- •1. Засяленне тэрыторыі Беларусі чалавекам. Насельніцтва і першабытнае грамадства Старажытнасці
- •2. Усходнеславянскія этнічныя супольнасці (крывічы, дрыгавічы, радзімічы) на беларускіх землях
- •3. Станаўленне раннефеадальных дзяржаўных утварэнняў на землях Беларусі. Сістэма арганізацыі грамадства і сацыяльна-палітычны лад Полацкага і Тураўскага княстваў
- •4. Хрысціянізацыя беларускіх зямель. Распаўсюджванне ўсходне-хрысціянскіх форм духоўнага жыцця
- •5. Прычыны і перадумовы фарміравання вкл. Роля ўсходнеславянскіх зямель у працэсе дзяржаўнага будаўніцтва.
- •6. Палітычны лад вкл і арганізацыя дзяржаўнага кіравання. Статуты вкл
- •7. Дынастычная барацьба 70–90-х гг. XIV ст. У вкл. Заключэнне Крэўскай уніі з Польшчай і яе наступствы
- •8. Фарміраванне беларускай народнасці ў XIV-XVI стст. Асноўныя канцэпцыі паходжання беларускага этнасу і назвы “Белая Русь”
- •9. Люблінская унія 1569 г.: прычыны заключэння, змест і наступствы.
- •Прычыны заключэння
- •Наступствы
- •10. Канфесіянальныя адносіны на землях Беларусі ў XVI-XVII стст. Рэфармацыя і контррэфармацыя.
- •11. Берасцейская царкоўная унія 1596 г. Стварэнне уніяцкай царквы і яе роля ў гістарычным лёсе беларускага народа
- •12. Заходнееўрапескія ўплывы і ідэі Рэнесансу ў духоўна-культурным жыцці Беларусі ў XV-XVI стст. Ф. Скарына як вычоны-гуманіст, асветнік, першадрукар
- •13. Палітычны крызіс рп у XVIII ст. І падзел яе тэрыторыі
- •14. Грамадска-палітычны рух 20-40-х гг. Хіх ст. Дзейнасць таемных таварыстваў, паўстанне 1830-31 гг. Узмацненне русіфікатарскай палітыкі
- •15. Крызіс прыгонніцкіх парадкаў. Скасаванне прыгоннага права і правядзенне буржуазных рэформ 60–80-х гг. Хіх ст. На Беларусі
- •16. Паўстанне 1863-64 гг. У Польшчы, Літве, Беларусі і палітыка самаўладдзя. К. Каліноўскі і зараджэнне беларускага руху.
- •17. Станаўленне беларускай буржуазнай нацыі (XVIII-XIX стст.). Фарміраванне беларускай літаратурнай мовы і нацыянальнай літаратуры
- •18. Беларускі нацыянальны рух у гады першай расійскай рэвалюцыі. Дзейнасць бсг. Нашаніўскі этап у гісторыі беларускага нацыянальнага адраджэння
- •20. Падзенне самаўладдзя ў Расіі. Сістэма палітычнаў улады на Беларусі пасля Лютаўскай рэвалюцыі 1917 г. Пазіцыі беларускіх партый і дзейнасць Вялікай Беларускай Рады
- •21. Устанаўленне савецкай улады на Беларусі восенню 1917 г. Пытанне беларускага самавызначэння. Скліканне і роспуск Усебеларускага з'езда (14-18 снежня 1917 г.)
- •22. Спробы ўтварэння беларускай дзяржаўнасці на нацыянальна-дэмакратычнай аснове. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі і дзейнасць яе Рады
- •23. Падыходы бальшавіцкіх арганізацый да беларускага пытання. Прычыны і фактары ўтварэння бсср. Беларуская дзяржаўнасць на савецкай аснове.
- •24. Прычыны і этапы з’яднання савецкіх рэспублік у саюзную дзяржаву. Удзел Беларускай сср ва ўтварэнні Савецкага Саюза. Дзяржаўна-тэрытарыяльнае ўладкаванне рэспублікі
- •25. Станаўленне і развіццё савецкай беларускай культуры. Палітыка беларусізацыі
- •26. Прамысловае развіццё Беларускай сср і змены ў сістэме аграрных адносін у гады савецкай сацыялістычнай індустрыялізацыі і палітыкі суцэльнай калектывізацыі
- •27. Палітычная сістэма ссср, бсср 1930-х гадоў. Усталяванне таталітарызму. Дэфармацыі грамадска-палітычнага жыцця. Рэпрэсіі ў дачыненні да беларускага грамадства
- •28. Прававое, гаспадарчае і культурнае становішча заходнебеларускіх зямель ў складзе буржуазнай Польшчы (1921-1939 гг.)
- •29. Пачатак другой сусветнай вайны. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з бсср
- •30. Напад фашысцкай Германіі на ссср. Акупацыйны рэжым на Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Антыфашысцкая барацьба ў 1941-1944 гг.
- •31. Аднаўленне разбуранай вайной народнай гаспадаркі бсср (1943–1950). Далейшая індустрыялізацыя і тэндэнцыі сацыяльна-эканамічнага і навуковага развіцця ва ўмовах нтр
- •32. Спробы рэфармавання адміністрацыйна-каманднай сістэмы і дэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця Беларускай сср у сяр. 1950-х – пач. 1960-х гг.
- •33. Нарастанне з’яў застою ў эканоміцы і сацыяльнай сферы бсср у 1970-х – пач. 1980-х гг. Спробы іх пераадолення. Канцэпцыя і палітыка перабудовы савецкага грамадства
- •34. Змены ў палітычным жыцці і працэсы дэмакратызацыі ў бсср (сяр. 1980-х – пач. 1990-х гг.). Распад Савецкага Саюза. Станаўленне суверэнітэту і дзяржаўнае будаўніцтва Рэспублікі Беларусь
- •35. Шляхі ўмацавання дзяржаўнага суверэнітэту. Прыняцце Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь. Канстытуцыя рб са змяненнямі і дапаўненнямі аб асновах грамадска-палітычнага ладу дзяржавы
24. Прычыны і этапы з’яднання савецкіх рэспублік у саюзную дзяржаву. Удзел Беларускай сср ва ўтварэнні Савецкага Саюза. Дзяржаўна-тэрытарыяльнае ўладкаванне рэспублікі
Прычыны:
умацаванне абароназдольнасці;
неабходнасць хуткага гаспадарчага аднаўлення і далейшага развіцця эканомікі.
Перадумовы:
1) адзіная палітычная аснова – улада Саветаў;
2) адзіная эканамічная аснова – дзяржаўная уласнасць на асноўныя сродкі вытворчасці;
3) працяглы тэрмін агульнага пражывання ў адной дзяржаве – Расійскай Імперыі.
Этапы:
1– кастрычнік 1917 г.–сяр. 1918 г. – усталяванне савецкай улады на месцах.
2– др. палова 1918–1920 гг. – станаўленне ваенна-палітычнага саюза савецкіх рэспублік.
3– 1921–сяр. 1922 гг. – фарміраванне ваенна-палітычнага саюза і адзінага дыпламатычнага прадстаўніцтва.
4– сяр. 1922–студзень 1924 гг. – утварэнне СССР і прыняцце Канстытуцыі Савецкага Саюза.
Беларусь прыняла актыўны ўдзел у стварэнні саюзнай дзяржавы. Прызнала ленінскі план федэрацыі супраць сталінскага (аўтанамізацыі) і грузінскага (канфедэрацыі). IV Усебеларускі з’езд 18 снежня 1922 г. абраў дэлегацыю, якая прысутнічала на І з'’зде Саветаў СССР (30 снежня 1922 г.). Разам з дэлегацыямі Расіі, Украіны, Закаўказскай Федэрацыі падпісала 31 снежня 1922 г. Дэкларацыю і Дагавор аб утварэнні федэратыўнага Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік. Вышэйшым заканадаўчым органам стаў Усесаюзны з’езд Саветаў, у перапынках паміж з’ездамі ЦВК (Савет Саюза і Савет Нацыянальнасцей). Выканаўчую уладу трымаў урад – Савет Народных Камісараў СССР.
Уваходжанне ў склад СССР стварыла больш спрыяльныя ўмовы для тэрытарыяльнага ўладкавання рэспублікі. У 1924 і у 1926 гг. адбываюцца два ўзбуйненні тэрыторыі БССР за кошт раёнаў Віцебскай, Гомельскай і Смаленскай губерняў. Тэрыторыя дасягнула 126 тыс. км2, з насельніцтвам 4,2 млн. чал. Было праведзена новае адміністрацыйна-тэрытарыяльнае дзяленне, замацаванае Канстытуцыяй 1927 г.
25. Станаўленне і развіццё савецкай беларускай культуры. Палітыка беларусізацыі
Станаўленне і эвалюцыя форм культурнага жыцця ў БССР былі непасрэдна звязаны з працэсам пралетарска-сацыялістычнага будаўніцтва. Утварэнне БССР стварыла перадумовы для далейшай кансалідацыі беларускай нацыі і яе культурнага выяўлення. Значную ролю ў гэтым адыграла нацыянальна-культурная палітыка, якая атрымала назву “беларусізацыя”. Сутнасць і сэнс беларусізацыі склалі намаганні КП(б)Б і ўрада БССР па наданню беларускай савецкай дзяржаўнасці нацыянальнага характару і форм, павышэнню ўзроўня нацыянальнай самасвядомасці.
У рамках гэтых падыходаў на працягу 1924–29 гг. разгарнулася савецкае культурнае будаўніцтва. Яго база была закладзена яшчэ ў 1921–1921 гг. Так у 1921 г. быў адкрыты БДУ, у 1922 г. – Інстытут беларускай культуры, сельскагаспадарчая акадэмія ў Горках, ветэрынарны інстытут у Віцебску. Было створана выдавецтва “Савецкая Беларусь”, адкрыты Дзяржаўная бібліятэка і Дзяржаўны Цэнтральны архіў, пачалі дзейнічаць рабочыя факультэты (рабфак) для падрыхтоўкі сялянска-рабочай моладзі да паступлення ва ВНУ.
З 1924 г. пачалася актыўная распрацоўка граматычных норм і сучаснай лексікі беларускай мовы і пашырэнне сферы ее ўжывання. Да 1928 г. да 80% школ было пераведзена на беларускую мову навучання. Пры гэтым улічваліся і шматэтніны склад насельніцтва рэспублікі і моўны разрыў паміж горадам (рускамоўны) і вёскай (беларускамоўныя).
Дзяржаўны статус мелі разам з беларускай руская, польская, яўрэйская. Таму выдавецкая справа вялася на 4-х мовах, навучанне – 8.
Адначасова было арганізавана ўсебаковае даследванне нацыянальна-культурнай спадчыны і распрацоўка новых эстэтычных і мастацка-стылявых падыходаў. Для гэтага быў ўтвораны Інстытут беларускай культуры (Інбелкульт), дзе працавалі такія секцыі як краязнаўчая, гістарычная, мовазнаўства, тэатральнага і музычнага мастацтва. У 1929 г. Інбелкульт быў пераўтвораны ў Акадэмію навук (узначаліў У. Ігнатоўскі).
Палітыка беларусізацыі заклала падмурак беларускай савецкай культуры. Былі дасягнуты поспехі ў галіне літаратуры. Дзейнічалі літаб’яднанні “Узвышша”, “Полымя”, “Маладняк”. З’явіліся маладыя пісьменнікі, сярод якіх Чорны, Чарот, Лынькоў, Крапіва. Паспяхова развівалася мастацтва тэатра, азначанае станаўленнем Беларускага Дзяржаўнага тэатра–1 (БДТ–1) – рж. Міровіч, і БДТ–2. Узнік вандроўны тэатр пад кіраўніцтвам Галубка. Пачалося станаўленне савецкага кіно. Першай мастацкай лентай стаў героіка-патрыятычны фільм аб грамадзянскай вайне рэжысёра Тарыча “Лясная быль” (1926 г.).
Адным з цэнтральных накірункаў беларусізацыі было вылучэнне на адказную партыйна-савецкую работу карэнных жыхароў. Пры гэтым колькасць беларусаў у адміністрацыйных установах да канца 1920-х гг. перавысіла 50%. Для задаволення патрэб этнічных меньшасцей БССР у месцах іх кампактнага пражывання былі сфарміраваны нацыянальныя саветы: яўрэйскія, польскія, рускія, латышскія, украінскія, нямецкія. Быў створаны польскі раён. У сістэме сярэдняй адукацыі – яўрэйскі і польскі тэхнікумы.
Поспехі культурнага будаўніцтва ў БССР былі прызнаны і часткай палітычнай эміграцыі – дзеячамі Рады БНР. Пры гэтым Лёсік, Ластоўскі, Цвікевіч, Некрашэвіч вярнуліся ў Мінск і прынялі ўдзел у нацыянальна-культурным адраджэнні.
Перыяд беларусізацыі закончваецца ў канцы 20-х гадоў разам з кампаніяй барацьбы з нацыянал-дэмакратызмам і пераменай агульнага палітычнага курсу кіраўніцтвам СССР.