Літаратура:

1. Белоруссия в эпоху феодализма : сборник документов и материалов / Институт истории АН БССР, Архивное управление при Совете Министров БССР. – Минск : Из–во АН БССР, 1961. – Т. 3 : Воссоединение Белоруссии с Россией и её экономическое развитие в конце ХУІІІ – первой половине ХІХ века (1772–1860) / сост. В.В. Чепко и В.В. Шатило, 1961. – 665 с.

2. Гісторыя Беларусі : у 6 т. / рэд.кал. М. Касцюк (гал.рэд.) [і інш.]. – Мінск : Экаперспектыва, 2005. – Т. 4 : Беларусь у складзе Расійскай імперыі (канец ХУШ – пачатак ХХ ст.) / М. Біч [і інш.] ; рэд.тома В. Яноўская, С. Рудовіч. – 2005. – 519 с.

3. Грыцкевіч, А. Памятныя запіскі Міхаіла Клеофаса Агінскага Аляксандру І у 1811 г. / А. Грыцкевіч // Адраджэнне. Гіст. альманах. – Вып. 1. – Мінск : Універсітэцкае, 1995. – С. 195–223.

4. Ерашэвіч, А. Палітычныя праекты адраджэння Рэчы Паспалітай і Вялікага княства Літоўскага ў палітыцы расейскага царызму напрэдадні вайны 1812 г. / А. Ерашэвіч // Гіст. альманах. – Т. 6.– Гародня : ГрДУ, 2002. – С. 48–96.

5. Запіска графа Агінскага, пададзеная Аляксандру І 15 мая 1811г. : Праект указа аб новай арганізацыі заходніх губерняў; Памятная запіска, пададзеная імператару Аляксандру І Міхаілам Агінскім // Адраджэнне. Гіст. альманах. – Вып. 1. – Мінск : Універсітэцкае, 1995. – С. 200–222.

6. Ліс, Я. Палітыка Напалеона на Беларусі / Я. Ліс // Спадчына. – 1996. – № 5. – С. 17–123.

7. Літвіноўская, Ю. Унутраная палітыка ўрада Аляксандра І у Беларусі напярэдадні і ў часы вайны 1812 г. / Ю. Літвіноўская // Беларускі гістарыны часопіс. – 2003.– № 5. – С. 18–24.

8. Лялькоў, І. Традыцыі Вялікага княства Літоўскага ў палітычным жыцці беларускіх земляў у ХІХ ст. / І. Лялькоў // Спадчына. – 2002. – № 2–3. – С. 56–66.

9. Таляронак, С., Блінец, А. Апошняя армія ВКЛ (1812–1814 гг.) / С. Таляронак, А. Блінец // Беларускі гістарычны часопіс. – 1996. – № 2. – С. 22–34.

10. Троицкий, Н.А Россия в ХІХ веке : курс лекций : учеб. пособие для ВУЗов по напр. и спец. “История” / Н.А. Троицкий. – М. : Выс. школа, 2003. – 431 с.

11. Швед, В. Паміж Польшчай і Расіяй : Грамадска-палітычнае жыццё на землях Беларусі (1772–1863) / Навук. рэд. П.І. Брыгадзін. – Гродна : ГрДУ, 2001. – 416 с.

12. Шыбека, З. Нарыс гісторыі Беларусі (1795–2002) / З. Шыбека . – Мінск : Энцыклапедыкс, 2003. – 489 с.

Тэма 31. Грамадска-палітычны рух на беларускіх землях у канцы ХУШ-першай чвэрці ХІХ ст. (4 гадзіны)

1-ы занятак

1. Асноўныя тэндэнцыі развіцця грамадска-палітычнай думкі Беларусі.

2. Расійскае і польскае масонства на землях Беларусі.

3. Патаемныя арганізацыі вызваленчага накірунку (“Віленская асацыяцыя”, “Польскае патрыятычнае таварыства”, “Нацыянальнае масонства”).

2-гі занятак

1. Студэнцкія груткі Віленскага універсітэта (“Шубраўцы”, “Філаматы”, “Прамяністыя”, “Філарэты”, “Сармацкае племя”).

2. Арганізацыі вучнёўскай моладзі (“Заране” і інш.).

3. Дзекабрысты ў Беларусі. Дзейнасць таварыства “Ваенныя сябры”.

Паняцці: бачны начальнік, Вялікі магістр, дзекабрысты, масонская ложа, масонства, нябачны начальнік, рустыканы, урбаны, філаматы, філарэты, шубраўцы.

Персаналіі:А. Вягелін, А. Міцкевіч, А. Ржэвускі, А. Снядзецкі, А. Сузін, А. Хэлміцкі, В. Зюлкоўскі, В. Лукасінскі, Д. Філіпс, І. Патоцкі, К. Ігельстром, М. Рукевіч, С. Трусаў, С. Юдзіцкі, Т. Зан, Ф. Цяцерскі, Ю. Яжоўскі, Я. Вайнеловіч, Я. Снядзецкі, Я. Чачот, Я. Шымкевіч.

Абсталяванне: выканайце заданне

Вызначыце і прадстаўце схематычна арганізацыйную структуру “Патрыятычнага таварыства”

Крыніцы: Артыкулы членам Віленскай асацыяцыі, Канстытуцыя М. Мураўёва, Кодэкс шубраўскі, Руская паўда П. Песцеля.