Літаратура:

1. Белоруссия в эпоху феодализма : сборник документов и материалов / Институт истории АН БССР, Архивное управление при Совете Министров БССР. – Минск : Из-во АН БССР, 1961. – Т. 3 : Воссоединение Белоруссии с Россией и её экономическое развитие в конце ХУІІІ – первой половине ХІХ века (1772–1860) / сост. В.В. Чепко и В.В. Шатило, 1961. – 665 с.

2. Букчын, С. Дзекабрысты на Беларусі / С. Букчын // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. – 1986. – № 2. – С. 8–9.

3. Вольныя муляры ў беларускай гісторыі. Канец ХУІІІ – пачатак ХІХ ст. / уклад. і навук. рэд. А.Ф. Смалянчук. – Вільня : Gudas, 2005. – 280 с.

4. Гісторыя Беларусі : у 6 т. / рэдкал. М. Касцюк (гал.рэд.) [і інш.]. – Мінск : Экаперспектыва, 2005. – Т. 4 : Беларусь у складзе Расійскай імперыі (канец ХУШ – пачатак ХХ ст.) / М. Біч [і інш.] ; рэд.тома В. Яноўская, С. Рудовіч. – 2005. – 519 с.

5. Грыцкевіч, А. Нацыянальнае пытанне ў праграмах дзекабрыстаў / А. Грыцкевіч // З гісторыяй на “Вы”. – Вып. 2 / уклад. У. Арлоў. – Мінск : Маст. літ., 1994. – С. 186–190.

6. Гужалоўскі, А. Тамаш Зан – аўтар першага беларускага музейнага праекта / А. Гужалоўскі // Беларускі гістарычны часопіс. – 1999. – № 3. – С. 60–62.

7. Каўка, А. Беларускі вызваленчы рух : 1794–1869 / А. Каўка // Спадчына. – 1991. – № 5. – С. 5–10.

8. Куль-Сяльвестрава, С. Расейская цэнзура ў Беларусі. 1795–1830г. / С. Куль-Сяльвестрава // Гістарычны альманах. – Гародня : ГрДУ, 2002. – Т.6. – С.44–45.

9. Лялькоў, І. Традыцыі Вялікага княства Літоўскага ў палітычным жыцці беларускіх зямляў у ХІХ ст. / І. Лялькоў // Спадчына. – 2002. – № 2–3. – С. 56–66.

10. Мохнач, Н.Н. Общественно-политическая и этическая мысль Белоруссии начала ХІХ в. / под ред. А.С. Майхровича. – Минск : Наука и техника, 1985. – 94 с.

11. Таляронак, С.В. Тайнае вучнеўскае таварыства “Заране”(20–я гг. ХІХ ст.). / С.В. Таляронак // Беларускі гістарычны часопіс. – 1995. – №.3. – С. 66–76.

12. Таляронак, С.В. Моладзь марыць і бунтуе: Тайныя гурткі гімназістаў на Беларусі ў 20-я гг. ХІХ ст. / С.В. Таляронак // Адукацыя і выхаванне. – 1993. – № 5. – С. 93–96.

13. Таляронак, С.В. Тайныя таварыствы ў Літве і на Беларусі ў канцы ХУШ ст. Віленская асацыяцыя 1796–1797 гг. / С.В. Таляронак // Весці АН Беларусі. Сер. гум. навук. – 1992. – № 5–6. – С. 60–66.

14. Троицкий, Н.А Россия в ХІХ веке : курс лекций : учеб. пособие для ВУЗов по напр. и спец. “История” / Н.А. Троицкий. – М. : Выс. школа, 2003. – 431 с.

15. Цвірка, К. Паданне пра філаматаў / К. Цвірка // Полымя. – 1994. – № 5. – С. 173–185.

16. Швед, В. Дзекабрысты / В. Швед // Беларуская мінуўшчына. – 1993. – № 5–6. – С. 46–49.

17. Швед, В. Паміж Польшчай і Расіяй: Грамадска-палітычнае жыццё на землях Беларусі (1772–1863) / навук. рэд. П. І. Брыгадзін. – Гродна : ГрДУ, 2001. – 416 с.

18. Швед, В. Паміж Польшчай і Расіяй: Грамадска-палітычнае жыццё на землях Беларусі (1772–1863) / навук. рэд. П.І. Брыгадзін. – Гродна : ГрДУ, 2001. – 416 с.

19. Швед, В.В. Беларускія старонкі гісторыі дзекабрыстаў / Бел. навук.-дасл. ін-т дакументазнаўства і арх. справы. – Мінск : Бел. навук.-дасл. ін-т дакументазнаўства і арх. справы, 1998. – 130 с.

20. Швед, В.В. Масоны і ложы на землях Беларусі (канец ХУШ – першая чвэрць ХІХ стст. / В.В. Швед. – Гродна : ГрДУ, 2007. – 275 с.

21. Шыбека, З. Нарыс гісторыі Беларусі (1795–2002) / З. Шыбека. – Мінск : Энцыклапедыкс, 2003. – 489 с.

Тэма 32. Беларусь у перыяд вайны 1812 г. (2 гадзіны)

1. Прычыны і характар вайны 1812 г. Адносіны розных сацыяльных і палітычных груп Беларусі да падзей 1812 г.

2. Баявыя дзеянні на тэрыторыі Беларусі летам 1812 г.

3. Акупацыйны рэжым французскіх войск ў Беларусі. Партызанскі рух.

4. Ваенныя дзеянні на тэрыторыі Беларусі восенню 1812 г. Вынікі вайны.

Паняцці:акупацыйны рэжым, валанцёры, гусары, дэпартамент, егеры, жандармерыя, кантрыбуцыя, люстрацыя, марадзёры, муніцыпалітэт, народная гвардыя, партызанскі рух, прэфектура, рэквізіцыя, уланы,

Персаналіі: А. Сапега, А. Тармасаў, Аляксандр І, Ж. Рэнье, І. Мюрат, К. Шварцэнберг, Л. Біньён, М. Барклай дэ Толі, М. Кутузаў, М. Маркаў, М. Раеўскі, Напалеон І, П. Баграціён, П. Вітгенштейн, П. Чычагоў, С. Солтан, Ф. Міронава, Ш. Удзіно, Ю. Касакоўскі, Я. Кульнёў.

Абсталяванне: карты Наступленне французскай арміі 12 чэрвеня – 20 верасня 1812 г., Наступленне рускай арміі 6 кастрычніка – 2 снежня 1812 г., Бярэзінская аперацыя 1812 г.

Крыніцы:ваенныя дзённікі 1812 г.