Літаратура:

1. Белоруссия в эпоху феодализма : сб. документов и материалов : в 3 т. – Минск : Изд-во Академии наук БССР, 1959. – Т. 1. – 516 с.

2. Вішнеўскі, А. Ф. Гісторыя дзяржавы і права Беларусі : вучэбны дапаможнік / А.Ф. Вішнеўскі. – Мінск : ВП “Экаперспектыва”, 2000. – 319 с.

3. Гісторыя Беларусі. Курс лекцый : у 2 ч. / І.П. Крэнь [і інш.]. – Мінск : РІВШ БДУ, 2000. – Ч. 1.– 656 с.

4. Гісторыя Беларусі : у 6 т. / рэдкал.: М. Касцюк (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск : Экаперспектыва, 2000. – Т. 1 : Старажытная Беларусь: Ад першапачатковага засялення да сярэдзіны ХІІІ ст. – 351 с.

5. Гісторыя сялянства Беларусі : у 3 т. – Мінск, 1997. – Т. 1 : Ад старажытнасці да 1861 г. / Я.К. Анішчанка [і інш.] ; пад рэд. В.І. Мялешкі [і інш.]. – Мінск : Беларуская навука, 1997. – 431 с.

6. Гурин, М.Ф. Кузнечное ремесло Полоцкой земли ІХ–ХІІІ вв. / М.Ф. Гурин. – Минск : Наука и техника, 1987. – 149 с.

7. Дакументы і матэрыялы па гісторыі Беларусі ў сярэднія вякі (VI–XV стст.). – Мінск : Народная асвета, 1998. – 191 с.

8. Дворниченко, А.Ю. Эволюция городской общины и генезис феодализма на Руси / А.Ю. Дворниченко // Вопросы истории. – 1988. – № 1.

9. Загарульскі, Э.М. Заходняя Русь: ІХ–ХІІ стст. : вучэбны дапаможнік / Э.М. Загарульскі. – Мінск : Універсітэцкае, 1998. – 240 с.

10. Заяц, Ю.А. Менская земля: этапы фарміравання / Ю.А. Заяц // Беларускі гістарычны часопіс. – 1993. – № 4.

11. Лысенко, П.Ф. Туровская земля ІХ–ХІІІ вв. / П.Ф. Лысенко. – Минск : Белорусская наука, 2001. – 268 с.

12. Нарысы гісторыі Беларусі : у 2 ч. / рэдкал.: М.П. Касцюк (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск : Беларусь, 1994. – Ч. 1. – 527 с.

13. Тимощук, Б.А. Восточнославянская община в VI–X вв. / Б.А. Тимощук. – М., 1990.

14. Фроянов, И.Я. Киевская Русь: Очерки социально-экономической истории / И.Я. Фроянов. – Л. : Изд. ун-та, 1974. – 160 с.

15. Штыхаў, Г.В. Шматукладнае грамадства 1Х–ХІ стст. і пытанні перыядызацыі раннесярэднявяковай гісторыі Беларусі / Г.В. Штыхаў // Актуальныя пытанні гісторыі Беларусі ад старажытных часоў да нашых дзён : зб. артыкулаў. – Мінск : БДУ, 1992. – С. 41–53.

16. Штыхов, Г.В. Города Полоцкой земли (ІХ–ХІІІ вв.) / Г.В. Штыхов. – Минск : Наука и техника, 1978. – 160 с.

17. Эканамічная гісторыя Беларусі : вучэбны дапаможнік / В.І. Галубовіч [і інш.] ; пад агул. рэд. В.І. Галубовіча. –2-е выд., дап. і пераапрац. – Мінск : НКФ “Экаперспектыва”, 1995. – 432 с.

18. Юхо, Я.А. Кароткі нарыс гісторыі дзяржавы і права Беларусі : вучэбны дапаможнік / Я.А. Юхо. – Мінск : Універсітэцкае, 1992. – 270 с.

Тэма 8. Утварэнне Вялікага Княства Літоўскага (2 гадзіны)

1. Крыніцы па гісторыі ВКЛ. Асноўныя канцэпцыі генэзісу ВКЛ (польская, расійская, савецкая і айчынная гістарыяграфія).

2. Палітычная сітуацыя ў Панямонні ў канцы ХІІ − пачатку ХІІІ стст. Перадумовы і шляхі ўтварэння беларуска-літоўскай дзяржавы.

3. «Наваградскі перыяд» ВКЛ: Міндоўг, Войшалк, Шварн, Трайдзень.

Паняцці: Вялікае Княства Літоўскае, генэзіс, гістарыяграфія, кунігас, летапіс, хроніка, летувісы, літоўцы, панямонне.

Персаналіі: Войшалк, Міндоўг, Трайдзень, Шварн.

Абсталяванне: карта Вялікае Княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае (ХІУ–ХУ стст.).

Крыніцы: Беларуска-літоўскія летапісы і хронікі.