Саветау па калектыв1зацы1 сельскай гаспадарк1.

Найбольш эфектыуна у гал1не судовай пс1халог11 працавал1 так1я да-следчыю, як А. В. Дулау, Г. Г. Шыханцоу, Ф. В. Глазырын, М. I. Порубау 1 шш. 1х даследаванн1 был1 прысвечаны праблемам пс1халаг1чнага анализу на папярэдн1м следстве, пс1халог11 следчага 1 1ншым пытанням.Так1м чынам, нягледзячы на розныя 1дэалаг1чныя забабоны 1 ска-жэнн1, прававая навука пасляваеннага перыяду атрымала давол1 хуткае раз-вщцё 1 стала фундаментам для сённяшняй юрыдычнай навук1»

78.Новыя пал1тыка-эканам1чныя рэал11 канца 1980 - пачатку 1990-х гадоу 1 1х уздзеянне на пал1тычную 1 прававую думку Беларус1.

Канец 60-х - пачатак 70-х гадоу ХХ стагоддзя стал1 перыядам рэзкай сацыяльнай трансфармацы1 ус1х сучасных грамадствау 1 1х падс1стэм - эка-ном1к1, культуры, пал1тык1, с1стэмы сацыяльных аднос1н. Радыкальным чынам пераутвараецца эканам1чная падс1стэма 1 уся сфера працы. Узн1кае новая с1стэма прафес1й-най дыферэнцыяцы1, новыя прафес11, змяняюцца с1стэмы арган1зацы1 пра-цы 1 к1равання.

Л1берал1зацыя пал1тычнага жыцця у Савецк1м Саюзе аказала значны уплыу на рух саюзных рэспубл1к у напрамку стварэння суверэнных дзяржау. 27 лшеня 1990 г. Вярхоуны Савет БССР XII скликання прыняу Дэкларацыю аб дзяржауным суверэн1тэце Беларускай ССР.

Перад незалежнай беларускай дзяржавай паустала задача пераутва-рэння ус1х падс1стэм грамадства на шляху стварэння "дэмакратычнай са-цыяльнай прававой дзяржавы", у тым л1ку перагляду, кадыф1кацы1 1 с1стэ-матызацы1 заканадауства, У праве замацоувал1ся заходнееурапейск1я л1беральныя каштоуна-сц1 - абвяшчэнне 1ндыв1дуальных свабодау 1 рынкавай эканом1к1 у якасц1 вышэйшай каштоунасц1. Пры гэтым не ул1чвалася магчымасць 1х суты-кнення з устаяушым1ся у беларуск1м грамадстве традыцыйным1 каштоунасцями

Некрытычнае перайманне прававых нормау, замацаваных 1м1 метадау рэгулявання эканом1к1, узорау узаемааднос1н улады 1 грамадства прывял1 да рэзкай палярызацы1 пал1тычных с1л, спаду сацыяльна-экана-м1чнага разв1цця кра1ны практычна па ус1х паказчыках [5, с. 12]. У вын1ку у асяроддз1 к1руючай эл1ты склал1ся уяуленн1 аб неабходнасц1 пераары-ентацы1 пал1тык1 дзяржавы у сацыяльную вобласць. Прыярытэтам стала рэал1зацыя правоу чалавека на вольнае 1 годнае 1снаванне Для яго дасягнення став1лася задача па разумным спалучэнн1 прынцыпау рынка 1 дэмакраты1 з некаторым карысным досведам савецкага перыяду у выглядзе узмацнення дзяржаунай улады, забеспячэння дысцыпл1ны, к1руемасц1 у дзяржаве, уплыву дзяржавы на эканом1ку, сацыяльнага забеспячэння гра-мадзян. Чарговы раз выяв1лася мадэль узнаулення пераемнай сувяз1 у пра­ве пасля першапачатковага рэвалюцыйнага 1 радыкальнага яе разрыву.

Кардынальны разрыу пераемнасц1 у каштоунасным разв1цц1 грамад-ства 1 права у пачатку 90-х гг. ХХ стагоддзя, 1 1х перабудова на л1бераль-ных 1 рынкавых каштоунасцях, а таксама успрыманне 1 замацаванне у сярэ-дз1не 90-х гг. шэрагу каштоунасцяу 1 1нстытутау, як1я пераарыентуюць дзейнасць дзяржавы у сацыяльнай сферы, прывял1 да каштоунаснай разба-ланс1роук1 прававой с1стэмы Беларус1. Фактычна у аснове права Рэспубл1к1 Беларусь ляжаць каштоунасц1 1 прынцыпы 1 савецкага ладу, 1 л1берал1зму, 1 сацыяльнай дзяржавы.

Так1м чынам в1давочна, што у дзяржауным 1 прававым разв1цц1 кра1-ны адлюстроуваюцца сутыкненн1 двух тэндэнцый, як1я склал1ся у грамад-скай свядомасц1 насельн1цтва.

Першая тэндэнцыя нак1равана на хутчэйшае духоуна-гуман1стычнае абнауленне грамадства на глебе выпрабаваных часам агульначалавечых каштоунасцей дэмакраты1, незалежнасц1, правоу асобы, народнага дабра-быту. Другая тэндэнцыя, выкл1каная татал1тарнай спадчынай папярэдняга перыяду, нак1равана на падначаленне грамадства дзяржаве, мона1дэалаг1-зацыю грамадскай свядомасц1, н1вел1роуку 1ндыв1да, падтрымку прэстыж-насц1 каштоунасцей улады 1 с1лы, а таксама г1пертраф1раванага уяулення пра ролю вышэйшага аутарытэту.

Такая агульная с1туацыя параджае унутраную супярэчл1васць, два1с-тасць у разв1цц1 грамадства, дзяржавы 1 права Рэспубл1к1 Беларусь, яе пал1-тыка-прававой думк1, прымушае правячыя колы кра1ны суаднос1ць свае дзеянн1 з прававой 1 пал1тычнай свядомасцю насельн1цтва.