- •1.Прадмет 1 задачы дысцыплшы.
- •2.Крыницы па гисторыи пал1тычнай 1 прававой думк1 Беларуси Перыядызацыя псторыи пал1тычнай 1 прававой думк1 Беларуси
- •3.Перадумовы фармавання пал1тычнай 1 прававой думк1 XI - XIII стст.
- •4.Прыняцце хрысциянства. З'яуленне царкоуна-пал1тычнай 1дэалог11 на землях Беларус1.
- •5.Зараджэнне па.-пр думк1 на старажытнабеларусюх землях. Грамадска-асветн1цкая дзейнасць Ефрасинии Полацкай. Кл1мента Смаляц1ча.
- •7.Пал1тычныя 1дэ1 старажытнаруск1х летаписау.
- •8.Перадумовы фармавання думк1 XIV -XV на землях Беларусь
- •9.Прыняцце каталитва на землях вкл, знаёмства з заходнееурапейскай царкоуна-пал1тычнай идэалогияй папства (папацэзарызму).
- •10.Пал1тычныя 1дэ1 сярэднявечных ерасяу у вкл.
- •12.Пал1тычныя 1дэ1 'Летаписца вяликих князёу л1тоуск1х".
- •14. Перадумовы фармавання пал1тычнай 1 прававой думк1 белару-ск1х гуман1стау.
- •21Пал1тычныя 1 прававыя погляды прадстаун1коу кальв1н1зму (Микалай Радз1в1л Чорны).
- •22Палитычныя и прававыя погляды а. Волана.
- •23Раскол кальвшгсцкага руху, з'яуленне арыянства у вкл. Два на-прамк1 арыянства.
- •25Пал1тычныя 1 прававыя погляды левага крыла антытрын1тарыяу: п. Гезка, м. Чахов1ц, л. Крышкоуск1.
- •Пал1тычныя 1 прававыя 1дэ1 Контррэфармацы1.
- •27.Палгтыка-прававыя погляды лидэрау Контррэфармацыг (п. Скарга).
- •28.Прычыны заключэння Берасцейскай царкоунай ун11 1596 г.
- •29.Пал1тыка-прававыя погляды прых1льн1кау 1 прац1ун1кау ун11 (I. Пацей, к. АстрожскТ).
- •30. Пал1тычныя 1 прававыя погляды м. Сматрыцкага.
- •31.Палитычныя и прававыя погляды а. Филиповича.
- •32.Пачатак вышэйшай юрыдычнай адукацы1 у Беларус1 1 л1тве. Пал1тычныя 1 прававыя погляды а. Ал1зароускага.
- •34.Грамадска-пал1тычныя погляды к. Лышчынскага.
- •36.Галоуныя 1дэ1 пал1тычнай 1 прававой думк1 эпох1 Асветы на Беларус1.
- •37.Пал1тычныя 1 прававыя погляды Георг1я Кан1скага.
- •38.Пал1тычныя 1 прававыя погляды прых1льн1кау рэфармавання дзяржаунага ладу Рэчы Паспал1тай (я. Ябланоуск1, к. Галоука, м. Белазор, с. Канарск1).
- •62Пал1тычныя 1 прававыя погляды дзеячоу групы "Гоман".
- •63Пал1тычная 1 прававая 1дэалог1я парты1 "Беларуская сацыял1-стычная грамада".
- •64Разв1ццё нацыянальнай па-пр. Думк1 праз першыя беларускамоуныя друкаваныя выданн1 - газеты "Наша доля" 1 "Наша н1ва".
- •65Беларуская мастацкая литаратура пачатку XX ст. Як фактар фарм1равання нацыянальнай свядомасц1
- •66Пытанн1 нацыянальна-дзяржаунага будаун1цтва у творчай спад-чыне идэолагау беларускага нацыянальнага руху: I. Луцкев1ча, а. Луцкев1-ча, я. Лёс1ка, в. Ластоускага, а. Смол1ча, а. Цв1кев1ча
- •67Нацыянальна-дзяржауная 1дэя у праграмах беларуск1х пал1ты-чных арган1зацый (1914 - 1919 гг.).
- •70.Рэал1зацыя 1дэ1 дзяржаунага суверэн1тэту бсср у партыйна-дзяржаунай практыцы савецкай Беларус1.
- •71.Распрацоука 1 рэал1зацыя 1дэалог11 беларус1зацы1.
- •72.1Дэалаг1чнае абгрунтаванне адыходу ад пал1тык1 беларус1зацы1 1 станауленне татал1тарнай с1стэмы у бсср у 30 - 40-я гады хх ст.
- •73.Разв1ццё прававой думка у бсср у 20 - 30-я гады XX ст.
- •74.Станауленне савецкай беларускай юрыдычнай навук1 у 20 - 30-я
- •75.Новыя тэндэнцыи у грамадска-пал1тычнай думцы пасля Вял1кай Айчыннай вайны.
- •76.Кансерватыуны 1 дэмакратычны напрамк1 у пал1тычнай думцы паслястал1нскай пары.
- •77.Разв1ццё юрыдычнай навук1 у Беларуси (1945 - 1980-я гады XX ст.).
- •78.Новыя пал1тыка-эканам1чныя рэал11 канца 1980 - пачатку 1990-х гадоу 1 1х уздзеянне на пал1тычную 1 прававую думку Беларус1.
- •79.Канстытуцыйны працэс у Рэспубл1цы Беларусь 1 яго адлюстра-ванне у пал1тыка-прававой думцы кра1ны.
- •80 1Дэалогия беларускай дзяржаунасщ у пал1тыка-прававой думцы сучаснай Беларус1.
- •81.Разв1ццё юрыдычнай навук1 Рэспубл1к1 Беларусь
10.Пал1тычныя 1дэ1 сярэднявечных ерасяу у вкл.
У сярэднявечным грамадстве заусёды праяулялася незадаволенасць частк1 веруючых 1снуючым1 сацыяльным1 аднос1нам1, панаваннем праваслаунай 1 катал1цкай царквы у грамадск1м жыцц1, аф1цыйным рэл1г1йна-тэалаг1чным светапоглядам. Гэты сацыяльны пратэст знайшоу сваё адлюстраванне у ерэтычных 1дэях 1 рухах (
На пачатку XV ст. шырокае распаусюджванне атрымала у ВКЛ ерэтычнае вучэнне прафесара Пражскага ун1верс1тэта, чэшскага гуман1ста Яна Гуса (1371 - 1415). Ён выкрывау каталицкае духавенства, асуджау багацце катал1цкай царквы, выступау супраць купл1 1 продажу царкоуных пасад (с1ман11), прапаноувау частковую секулярызацыю царкоунай маёмасц1, патрабавау рэфармавання царквы у адпаведнасц1 з 1дэалам1 ранн1х хрысц1ян, выказауся таксама за непадпарадкаванне уладам, кал1 яны не выконваюць "закона божага" [5, с. 41].
Гус1цк1 рух у ВКЛ падтрымау вял1к1 князь В1таут, як1 выношвау 1дэю разрыву дынастычнай ун11 з Польшчай 1 у той час быу зац1каулены у асла-бленн1 у дзяржаве паз1цы1 катал1цкай царквы, пакольк1 апошняя актыуна падтрымл1вала Крэускую ун1ю.
На пачатку 1413 г. В1таут ажыццяв1у паездку па гарадах Беларус1 разам з бл1жэйшым паплечн1кам Яна Гуса - Еран1мам Пражским. У сва1х пропаведзях 1 на дыспутах з ката-л1цк1м1 святарам1 ён выступау супраць продажу 1ндульгенцый, выкрывау злоужыванн1 катал1цкага духавенства, патрабавау 1стотнага рэфармавання царквы.
Жорсткае пакаранне Яна Гуса (спалены на вогшшчы 6 лшеня 1415 г. у нямецк1м горадзе Канстанцы), а таксама яго паплечн1ка Еран1ма Пражскага (спалены 30 мая 1416 г. у тым жа горадзе) паклал1 у Чэхии пачатак масаваму узброенаму выступленню супраць катал1цкай царквы 1 феадальнай эксплуатацы1, вядомаму пад назвай гус1цкага руху. На дапамогу гус1там у 1423 г. з ВКЛ было паслана 5тысячнае апалчэнне, у склад якога уваходз1л1 галоуным чынам прых1льн1к1 гус1зму - шляхта, мяшчане 1 г.д.
Аднак у апошн1я гады княжання В1таута, а таксама пасля яго смерц1 аднос1ны дзяржавы да вучэння Яна Гуса пачал1 мяняцца, 1 у 1436 г. для барацьбы з прых1льн1кам1 1дэалог11 гус1зму у ВКЛ была уведзена 1нкв1з1цыя.
11.Царкоуна-пал1тычная дзейнасць 1 грамадска-пал1тычныя погляды Р. Цамблака
Дзесьци з сярэдз1ны XIV ст. пачынаецца сур'ёзнае пал1тычнае су-працьстаянне пам1ж ВКЛ 1 Маскоусюм княствам
Асноунай мэтай рэл1г1йнай пал1тык1 вял1к1х князёу ВКЛ станов1цца стварэнне сваёй асобнай м1трапол11. Таму кал1 у 1406 г. памёр м1трапал1т К1прыян (1336 - 1406 гг.), як1 задавальняу абодва бак1, В1таут прапанавау на пасаду м1трапалгта полацкага б1скупа Феадос1я. Аднак в1зантыйск1 1мпе-ратар 1 патрыярх падтрымал1 Маскву, м1трапал1там стау грэк Фоц1йТады В1таут вырашыу стварыць аутакефальную (незалежную) праваслауную царкву ВКЛ 1 пастав1ць на чале яе свайго м1трапал1та.
Прых1льн1ка сва1х планау ён знайшоу у асобе Рыгора Цамблака (1365 -1419), балгарына, усебакова адукаванага чалавека, якога акупацыя яго ра-дз1мы ператварыла у пал1тычнага выгнанн1ка. 15 л1стапада 1415 г. на саборы Рыгор Цамблак, , быу узведзены у сан м1трапал1та без згоды канстанц1нопальскага патрыярха, за што 1мя яго было аддана праклёну як канстанц1нопальск1м патрыярхам, так 1 м1трапал1там Фоц1ем, як1 знаходз1уся у Маскве.
Але Р. Цамблак пайшоу на гэта, таму што цалкам падтрымл1вау пал1-тычныя планы В1таута, яго 1мкненне да ператварэння ВКЛ у дзяржаву, якая знаходз1лася б у поунай незалежнасц1 ад Польшчы. Р. Цамблак марыу аб стварэнн1 у гэтай дзяржаве моцнай 1 аутарытэтнай праваслаунай царквы, прызнанн1 праваслауя дзяржаунай рэл1г1яй ВКЛ 1 нават марыу аб перахо-дзе В1таута у праваслауе. Апрача таго, ён звязвау з В1таутам надзею на актыв1зацыю вызваленчай барацьбы славянск1х народау з татара-манголь-скай 1 турэцкай няволяй.
У пачатку 1418 г. па жаданню Ягайлы 1 Вгтаута Рыгор Цамблак на чале прадстаун1чай дэлегацы1 праваслауных б1скупау 1 святароу (усяго каля 30 асоб) выехау з ВКЛ у Заходнюю Еуропу на XVI Усяленск сабор катал1цкай царквы. Сабор праходз1у у Герман11 у горадзе Канстанцы (адсюль 1 яго назва Канстанцк1). Мэтай в1з1ту было дамагчыся больш-менш шчыльнага хаурусу пам1ж цэрквам1. Аднак план Цамблака не быу ухвале-ны н1 Папам, н1 большасцю праваслауных б1скупау. Ён вярнууся у В1льню 1, па некаторых звестках, памёр у 1419 г.
Рыгор Цамблак карыстауся вял1кай павагай ва усходн1х славян. Пра гэта сведчыць "Н1канауск1 летап1с". Сапрауды, Р.Цамблак пак1нуу багатую духоуную спадчыну (звыш 40 творау). Яны часта перап1свал1ся 1 шырока распаусюджвал1ся на землях усходн1х славян, карыстал1ся сярод 1х жыха-роу вял1кай павагай. Паказальна, што у XV 1 XVI стст. творы Р. Цамблака унос1л1ся у зборн1к1 царкоуных павучэнняу побач з творам1 усходн1х айцоу царквы [5, с. 46].
Нягледзячы на смерц1 В1таута 1 Рыгора Цамблака, 1дэя ун11 захавала сваю прывабнасць для рэл1г1йных 1 дзяржауных дзеячау ВКЛ. 5 л1пеня 1439 г. на Ферара-Фларэнцшсюм саборы киеуски 1 маскоуски м1трапал1т дар падп1сау акт аб стварэнн1 адз1най хрысц1янскай царквы.
Рэл1г1йна-пал1тычныя праблемы у ВКЛ прывял1 улады дзяржавы да разумення неабходнасц1 1х вырашэння пераважна сродкам1 перамовау, кампрам1су, права. Гэта стала падмуркам у фармаванн1 дзяржаунай пал1ты-к1, заснаванай на талерантнасц1 1 пошуку згоды.